— Ого, сынок, нават так? Радуеш ты мяне сёння.
— Тата, ну чаго ты? Што я такога сказаў? Ты многага не хочаш заўважаць, і табе цяжка зразумець...
— Што я не хачу заўважаць? Чаго я не магу зразумець? Я ведаю, сынок, што чалавек павінен працаваць. Каб быць чалавекам. Я ўсё жыццё рабіў. Сумленна рабіў тое, што ўмеў. А калі не ўмеў, дык вучыўся ад іншых.
— Я ведаю, тата, ты ўсё жыццё працаваў сумленна.
— Кінь, сынок! Ты кажаш, што я не хачу, не магу цябе зразумець. Ну а сам ты сябе разумееш? Мы з маткай стараліся, каб табе і Людзе было добра, каб вы не зазналі таго, што зазналі мы.
— Тата, я гэта ведаю! Толькі не трэба гаварыць пра лапці, пра чуні з трафейнай нямецкай аўтакамеры, у якіх ты прыехаў у горад. Ты ж цудоўна разумееш, што я ў лапцях хадзіць не буду!
— І дзякаваць богу, сынок! Дзеля гэтага мы з маткай і жылі і працавалі. Ніхто пра тое і не кажа. А вось адкуль у цябе гэтая фанабэрыя, гэтая пагарда да працы, да рабочага чалавека? Лапці — глупства, сынок, гэта гора наша былое. А работа? Як жа без яе? А вось жа здаецца мне, што каб можна было, каб грошы ні за што ні пра што даваліся, дык ты так бы і жыў, і думкі ў цябе не было б пра тое, што жыць так подла, брыдка.
— Але ж ёсць і такія, тата.
— Ёсць, сынок. Толькі — што з таго? Няўжо ты можаш пазайздросціць ім? Не жыццё гэта! Яны толькі здаюцца бесклапотнымі, шчаслівымі. А на самой справе іх ні на хвіліну не пакідае страх. Нутро іх бесперастанку точыць пранырлівы чарвяк гэтага страху. І нутро тое робіцца паступова гнілым. Чалавек такі — як агурок-насеннік, што заляжаўся на градзе. Абалонь цвёрдая, а ўсярэдзіне — смярдзючае гніллё. Яны адзінокія, такія людзі, адзінокія душэўна, а гэта самая страшная адзінота.
— Ну, тата, ты і даеш! Былі б грошы, а сябры знойдуцца.
— Не сябры, сынок, а хаўруснікі. Хаўруснікі па бутэльцы, па гэтай самай душэўнай адзіноце.
— Ты філосаф, татачка! Сапраўдны лектар!
— Не прыкідвайся дурнем, сынок! Усё ты разумееш, а — выскаляешся!
— Разумею я, тата, адно: ты засмучаны. Што ў цябе такі сын. А як бы добра было, каб ён пайшоў па тваіх слядах, каб стаў надзейным прадаўжальнікам нашай сямейнай рабочай дынастыі!
— Дурань ты, сынок!
— І на гэтым дзякуй, татачка!
Крыўдна, балюча бацьку. Вось табе і блазнота матчына. Такое бацьку гаварыць!.. Аднак жа добра, што не сарваўся, не кінуўся ўшчамляць яго між ног. Біццём не дакажаш. Не вучыў малога біццём, тым больш цяпер не будзеш. Шарсцістыя яны ўсе зараз. Ледзь што — на дыбкі. Толькі не верыць ён, што сын усё тое сур'ёзна казаў. Здзекаваўся з бацькі, ведама, але — без злосці. Ён жа ведае Эдзіка! Душа ў сына добрая. Чэсная душа. Вось толькі мітусні ў галаве шмат. Тыцкаецца, як сляпое кацяня. Казаў жа яму ісці да іх, у іпструменталку, дык — упёрся! Бацька яму, ці бачыце, замінаць будзе, ён хоча самастойнасці... Але ж — такое бацьку ў вочы казаць! Што гэта ўсё ж — хлапечая гарэзлівасць ці чэрствасць?..
Сын, седзячы на тахце напроці бацькі, думае пра тое ж. Адчувае — перабаршчыў! Любіць ён бацьку і шануе па-свойму, але і пасміхваецца. Найперш з гэтай бацькавай дзівакаватай просталінейнасці. Няма ў яго цяперашняй выкрутлівасці, спрытнасці. Шэрага не заўважае — толькі чорнае і белае. А колькі ж шэрага развялося! Толькі бацька не зважае, гне сваё. Трэба — вось і ўвесь ягоны адказ. А тое, што гэтае самае «трэба» можна па-рознаму ўспрымаць і рабіць, яму няўцям. Маці — не такая. Росціка Людчынага яны абое не любяць — і бацька і маці. Але бацька — адкрыта, як неўзлюбіў спачатку, дык і не хавае таго. А маці толькі мо сама сабе ў тым прызнаецца, больш нікому не пакажа, усё Росцік ды Росцік. А як жа — Людку ашчаслівіў!.. Але ж ці не за гэтую прамату ён і любіць бацьку найперш? І ці не таму карціць яму часам паназаляцца бацьку? Ён жа ведае наперад, што бацька скажа на ягоныя шпількі, а вось жа ўсё адно — быццам прыемна яму бачыць, як бацька злуецца і абураецца. Вось і цяпер. Мо досыць ужо, пацешыўся? Дзе там!
— Ведаеш, тата, кім бы я хацеў быць?
Бацька, набычыўшыся, маўчыць, але сын ведае, што ён слухае, і, напускаючы на твар паболей сур'ёзнасці, кажа:
— Пайшоў бы я, тата, у дворнікі. Цяпер гэта — прэстыжная прафесія. Для інтэлігентаў. Зранку дзве гадзінкі дзеркачом памахаў — замест зарадкі, а потым цэлы дзень вольны: займайся духоўным узбагачэннем.
Бацька не азываецца. А сыну як бы тое і трэба — бацькава маўчанне свербу языку дадае.
— А яшчэ лепш, тата, прадаўцом стаць. Цяперашнім часам гэта, скажам шчыра, пасада міністэрская. Уяўляеш перспектыву? Іду я, скажам, па вуліцы, а да мяне падкочваецца гэтакі гладзенькі, кругленькі таварышок. «Эдуард Андрэевіч, выбачайце за турботы, ці не змаглі б вы зрабіць мне такую ласку — дастаць дублёначку? Неабавязкова канадскую, згодзен і на мангольскую і на балгарскую. Аддзячыць не паскуплюся...» Уяўляеш, тата?