W suchej zakrystii ksiądz Guzewski powiedział:
– Pewnie stoi pod drzwiami. Należałoby go może zawołać do środka, ale…
Odpowiedziałem:
– Dajmy temu spokój, proszę księdza. Już ja się nim zajmę. Ksiądz Guzewski, z rękami na lawendowych woreczkach w szafie:
– Chyba nie zrobi jakiegoś głupstwa?
Pozostawiłem go tak, jak stał, nie pomogłem przy rozbieraniu się.
– Niech się ksiądz lepiej do tego w ogóle nie miesza.
Ale także do Mahlkego, który stał przede mną w mokrym od deszczu mundurze, powiedziałem stanowczo:
– Ty idioto, czego tu jeszcze sterczysz? Jedź w te pędy do Hochstriess, do komendy garnizonu. Wymyśl sobie jakiś rozsądny powód przedłużenia urlopu. Nie chcę z tym mieć nic wspólnego.
Po tych słowach powinienem był odejść, ale zostałem i mokłem: deszczowa pogoda łączy. Próbowałem po dobremu:
– Głowy ci przecież od razu nie utną. Możesz powiedzieć, że stało się coś twojej matce albo ciotce.
Po każdym moim zdaniu, zakończonym kropką, Mahlke kiwał głową, chwilami opuszczał dolną szczękę, śmiał się bez powodu, wreszcie trysnęło z niego:
– Wczoraj było fantastycznie z małą Pokriefke. Nigdy bym nie myślał. Jest zupełnie inna, niż udaje. Mówiąc szczerze: z jej powodu nie chcę już iść na front. Ostatecznie zrobiłem swoje – może nie? Złożę podanie. Mogą mnie wysłać do Gross-Boschpol na instruktora. Niech teraz inni nadstawiają karku. Nie, żebym się bał, po prostu mam już dość. Możesz to zrozumieć? Nie dałem się nabrać i przygwoździłem go od razu:
– Ach tak, z powodu małej Pokriefke. Ale to wcale nie była ona. Tulla jeździ w dwójce do Oliwy, a nie w piątce. Każdy to tutaj wie. Robisz w portki ze strachu – to rozumiem doskonale!
Ale on upierał się, że właśnie z nią coś miał:
– Z Tullą, możesz mi wierzyć. Nawet u niej w domu, Eisenstrasse. Jej matka patrzy przez palce. Ale to się zgadza, że mi się odechciało. Może się boję. W każdym razie przedtem, przed mszą, bałem się. Teraz już mi lepiej.
– Pomyśl, nie wierzysz przecież w Boga i te rzeczy…
– Jedno nie ma nic wspólnego z drugim.
– No dobrze, jechał go sęk, a co dalej?
– Może mógłbym u Störtebekera i jego chłopaków, znasz ich przecież.
– Nie, mój drogi. Z tą ferajną nic mnie nie łączy. Można sobie palce sparzyć i tak dalej. Trzeba było raczej zapytać się małej Pokriefke, jeżeli z nią rzeczywiście, u niej w domu…
– Zrozumże: na Osterzeile nie mogę się już pokazać. Jeżeli ich jeszcze nie ma, to lada chwila przyjdą – powiedz, czy nie dałoby się u was w piwnicy, tylko na parę dni? Ale ja nie chciałem mieć z tym nic wspólnego: – Ukryj się gdzie indziej. Macie przecież krewnych na wsi, albo i u Pokriefków w szopie stolarni, którą jej wuj… Albo na krypie.
To chwyciło. Wprawdzie Mahlke powiedział jeszcze: – Przy takiej pogodzie? – ale decyzja już zapadła. I chociaż uparcie i wymownie broniłem się przed towarzyszeniem mu do wraka, napomykając również o cholernej pogodzie, czułem coraz wyraźniej, że muszę z nim zostać: deszczowa pogoda łączy.
Dobrą godzinę chodziliśmy z Neuschottland do Schellmühl i z powrotem, i jeszcze raz całą Posadowskiweg. Na chwilę schroniliśmy się przed wiatrem za dwoma słupami ogłoszeniowymi, opasłymi od nalepiania wciąż tych samych plakatów nawołujących do oszczędzania węgla, i pośpieszyliśmy dalej. Sprzed głównego wejścia do miejskiej kliniki położniczej rozciągał się dobrze nam znany widok: poprzez nasyp kolejowy i rozrośnięte kasztany przyzywał nas szczyt frontonu i zwieńczenie wieży masywnego budynku gimnazjum; ale Mahlke nie patrzył tamtą stronę albo też widział coś innego. Potem staliśmy przeszło pół godziny w poczekalni tramwajowej na przystanku Reichskolonie, gdzie pod bębniącym blaszanym dachem czekało razem z nami trzech czy czterech uczniów szkoły podstawowej. Chłopcy boksowali się trochę i spychali z ławki. Nic nie pomogło, że Mahlke odwrócił się do nich plecami. Dwaj podeszli z otwartymi zeszytami, gadali jeden przez drugiego najprawdziwszym dialektem. Spytałem:
– Czy nie macie dziś lekcji?
