Na to uśmiechnął się z tryumfem Hugo i odrzekł:
– Mam ci ja u siebie złotnika, który z Maiborga za złodziejstwo wypędzon w Szczytnie osiadł i który każdą pieczęć wyciąć potrafi; mam i ludzi, którzy, choć nasi poddani, z mazurskiego narodu pochodzą... Zali mnie jeszcze nie rozumiecie?...
– Rozumiem! – zawołał z zapałem brat Gotfryd.
A Rotgier podniósł dłonie do góry i rzekł:
– Niech ci Bóg szczęści, pobożny bracie, bo ni Markwart Salzbach[1419], ni Szomberg[1420] nie znaleźliby lepszego sposobu.
Po czym przymrużył oczy, jakby chciał dojrzeć coś dalekiego.
– Widzę Juranda – rzekł —jako z powrozem na szyi stoi przy Gdańskiej bramie w Malborgu i jako kopią go nogami knechty nasze...
– A dziewka zostanie służką Zakonu – dodał Hugo.
Usłyszawszy to, de Löwe zwrócił oczy na Danvelda, on zaś uderzył się znów wierzchem dłoni w usta i rzekł:
– A teraz do Szczytna nam jak najprędzej!
Rozdział dwudziesty trzeci
Jednakże przed wyruszeniem do Szczytna czterej bracia i de Fourcy przyszli jeszcze pożegnać się z księciem[1421] i księżną[1422].
Było to pożegnanie niezbyt przyjazne, wszelako książę nie chcąc, wedle starego polskiego obyczaju, wypuszczać gości z domu z próżnymi rękoma podarował każdemu z braci piękny błam[1423] kuni i po grzywnie[1424] srebra, oni zaś przyjęli z radością, zapewniając, że jako zakonnicy zaprzysiężeni na ubóstwo nie zatrzymają tych pieniędzy dla siebie, ale rozdadzą je ubogim, którym zarazem polecą się modlić za zdrowie, sławę i przyszłe zbawienie księcia. Uśmiechali się pod wąsem z tych zapewnień Mazurowie, albowiem dobrze znana im była chciwość zakonna, a jeszcze lepiej kłamstwa Krzyżaków. Powtarzano na Mazowszu, że „jako tchórz cuchnie, tak Krzyżak łże”. Książę też jeno[1425] machnął ręką na podobną podziękę, a po ich wyjściu rzekł, iż rakiem[1426] chyba pojechałby do nieba za przyczyną modlitw krzyżackich.
Lecz przedtem jeszcze, przy pożegnaniu się z księżną, w chwili gdy Zygfryd de Löwe całował jej rękę, Hugo von Danveld zbliżył się do Danusi, położył dłoń na jej głowie i głaszcząc ją, rzekł:
– Nam przykazano dobrem za złe płacić i miłować nawet nieprzyjaciół naszych, więc przyjedzie tu siostra zakonna i przywiezie wam, panienko, gojący balsam hercyński[1427].
– Jakoże mam wam podziękować, panie? – odpowiedziała Danusia.
– Bądźcie przyjaciółką Zakonu i zakonników.
Zauważył tę rozmowę de Fourcy, a że uderzyła go przy tym uroda dziewczyny, więc gdy już ruszyli ku Szczytnu, zapytał:
– Co to za piękna dwórka, z którą rozmawialiście na odjezdnym?
– Córka Juranda! —odpowiedział Krzyżak.
A pan de Fourcy zdziwił się.
– Ta, którą macie pochwycić?
– Ta. A gdy ją pochwycim, Jurand nasz.
– Nie wszystko widać złe, co od Juranda pochodzi. Warto być stróżem takiego jeńca.
– Myślicie, że łatwiej by było wojować z nią niż z Jurandem?
– To znaczy, że myślę tak samo jak i wy. Ojciec wróg Zakonu, a do córki mówiliście miodem smarowane słowa i w dodatku obiecaliście jej balsam.
Hugo de Danveld uczuł widocznie potrzebę usprawiedliwienia się kilkoma słowy.
– Obiecałem jej balsam – rzekł – dla tego młodego rycerza, który od tura [1428]pobit i z którym, jako wiecie, jest zmówiona[1429]. Jeśli podniosą krzyk po pochwyceniu dziewki, powiemy, żeśmy nie tylko nie chcieli jej krzywdy, aleśmy jej jeszcze leki przez chrześcijańskie miłosierdzie posyłali.
