Князь ля сіня-мора ходзіць
І вачэй з яго не зводзіць;
Глянь - па морскай сіняве
Лебядзіца зноў плыве.
«Добры дзень, мой князь чароўны!
Што ж ты сумны, неспакойны?
Зажурыўся ты чаго?» -
Запыталася ў яго.
Князь засмучана ўздыхае:
«Сум-журба мяне з'ядае:
Падкажы мне, што рабіць?
Дзіва тое як набыць?
Дзесьці ў лесе ёсць яліна,
На густых яе галінах
Там вавёрачка пяе
Ды арэшкі ўсё грызе,
Незвычайныя такія:
Шалупінкі залатыя,
А зярняткі - ізумруд,
Можа, хлусяць людзі тут?»
Адказала лебядзіца:
«Праўда, - ёсць чаму дзівіцца.
Годзе, князь, душа мая;
Тое дзіва знаю я.
Не сумуй, я рада службу
Адслужыць табе за дружбу».
Падбадзёраны пайшоў
Да сябе Гвідон дамоў.
Як ступіў на двор шырокі,
Глянь - пад елкаю высокай
Там вавёрка - смех ці грэх -
Залаты грызе арэх.
Шалупіначкі збірае,
Ізумруды ўсе вымае,
Роўна ў кучачкі кладзе,
Не мыляецца нідзе.
І пяе пры ўсім народзе:
«Ой у садзе, агародзе».
Дзіву даўся князь Гвідон:
«Ну і дзякуй, - кажа ён, -
Вось дык птушка - дай ёй божа
Жыць, як мне, вясёла, гожа».
І вавёрцы князь Гвідон
З крышталю будуе дом.
Варту ён прыставіць мусіў,
І дзяка свайго прымусіў,
Каб арэшкі падлічаў
І дабро ў казну здаваў.
Ціха ветрык павявае
І караблік падганяе.
Сярод хваль плыве крутых
Ён на ветразях сваіх.
Міма вострава на моры,
Дзе стаіць цудоўны горад,
З прыстані гарматы б'юць,
Знак прычаліць падаюць.
Вось прычальваюцца госці;
Князь Гвідон іх кліча ў госці,
Корміць, поіць, як сваіх,
Хоча выпытаць у іх:
«Чым вы, госці, гандлявалі?
Шлях куды свой скіравалі?»
Карабельшчыкі ў адказ:
«Свет аб'ездзіла не раз.
Мы там коньмі гандлявалі,
Жарабцоў мы прадавалі;
А нам тэрмін падышоў, -
Едзем мы цяпер дамоў
Міма вострава Буяна,
Да славутага Салтана».
Кажа князь тады купцам:
«Добры шлях, панове, вам
Па прасторах акіяна
Да славутага Салтана.
Ды скажыце: князь Гвідон
Нізкі шле цару паклон».
Госці голавы схіляюць
І ў дарогу ад'язджаюць...
Князь да мора падышоў,
Лебядзіцу ўбачыў зноў.
Моліць князь: душа так прагне,
Парываецца і цягне.
Вось яна тады яго
Зноў апырскала ўсяго.
Князь тут мухаю зрабіўся,
Паляцеў і апусціўся
Паміж мора і нябёс,
На судне і ў шчэлку ўпоўз.
Вецер весела шуміць,
Судна борздзенька бяжыць
Міма вострава Буяна,
Да славутага Салтана.
Край жаданы - гэта ён
Ім ужо здалёк відзён.
Вось на бераг выйшлі госці;
Цар Салтан іх кліча ў госці, -
Удалец наш загудзеў
І ў палацы паляцеў.
Перад ім увесь у злаце
У сваім Салтан палацы
Пад каронай залатой, -
Сум на твары, неспакой.
А ткачыха з паварыхай,
Сваццяй бабай Бабарыхай,
Пры цару яны сядзяць,
Злосна жабамі глядзяць.
Цар Салтан гасцей саджае
За свой стол і ў іх пытае:
«Вы ў якой, скажыце мне,
Пабывалі старане?
Як за морам? Як жывецца?
Што чуваць на белым свеце?»
Карабельшчыкі ў адказ:
«Свет аб'ездзілі не раз.
А жывуць там людзі дбала.
І дзівосаў ёсць нямала:
Выспа ў моры дзесь ляжыць,
На ёй горад зіхаціць
Златаглавымі царквамі,
Церамамі і садамі.
Там крыштальны дом стаіць,
Елачка над ім шуміць,
А вавёрачка ручная -
Весялушачка такая -
Толькі песенькі пяе
Ды арэшкі ўсё грызе.
Незвычайныя такія:
Шалупінкі залатыя,
А зярняткі - ізумруд.
Не вавёрка, проста цуд.
Служаць ёй усёю світай;
І прыстаўлен дзяк сярдзіты
Лік арэхаў весці той;
Салютуе войска ёй.
З шалупіння льюць манеты
Ды пускаюць па сусвеце.
Дзеўкі сыплюць ізумруд
У кладоўкі ды падспуд.
Шмат людзей жыве багатых,
Там палацы, а не хаты.
А сядзіць там князь Гвідон,
Ён прыслаў табе паклон».
Цар Салтан здзівіўся цуду:
«Калі жыў я толькі буду,
На той востраў паплыву,
У Гвідона пажыву».
А ткачыха з паварыхай,
Сваццяй бабай Бабарыхай,
Князя хочуць абдурыць,
На той востраў не пусціць.
Усміхнуўшыся, паціху,
Кажа так цару ткачыха:
«Дзе ж тут дзіва тое, дзе?
Што каменьчыкі грызе
Там вавёрачка і ў груды
Падграбае ізумруды?
Гэтым цяжка нас здзівіць,
Трэба праўду гаварыць.
Ёсць яшчэ на свеце дзіва:
Мора ўспеніцца бурліва,
Закіпіць, узніме гнеў
Ды на бераг як шугне
Хваляй пругкай, хваляй свежай;
І пакіне на ўзбярэжжы
У лусцэ, як бляск зары,
Волатаў аж трыццаць тры.
Ды прыгожыя такія,
Веліканы маладыя,
Роўныя, як на падбор,
З імі дзядзька Чарнамор.
Гэта дзіва ўжо, дык дзіва,
Людзі кажуць справядліва!»
Госці шумныя стаяць,
Не спрачаюцца - маўчаць.
Цар Салтан аж дзіву даўся,
А Гвідон як раззлаваўся...
Ён над цёткай загудзеў
І на левым воку сеў.
А ткачыха тут як войкне,
«Ай», - і стала аднавокай.
Закрычалі ўсе: «Лаві
І даві яго, даві...
Не ўцячэш, пачварнік ласы!
Вось табе...» А князь тым часам
Загудзеў праз фортку зноў, -
Паляцеў сабе дамоў.