– Nie. Dopiero o dziewiątej, jeżeli w ogóle pójdziemy.
– No, to dajcie, ale szybko.
Mahlke wpisał na ostatniej stronie oby zeszytów w lewym górnym rogu swoje nazwisko i stopień służbowy. Ale chłopcy nie byli zadowoleni, chcieli, by podał też dokładną liczbę zniszczonych czołgów – i Mahlke ustąpił, pisał, jakby wypełniał przekazy pocztowe, najpierw cyframi, potem słownie, i musiał uwiecznić się moim piórem jeszcze w dwóch dalszych zeszytach. Już chciałem mu odebrać pióro, kiedy jeden z chłopców zadał nowe pytanie:
– A gdzie je pan ustrzelił, pod Bielgorodem czy pod Żytomierzem?
Mahlke powinien był skinąć głową i uspokoić chłopców. Ale on szepnął zduszonym głosem:
– Nie, chłopcy, większość w rejonie Kowel-Brody-Brzeżany. I w kwietniu, kiedy zamknęliśmy pierwszą armię wojsk pancernych koło Buczacza.
Jeszcze raz musiałem odkręcić wieczne pióro. Chłopcy chcieli mieć wszystko na piśmie i gwizdnięciem wezwali jeszcze dwóch dalszych uczniaków z deszczu do poczekalni. Zawsze te same chłopięce plecy służyły jako podkładka do pisania. Malec chciał się wyprostować i podać także swój zeszyt, ale reszta zaoponowała: jeden musi się poświęcić. I Mahlke wypisywał coraz bardziej drżącym pismem – pot wystąpił mu znowu na skórę – Kowel, Brody, Brzeżany, Czerkasy i Buczacz. Połyskujące, umorusane twarze, wciąż nowe pytania:
– Czy pan był także pod Krzywym Rogiem? – Wszystkie gęby rozdziawione. W każdej brak zębów. Oczy po dziadku ze strony ojca. Uszy po rodzinie matki. Każdy miał dziurki w nosie.
– A dokąd pana teraz przenoszą?
– Głupi, tego mu przecież nie wolno mówić, po co pytasz?
– Zakład, że do wojsk inwazyjnych.
– Nie, zachowują go sobie na po wojnie.
– Spytaj go, czy był też u führera?
– Był pan?
– Czy nie widzisz, że to kapral?
– Czy nie ma pan przy sobie swojej fotografii?
– Bo my zbieramy.
– A jak długo ma pan jeszcze urlop?
– Właśnie, jak długo?
– Czy jutro jeszcze pan tu będzie?
– A może pana urlop już się kończy?
Mahlke wyrwał się. Potknął się o tornistry. Moje pióro zostało w poczekalni. Długotrwały bieg w pochylonej postawie. Bok przy boku przez kałuże: deszczowa pogoda łączy. Dopiero za boiskiem sportowym chłopcy pozostali w tyle. Jeszcze długo wołali za nami, nie spieszno im było do szkoły. Jeszcze dziś pragną mi zwrócić pióro.
Dopiero pomiędzy ogródkami działkowymi za Neuschottland odetchnęliśmy spokojniej. Byłem wściekły i moja wściekłość rodziła nową wściekłość. Wskazującym palcem trąciłem przynaglająco w przeklęty lizak i Mahlke zdjął go szybko z szyi. Wisiał na sznurowadle, jak swego czasu śrubokręt. Mahlke chciał mi go dać, ale ja nie przyjąłem.
– Zostaw, dziękuję za ulęgałki.
Ale on nie wyrzucił metalowego cacka w mokre krzaki, schował je do tylnej kieszeni spodni.
Jak się wydostać z tej sytuacji? Agrest tuż za prowizorycznymi płotami był niedojrzały; Mahlke zaczął go zrywać obu rękami. Szukałem odpowiedniego pretekstu. On zajadał i wypluwał skórki.
– Poczekaj tutaj pół godziny. Musisz koniecznie zabrać prowiant, inaczej nie wytrzymasz długo na krypie.
Gdyby Mahlke powiedział: „Tylko wróć”, byłbym zwiał. Ale on ledwo kiwnął głową, kiedy odchodziłem, dalej rwał oburącz agrest, sięgając palcami pomiędzy deski płotu, i pełnymi ustami zmuszał mnie do uległości: deszczowa pogoda łączy.