— А стары ж ужо К'ясачка,— кажа бацька.— Я, помню, падшыванцам яшчэ быў, як ён першую палутарку ў вёску прыгнаў. Гэта ж, мусіць, з году трыццаць сёмага за рулём сядзіць?
— Не мусіць, а точна з трыццаць сёмага,— гаворыць дзед.— Бо як у трыццаць дзевятым нашы ў Заходнюю ішлі, дык К'ясачка з машынай пайшоў. А потым, вярнуўшыся, і на нямецкую вайну пайшоў. Ён жа мужчын у раён на сваёй палутарцы павёз.
— Скажы, тата, як шанцуе людзям. Дзве вайны прайшоў, а не шмарганула нават. Вось табе і К'ясачка!
— А не, сынку! Казаў — кантузіла, і вельмі моцна. Над канец вайны ўжо, ля Берліна. Лячыўся доўга, казаў. Ты і сам жа павінен памятаць, як ён дадому прыйшоў. Помніш, усю зіму першую на печы адлежваўся, нічога не рабіў.
— Адкуль жа мне помніць, тата? Мяне тады ўжо дома не было.
— А бо, я і забыўся,— канфузіцца дзед.— Старасць — не радасць.
— Ну, тата, не грашы богу, як той казаў, ты яшчэ малайцом у мяне,— лашчыць дзеда сваім паглядам бацька.— Але ж загаманіліся мы, што і на яду і на чарку забыліся. Можа, яшчэ па адной возьмем, га? Дзе твая, тата? А ты, маці, куды сваю схавала? Седзячы ў сваёй хаце, ды яшчэ калі ёсць што і пры чым, можна выпіць,— налівае ў чаркі.— Падымайце, падымайце, я вам па кроплі ўсяго!
— Бяры, Тонечка,— кажа дзед.— У сваёй хаце і праўда не грэх.
— А хто ж кажа! — бярэ маці чарку.
Бацька, няўдала павярнуўшыся, скідвае са стала відэлец. Падымаючы яго, гаворыць:
— От, хтосьці спяшаецца.
— Мо Люда забяжыць? Даўнавата не была,— адзываецца маці.
— Ай добра было б. Калі — ці цеперся — яе не бачыў. А Алеську ці пазнаю і саўсім! — уздыхае дзед.
— Расце малая,— гаворыць бацька.— Не ўгледзеў во, калі свае павырасталі. Ці даўно, здавалася б, Эдзік са шлейкамі бегаў, а ўжо з бацькам за чаркай сядзіць. А ўнучка нешта яшчэ хутчэй расце.
— Значыць, тата, старэеш,— кажа сын.
— Дзякую, сынок. Каб не сказаў, то і не ведаў бы. Ведама, старэю.— Бацька паварочваецца да дзеда.— Гэта ж цяпер успомню, тата, дык і не верыцца. Пагоніш, бывала, карову пасвіць, дык вечара таго прыждацца не можаш. Дзень — як год. Набегаешся так, што ног пад сабой не чуеш. А цяпер на работу і з работы — і па дні тым.
— Гэтак цёнгле, сынок,— падхоплівае дзед,— У мяне во вазьмі. Якая там работа — каля хаты што, на дрывотні ці ў гародзе корпаешся, а ўсё адно: як таго дня і не было, хоць і на нагах ад сонца да сонца.
— У саўгас ужо не ходзіш?
— Чаму ж не! Як папросіць брыгадзір, то і сцягаюся. То там трэба пасобіць, то ў іншым месцы. Апошнім часам лазню грэю. Яно і няцяжка. Вады ў цыстэрну маторчыкам накачаю, а там толькі дровы падкладвай. А зноў жа — дровы гатовыя. І парэзаныя і паколаныя. Ну, а пасля білецікі прадаю. Дзесяць капеек заплаці — і хоць там усю ноч пялёхайся, парся-аблівайся. Вады і духу хапае. Яшчэ назаўтра ўранку сёй-той мыцца прыходзіць — хто ў дарозе быў ці так што не пусціла.
— Харошая штука — лазня! — пацягваецца бацька.— І не якая там, а наша, чырванаборская. Як успомню, ажно мурашкі па спіне забегаюць. Так бы, здаецца, венічкам сябе і пацягнуў бы. Ах, любата! А гэты бэйбус,— ківае на сына,— не любіць. Ёсць тут у нас, у горадзе, адна лазня хвалёная, з басейнам. Дык сабраліся адноечы схадзіць. Пайшлі ў духоўку, па-гарадскому ў парылку, дык толькі сораму набраўся: выскачыў адтуль Эдзік, як корак з бутэлькі.
— Ну, а што ты хочаш? Без прывычкі, без закалкі змалку дык і не ўседзіш, дух зойме,— разважае дзед.— А я от у ванне вашай не магу. Неяк мыўся ў цябе, сынку, дык не прызнаўся тады — не мог, ледзьве вылез з яе. Як паляжаў троху, дык як узяла мяне млявасць, аж уваччу пацямнела. Дык я вылез, на краёчку пасядзеў, аддыхаўся-ахаладзіўся... А дух — люблю!
— Дык жа во і Тоня — ніколі ў ванне не паляжыць. Пад душам толькі і мыецца. А то, кажа, сэрца заходзіцца, кругі ў вачах.
— Ці ж я выдумляю? — апраўдваецца маці.— Хацела б і я хоць раз так паляжаць-пабоўтацца, як ты, дык жа праўда не магу. Ён жа,— кажа яна да дзеда,— гадзіну будзе пялёхацца. Пасля вылезе, дык, не раўнуючы, як парсючок той, якога свежаваць сабраліся.
— Ну, от ты і скажаш — парсючок! — муляецца бацька.— Эдзік во кніжку ці газету ў рукі, ляжа ў ванне і чытае.
— Маладое, здаровае,— кажа дзед. І дадае: — А кажуць жа, што і шкодна, калі доўга ляжаць.
— Усё лішняе шкодна,— пагаджаецца бацька.— І курыва і чарка во гэтая. На сонцы папячыся лішне — і то шкодна.
— Яно ведама! Як той паляк міхалкавіцкі кажа: цо задужа, то не здрове,— дзед смяецца і кажа як сам сабе: — А і добра зрабіў, што паслухаўся старой ды прыехаў вас адведаць.