Ён хмыкнуў, прыпадняўся, пацягнуўся рукою цераз стол да мяне:
— Ваня, друг, хіба я сварыцца прыйшоў? Ты ж усё панімаеш! Ну што ты? Калі на тое пайшло, дык матка мая таксама дурная была. Другія кралі паболей — і нічога, а яна... Эх, Ваня, ты думаеш, я Пятровіча, бацьку твайго, не паважаў? Ну што ты, друг...
Ён сеў, не забыўшыся падцягнуць, каб не вытыркнуліся на каленях, калашыны, зноў паклаў руку на руку. Павярнуўшыся пасля да Любы, спытаў:
— Закурыць дазволіце, Любоў Андрэеўна? Ну, то давай закурым, друг...— Ён дастаў цыгарэты і, прыкурыўшы, сказаў, як бы некага шкадуючы: — Ах, якія яны ўсе, інтэлігенты... Ім адно, а яны — пра другое...
Я таксама закурыў. Дурная, гарачлівая ў мяне натура. Як у бацькі. Тут Калюня праўду кажа. (Міколам зваць яго мне было ніякавата, а Мікалаем Паўлавічам — тым больш.) Не ўмею стрымлівацца. Вось Люба мая малайчына. Яна неяк адразу, як нюхам усё адно, распазнае чалавека і заўсёды знаходзіць з кожным адпаведны тон гаворкі. Яна і Калюню даўно раскусіла, аднак жа гаворыць з ім, быццам гэта ёй цікава і патрэбна, і мне дае знаць, каб не лез у бутэльку.
Я кашлянуў, зірнуў на Калюню, сказаў прымірэнча:
— Выбачай, брат, пагарачыўся. Успомніў тое, вось і...
Калюня ўжо глядзеў на мяне з ранейшай не то прыязнасцю, не то са шкадаваннем, загаварыў з перакананасцю:
— Я разумею, Ваня. А толькі ты — не ўспамінай! Забудзь, друг! Не было там нічога такога, каб памятаць.
— Памятаць трэба...
Люба не дала мне скончыць — закрыла рот сваёй даланёю, сказала:
— Помні, але — памаўчы.— І павярнулася да Калюні: — Дык што вы хацелі сказаць мне, Мікалай Паўлавіч?
Ён крутнуўся да яе:
— Я, Любоў Андрэеўна, па-сяброўску... Калі вы надумаецеся абзавесціся меблішкай, дык я магу...
— Вы можаце памагчы? — Люба спытала гэта так, быццам толькі і марыла пра тое, каб набыць новую мэблю.
— Калі трэба — магу, Любоў Андрэеўна. Дамовімся, што вам трэба, які гарнітурчык ці наборчык...
— А што ў вас?
Калюня адсунуўся ад стала, закінуў нагу на нагу:
— Бачыце, я з сабой у Мінск з абстаноўкі нічога не браў. Нічога, скажу вам, і браць не было. Усё маральна ўстарэла... Таму тут абстаўляў кварціру поўнасцю. У залу ўзяў балгарскі гасціны гарнітур за дзве трыста... Бачылі мо — чорнага дрэва, з бронзавай акантоўкай і інкрустацыяй?.. Спальню ўзяў арабскую, яны былі тады, кухню — польскую... Ну, яшчэ «Тэмп» каляровы, «Рыгонду» для дачкі... Яна ў мяне музыкай цікавіцца...
— А дзе ты на ўсё гэта грошы ўзяў? — спытаў я, блазнуючы.
Калюня зразумеў, таксама расплыўся ва ўсмешцы:
— А ў каго іх сёння няма? Хіба толькі ў касіраў!
Дружна пасмяяліся ўтраіх.
— Так што, Любоў Андрэеўна, калі маеце жаданне — магу памагчы, пасадзейнічаць. Не сам, канечне. У жонкі такія кліенткі, што — з-пад зямлі дастануць, калі трэба...
— Дзякуем, Мікалай Паўлавіч,— шчыра сказала Люба.— Мы падумаем з Ванем.
— Падумайце, падумайце, такія справы з налёту не рашаюцца... І яшчэ, Любоў Андрэеўна, асабіста вам скажу.— Калюня нахіліўся да жонкі, па-змоўніцку засланяючыся ад мяне рукою.— Калі вам пашыць што трэба — калі ласка, прашу да маёй Соні. Не сама, дык скажа там каму, а ўсё будзе зроблена хутка і найлепшым чынам... Бывае і дэфіцыцік у нас... Ну, скажам, пёсіка на шапку ці на каўнерык не жадаеце? Ёсць і зараз — беленькі, з чорненькай спінкай... Вы не саромцеся. Па-сяброўску ўсё можна зрабіць...
— Дзякую, Мікалай Паўлавіч,— Люба мая ўся цвіла.— Пясец — мая мара! Паверыце, ад сораму часта хоць плач. Мае вучаніцы ўсе ў пясцах ходзяць, а іхняя настаўніца шмаруе шыю нутрыяй.
— Будзе, будзе вам пёсік!
Я напоўніў чаркі, прапанаваў:
— Давайце за яго — мякенькага, пушыстага!
Але Калюня адмовіўся:
— Не, Ваня, усё, сваю дозу я ўзяў. Дык, як кажуць, пара і чэсць знаць. Рады, што сустрэліся, што пазнаёміўся з тваёй Любоўю Андрэеўнай, з хлопцамі...
— А чаго так спяшацца? Столькі не бачыліся... Пасядзелі б яшчэ, пагаварылі б,— я ўсё ж павінен быў быць гаспадаром.
— Не, друг, дзякую. Заўтра ж на работу і табе і мне,— Калюня падняўся.— Так што — пара!
Але ў прыхожай ён раптам не стаў спяшацца: дастаў цыгарэту, закурыў, прыхінуўся плечуком да вушака дзвярэй. Я схадзіў у пакой, вынес попельніцу, паставіў яе на тэлефонны столік, сам таксама закурыў і, як ён, падпёр плячамі сцяну.
— Вот так і жывём, Ваня.— Калюня абтрос у попельніцу нагар з цыгарэтны— Што я хацеў яшчэ ў цябе спытаць? Ага, вот што, друг. У цябе часам знаёмых ва універсітэце няма? Зойка ваша казала, што нібыта ёсць...
Я ўжо ведаў, што будзе далей. Вельмі часта за такім пытаннем чуў я іншае, накшталт: «Дык ці не мог бы ты пагаварыць там...»