Holmes zapisał kilka rzeczy podczas rozmowy z panem Hardingiem; zauważyłem, że jest bardzo zadowolony z rozwoju sytuacji. Nie powiedział jednak nic poza tym, że jeśli się nie pośpieszymy, spóźnimy się na spotkanie z Lestradem. Istotnie, kiedy dotarliśmy na Baker Street, detektyw był już na miejscu i przemierzał pokój wzdłuż i wszerz z gorączkową niecierpliwością. Napuszona mina naszego gościa świadczyła o tym, że jego dzisiejsza praca dała wyniki.
- I jak? - spytał. - Poszczęściło się panu, panie Holmes?
- Dzień był pracowity, i nie mogę uznać go za zmarnowany - odpowiedział mój przyjaciel. - Byliśmy u sprzedawców detalicznych i u hurtowników, którzy wytwarzają popiersia. Mogę teraz prześledzić losy każdego z nich od samego źródła.
- Popiersia! - wykrzyknął Lestrade. - Cóż, panie Holmes, ma pan swoje metody, i nie zamierzam ich krytykować, sądzę jednak, że dziś pracowałem skuteczniej niż pan. Zidentyfikowałem ofiarę.
- Coś podobnego!
- I znalazłem motyw zbrodni.
- Znakomicie!
- Pracuje u nas inspektor, który specjalizuje się w Saffron Hill i dzielnicy włoskiej. Zmarły miał na szyi jakiś katolicki symbol. Patrząc na jego śniadą cerę, pomyślałem, że być może pochodzi z południa. Inspektor Hill rozpoznał go od razu. Nazywał się Pietro Venucci, urodził się w Neapolu i był jednym z najgroźniejszych bandytów w Londynie. Miał powiązania z mafią, która, jak pan wie, jest tajnym stowarzyszeniem politycznym, egzekwującym swe postanowienia za pomocą wyroków śmierci. Widzi pan, sprawa zaczyna się wyjaśniać. Ten drugi człowiek to zapewne także Włoch i członek mafii, który złamał jedną z panujących w niej zasad. Pietro ruszył jego śladem. Zdjęcie, które znaleźliśmy w jego kieszeni, przedstawia prawdopodobnie samego poszukiwanego, Venucci nosił je przy sobie, by nie zadźgać niewłaściwej osoby. Wytropił swą niedoszłą ofiarę, zobaczył, jak wchodzi do domu, zaczaił się na nią przed budynkiem, a podczas szamotaniny sam został śmiertelnie ranny. Co pan na to, panie Holmes?
Holmes z uznaniem zaklaskał w dłonie.
- Znakomicie, Lestrade, znakomicie! - wykrzyknął. - Nie rozumiem jednak, jak zamierza pan wyjaśnić zniszczenie popiersi.
- Znowu te popiersia! Widzę, że tylko jedno panu w głowie. A to przecież błahostka, drobna kradzież, za którą sprawca nie dostanie więcej niż pół roku więzienia. Prowadzimy dochodzenie w sprawie morderstwa, i mówię panu, że śledzę wszystkie jej wątki.
- Jaki będzie pana następny krok?
- Bardzo prosty. Pojadę z Hillem do dzielnicy włoskiej, znajdę człowieka, którego zdjęciem dysponujemy, i aresztuję go pod zarzutem morderstwa. Czy pojedzie pan z nami?
- Raczej nie. Uważam, że możemy osiągnąć nasz cel w prostszy sposób. Nie mogę stwierdzić tego z całą pewnością, ponieważ wszystko zależy. cóż, zależy od czynnika pozostającego całkowicie poza naszą kontrolą. Mam jednak wielką nadzieję, konkretnie rzecz biorąc, stawiam dwa przeciwko jednemu, że jeśli pojedzie pan dzisiaj z nami, zdołam pomóc panu go schwytać.
- W dzielnicy włoskiej?
- Nie, sądzę, że mamy większe szanse zastać go w Chiswick. Lestrade, jeśli pojedzie pan ze mną do Chiswick dziś wieczorem, obiecuję, że wybiorę się z panem do dzielnicy włoskiej, a takie drobne opóźnienie w żaden sposób nie zaszkodzi sprawie. A teraz przydałoby się nam wszystkim kilka godzin snu. Zamierzam wyruszyć po jedenastej wieczorem, a jest mało prawdopodobne, byśmy zdołali wrócić przed świtem. Lestrade, proszę zjeść z nami obiad i zdrzemnąć się na kanapie. Watsonie, byłbym wdzięczny, gdybyś wezwał gońca. Muszę wysłać ważny pilny list.