– Dobrze – rzekł de Löwe. – Trzeba jeno[1430] posłać kogoś pewnego.
– Poślę jedną pobożną niewiastę, całkiem Zakonowi oddaną. Przykażę jej patrzyć i słuchać. Gdy ludzie nasi niby od Juranda przybędą, znajdą gotowe porozumienie...
– Takich ludzi trudno będzie dobrać.
– Nie. Naród u nas mówi tym samym językiem. Są też w mieście, ba! nawet między knechtami[1431] w załodze, ludzie, którzy prawem ścigani z Mazowsza zbiegli – zbóje, złodzieje – prawda, ale żadnej trwogi nie znający i na wszystko gotowi. Tym obiecnę, jeśli wskórają, wielkie nagrody, jeśli nie wskórają – powróz.
– Ba! a nuż zdradzą?
– Nie zdradzą, bo na Mazowszu każdy dawno na łamanie kołem[1432] zarobił i nad każdym wyrok cięży. Trzeba im tylko dać ochędożne[1433] szaty, aby ich za prawych[1434] Jurandowych pachołków poczytano – i główna rzecz: list z pieczęcią od Juranda.
– Należy wszystko przewidzieć – rzekł brat Rotgier. – Jurand po ostatniej bitwie zechce może zobaczyć księcia, aby się na nas poskarżyć, a siebie usprawiedliwić. Będąc w Ciechanowie, zajedzie do córki, do leśnego dworca. Może się wtedy przygodzić[1435], że nasi ludzie, przybywszy po Jurandównę, natkną się na samego Juranda.
– Ci ludzie, których wybiorę, są szelmy[1436] kute na cztery nogi. Będą oni wiedzieć, że jeśli się natkną na Juranda, pójdą na haki[1437]. Ich głowa w tym, żeby się nie spotkali.
– Jednak może się zdarzyć, że ich pochwycą.
– Tedy wyprzemy się i ich, i listu. Kto nam dowiedzie, że to myśmy ich wysłali? Wreszcie: nie będzie porwania, nie będzie krzyku, a że kilku wisielców [1438]Mazury poćwiertują, nie stanie się przez to szkoda dla Zakonu.
A brat Gotfryd, najmłodszy między zakonnikami, rzekł:
– Nie rozumiem tej waszej polityki ani tej waszej bojaźni, aby się nie wydało, że dziewka z naszego nakazu porwana. Mając ją raz w ręku, musimy przecie posłać kogoś do Juranda i powiedzieć mu: „Twoja córka jest u nas – chcesz-li, by odzyskała wolność, oddaj za nią de Bergowa i siebie samego..”. Jakże inaczej?... Ale wtedy będzie wiadomo, że to my nakazaliśmy dziewczynę pochwycić.
– Prawda! – rzekł pan de Fourcy, któremu niezbyt przypadła do smaku cała sprawa.
– Po co ukrywać to, co musi się wydać.
A Hugo de Danveld począł się śmiać i zwróciwszy się do brata Gotfryda, zapytał:
– Jak dawno nosicie biały płaszcz?
– Skończy się sześć lat na pierwszą niedzielę po Świętej Trójcy.
– Jak go przenosicie jeszcze sześć, będziecie lepiej rozumieli sprawy Zakonu. Jurand zna nas lepiej niż wy. Powie mu się tak: „Twojej córki pilnuje brat Szomberg[1439] i jeśli słowo piśniesz – to wspomnij na dzieci Witolda[1440]...” – A później?
– Później de Bergow będzie wolny, a Zakon będzie także uwolnion od Juranda.
– Nie! – zawołał brat Rotgier – wszystko jest tak rozumnie pomyślane, że Bóg powinien pobłogosławić naszemu przedsięwzięciu.
– Bóg błogosławi wszelkim uczynkom mającym na celu dobro Zakonu – rzekł posępny Zygfryd de Löwe.
I jechali dalej w milczeniu – a przed nimi na dwa lub trzy strzelania z kuszy szły ich poczty, aby torować drogę, która stała się kopna[1441], albowiem w nocy spadł śnieg obfity. Na drzewach leżała bogata okiść[1442], dzień był chmurny, ale ciepły, tak że z koni podnosił się opar. Z lasów ku ludzkim siedliskom leciały stada wron, napełniając powietrze posępnym krakaniem.
1419
1420
1421
1422
1439
1440