Памкнулася была ў хлеў, ды схамянулася. Вярнулася ў сенцы, каб пашукаць у вядры, куды скідала са стала аб'едкі, скібку хлеба ці кавалак бліна. Падласка так прывыкла, што яна, Тацяна, прыходзіць да яе ўранку з якім-небудзь ласункам. Не пакладзеш што на язык, дык не падоіш спакойна — усё будзе круціцца, рукі лізаць і ў вочы зазіраць, чакаць, што дасі.
Карова была ўжо на нагах і адразу пацягнулася пысай да рук. Тацяна ўсміхнулася, выпрастала далонь з лустай хлеба:
— На, ласоніца! Жыва не будзеш, калі не прынясу.
І тут жа зазлавала на Падласку — накідала сваіх лепяхоў, што і не падступіцца. Гэта ж такая чысцёха была, ніколі не наробіць там, дзе ляжыць, а то — быццам сурочыў хто.
— Ах ты, бессаромніца! — Тацяна ўсердавана дала карове грымяка па сцягне.— Розум табе адняло, ці што?
Павесіла даёнку на цвічок у вушаку, узяла з кута шуфель, пашкрэбла ім дошкі, натрусіла на іх трухой з кармушкі. Прысела даіць Падласку ўсё яшчэ ў злосці. Бурчала, прыладжваючыся:
— Стой, паненка! Іш ты на яе, пакрыўдзілася! Чаго касавурышся, га? Мала табе яшчэ перапала!
Ды хутка супакоілася. Дзе ж ты тут будзеш злавацца, калі так усё разумее? Перажывае, быццам чалавек! Паверне галаву да Тацнны, паглядзіць так разумна, у плячо лізне... Не, дарма кажуць — жывёліна ёсць жывёліна. Гэта ж і не казала нічога, і не прасіла нагу адставіць, калі ўзялася за другія, з таго боку, цыцкі, а Падласка сама здагадалася, пераступіла з нагі на нагу і яшчэ паглядзела, быццам спыталася: ці добра ёй так, Тацяне, ці зручна?
І выпіхала Падласку на двор ужо зусім лагодна, гаманіла, як з чалавекам:
— Ідзі, ідзі ўжо, хопіць падлізвацца, бо вунь ужо і пастушкі занялі, ідзі, каб не даганяць пасля.
Потым вынесла курам, схадзіла пад паветку, прынесла ў хату дроў. Ціхенька парадкуючы іх у печы, у каторы раз з крыўдаю падумала пра саўгаснае начальства — усё яно на газпліткі не ўзаб'ецца. Але ж не, не за тое! Ну, вядома, плітак тых не хапае, але ж хто маладзейшы ды спраўнейшы, дык, нябось, даўно сабе паставілі. Яна, і не толькі яна, а і іншыя бабы, колькі разоў гаварылі брыгадзіру, дык адно адказвае: у іх — сем'і, а вы, адзінокія, можаце і пачакаць. Вядома, яны могуць пачакаць. Але ж каб хоць той самы Пётра падумаў іншым разам і аб тым, каму з тымі самымі дровамі ці брыкетам лягчэй: ці ім, маладзейшым і спраўнейшым, хоць і з сем'ямі, ці ім, адзінокім Танькам і Манькам? Дык жа не, не падумаў! А як бы добра было, каб плітка ў хаце стаяла. Летам печ можна было б і зусім не паліць.
Прысланіла незапалепую печ і выйшла на двор. Пакуль сёе-тое, дык сходзіць пад Пётру, паглядзіць нарад.
Дожджык, быццам і не пачынаўся, скончыўся — адно што пыл троху прыбіў ды брук памыў. Дык яна і гумовікі скінула — хай не хлябешчуць халявамі па лытках, выткнулася за варотцы басанож. На вуліцы не было ні душы. Толькі ў самым канцы, за рэчкай, нехта нёс на каромысле суды вады, але, як ні ўглядалася, не магла пазнаць, ажно пакуль той нехта не звярнуў да весніц. Толькі тады здагадалася: Волька-крамшчыца. Бацька зрабіў ёй у двары калодзеж, нават не калодзеж, а калонку, з якой ваду рукаяткай трэба пампаваць, але Волька казала, што вада надта нясмачная, дык сабе на патрэбу ходзіць па ваду ў Пупікаву крыніцу...
Пастаяла хвіліну ля варотцаў, валасы прыгладзіла, бо як паднялася, дык і не прычэсвалася дасюль, ступіла на брук і ледзьве не павалілася — паслізнулася. Ды так знячэўку, што аж у баку кальнула. Пэўна, праз гэта сарвалася ў яе нешта з языка, бо пачула раптам:
— Чаго ты мацюкаешся?
Зірнула — Шулячыха з-за паркана паглядае.
— А не кажы! Ледзьве не пляснулася.
— Што, на каравяк наступіла?
— І без каравякоў тваіх слізка. Каменне мокрае, от пята і слізганулася.
— А куды выправілася? — Каця бліжэй падалася да плота.
— Можа, Пётра ўжо нарад павесіў.
Не хацела прыпыняцца, але Шулячыха загаманіла:
— А я іду ў хлеў і чую раптам — нехта мацюкнуўся. Гляджу — ты ідзеш. Дык і думаю: чаго гэта ты? А я ж, Танька, во,— Шулячыха падняла вышэй міску з малаком, якую трымала ў руках,— клопату не мела, парасят купіла. За чацвёра дзве сотні вылажыла, а яны яшчэ каб надта дык і есці не ўмеюць. Нясу во сырадою, нібы дзецям.
— А нашто табе ажно чацвёра?
— Што ты пытаешся! Па адным тром, дык і трое. А і самой жа трэба таксама.
— Каму гэта — тром?
— Як гэта — каму? Ты што, Танька, смяешся? Каму ж яшчэ, як не дзецям?
— Дык жа ты і так стогнеш, што хворая. Хто ж табе паверыць пасля гэтага?
— Анягож не хворая!.. Але ж наша доля такая, Танька. Хто паспагадае, хворы ты ці здаровы? Пакуль цягаемся, дык і таўчомся. А што два ці чатыры, дык якая розніца? Я ж іх і гадаваць, думаеш, доўга буду? Да каляд хіба. А дзеткі, нябось, не адкінуць...