Holmes spędził wieczór, wertując pliki starych gazet, którymi wypełniona była jedna z naszych rupieciarni. Kiedy w końcu zszedł na dół, jego oczy błyszczały triumfalnie, nie powiedział jednak ani słowa o wynikach swych poszukiwań. Ja z kolei usiłowałem krok po kroku prześledzić metody, za pomocą których mój przyjaciel śledził zawiły przebieg tej skomplikowanej sprawy, i choć nie wiedziałem jeszcze, do czego zmierzamy, pojąłem, że Holmes spodziewa się ataków ze strony groteskowego złoczyńcy na dwa pozostałe popiersia, z których jedno, jak pamiętałem, znajdowało się w Chiswick. Nie miałem wątpliwości, że celem naszej wyprawy jest złapanie sprawcy na gorącym uczynku, i mogłem jedynie podziwiać przemyślność, z jaką mój przyjaciel podrzucił do wieczornej gazety fałszywy trop, by przekonać nieznajomego, że może nadal działać bezkarnie. Nie byłem zaskoczony, gdy Holmes poprosił, bym zabrał ze sobą rewolwer. On sam wziął ciężki palcat, swą ulubioną broń.
Dorożka zajechała pod drzwi o jedenastej, i udaliśmy się w miejsce położone po drugiej stronie mostu Hammersmith. Wysiedliśmy z dorożki, a Holmes polecił woźnicy czekać. Po krótkim spacerze dotarliśmy do odludnej drogi, po której obu stronach stały urokliwe domy otoczone ogrodami. W świetle ulicznej latarni odczytaliśmy na słupie bramy jednego z nich napis: „Laburnum Villa”. Domownicy najwyraźniej udali się już na spoczynek, gdyż w całym domu było ciemno. Światło przenikało jedynie przez okienko nad drzwiami wejściowymi, i na ogrodowej ścieżce widać było niewyraźny jasny okrąg. Drewniany płot oddzielający posiadłość od drogi rzucał gęsty czarny cień. Tam właśnie się zaczailiśmy.
- Obawiam się, że będziemy musieli długo czekać - wyszeptał Holmes. - Możemy dziękować naszym szczęśliwym gwiazdom, że nie pada. Nie ryzykowałbym tu nawet palenia dla zabicia czasu. Stawiam jednak dwa przeciwko jednemu, że uda nam się znaleźć tu coś, co wynagrodzi te niedogodności.
Nasze czuwanie okazało się krótsze niż uprzedzał Holmes i zakończyło się w sposób nagły i bardzo osobliwy. W jednej chwili bez najmniejszego dźwięku, który mógłby nas uprzedzić o czyimś nadejściu, otworzyła się furtka do ogrodu, i ścieżką ruszyła gibka ciemna postać, szybka i ruchliwa jak małpa. Zobaczyliśmy, jak prześlizguje się przez światło z okna nad drzwiami i znika w czarnym cieniu domu. Po długiej przerwie, podczas której staraliśmy się wstrzymywać oddech, usłyszeliśmy delikatne skrzypienie. Ktoś otwierał okno. Dźwięk umilkł, i znów zapanowała długa cisza. Przybysz zakradł się do domu. Zobaczyliśmy, jak w jednym z pokoi nagle rozbłysło światło osłoniętej latarni. Intruz najwyraźniej nie znalazł tego, czego szukał, gdyż zobaczyliśmy światło przebłyskujące w innym pokoju, a potem w kolejnym.
- Chodźmy do otwartego okna. Schwytamy go, kiedy będzie wychodził - wyszeptał Lestrade.
Jednak nim zdążyliśmy się ruszyć, mężczyzna znów pojawił się przed domem. Kiedy przechodził przez plamę światła, dostrzegliśmy, że trzyma pod pachą jakiś biały przedmiot.
Ukradkiem rozejrzał się dookoła, uspokoiła go jednak panująca wszędzie cisza, więc odwrócił się do nas plecami, położył to, co niósł, na ziemi, i po chwili usłyszeliśmy głośny stuk, a po nim brzęk i grzechotanie. Nieznajomy był tak skupiony na tym, co robił, że nie usłyszał naszych kroków skradających się przez trawnik. Holmes jak tygrys skoczył na niego od tyłu, a po chwili Lestrade i ja chwyciliśmy go za nadgarstki i zakuliśmy w kajdanki. Kiedy odwróciliśmy go na plecy, zobaczyłem wgapioną w nas ohydną ziemistą twarz o poskręcanych z wściekłości rysach. Od razu rozpoznałem mężczyznę z fotografii.