LYNGSTRAND (rigardas tien) La granda angla vaporŝipo! Kaj tute ĉe la kajo!
(Wangel kaj Ellida venas antaŭen apud la lageto.)
WANGEL Ne, mi certigas al vi, kara Ellida, – vi miskomprenas! (vidas la aliajn) Nu, vi du estas ĉi tie? Ĉu ne, sinjoro Lyngstrand, – ĝi ankoraŭ ne estas en vido?
LYNGSTRAND La granda anglo?
WANGEL Jes!
LYNGSTRAND (montras) Jen ĝi kuŝas, sinjoro doktoro.
ELLIDA Ah –! Mi ja sciis.
WANGEL Jam venis!
LYNGSTRAND Kvazaŭ ŝtelisto en la nokto, oni povus diri. Tute silente, senbrue.
WANGEL Vi devas akompani Hilde al la kajo. Rapidiĝu! Ŝi certe volas aŭskulti la muzikon.
LYNGSTRAND Jes, ni ĵus estis irontaj, sinjoro doktoro.
WANGEL Ni aliaj eble sekvos poste. Post iom ni venos.
HILDE (flustras al Lyngstrand ) Ankaŭ tiuj du iras duope.
(Ŝi kaj Lyngstrand iras tra la ĝardeno maldekstren. La kornmuziko aŭdiĝas fore ĉe la fjordo dum tio kio sekvas.)
ELLIDA Jam venis! Li estas ĉi tie! Jes, jes, – mi sentas.
WANGEL Prefere eniru, Ellida. Lasu min paroli kun li sola.
ELLIDA Ho, – ne eblas! Ne eblas, mi diras! (ekkrias) Ah, – ĉu vi vidas lin, Wangel!
(La fremdulo venas de maldekstre kaj haltas sur la vojeto ekster la barilo.)
LA FREMDULO (salutas) Bonan vesperon. Jen mi denove estas, Ellida.
ELLIDA Jes, jes, jes, – la horo venis.
LA FREMDULO Vi estas preta por forvojaĝi, ĉu? Aŭ ĉu ne?
WANGEL Vi ja mem vidas, ke ŝi ne estas.
LA FREMDULO Mi ne demandas pri vojaĝvestoj aŭ aliaj tiaĵoj. Eĉ ne plenaj valizoj. Ĉio kion ŝi bezonos por la vojaĝo, mi havas surŝipe. Ankaŭ por kabino mi zorgis. (al Ellida ) Mi do demandas vin, ĉu vi estas preta min akompani, – en libereco min akompani?
ELLIDA (petante) Ho, ne demandu min! Ne tentu min tiel!
(Ŝipfajfilo aŭdiĝas en la foro.)
LA FREMDULO Nun fajfas la unuan fojon surŝipe. Vi nun devas diri jes aŭ ne.
ELLIDA (tordas la manojn) Decido! Decido por la tuta vivo! Neniam plu reŝanĝi!
LA FREMDULO Neniam! Post duona horo estos tro malfrue.
ELLIDA (rigardas lin eviteme kaj esplore) Kial vi tiel necedige tiras min al vi?
LA FREMDULO Ĉu ne vi, kiel mi, sentas ke ni du apartenas unu al la alia?
ELLIDA Pro tiu promeso, ĉu?
LA FREMDULO La promeso neniun ligas. Nek viron, nek virinon. La kialo ĉar mi tiel necedige tenas vin al mi, estas ke mi nenion alian povas.
ELLIDA (malrapide kaj treme) Kial vi ne venis pli frue?
WANGEL Ellida!
ELLIDA (ekkrias) Ho, – tio kio tiras kaj tentas kaj logas – enen en la nekonateco! La potenco de la tuta maro koncentrita en tio sola!
(La fremdulo transgrimpas la barelon.)
ELLIDA (kaŝas sin malantaŭ Wangel ) Kio estas? Kion vi volas?
LA FREMDULO Mi vidas – kaj mi aŭdas, Ellida, – ke fine vi tamen min elektas.
WANGEL (paŝas kontraŭ lin) Mia edzino ne havas elekton. Mi rajtas elekti por ŝi kaj havas ŝin en mia zorgado. Zorgado, jes! Se vi ne retiros vin de ĉi tie, – el la lando, – kaj neniam revenos, – ĉu vi tiam scias al kio vi riskigos vin?
ELLIDA Ne, ne, Wangel! Ne tion!
LA FREMDULO Kion vi volas fari al mi?
WANGEL Mi volas enkarcerigi vin – kiel krimulon! Tuj! Jam antaŭ ol vi surŝipiĝos! Ĉar mi scias pri la murdo en Skjoldvik.
ELLIDA Ho, Wangel, – kiel povas vi –!
LA FREMDULO Al tio mi estas preta. Kaj tial – (tiras revolveron el la brustpoŝo) – tial mi ankaŭ provizis min per tiu ĉi.
ELLIDA (ĵetas sin antaŭ Wangel ) Ne, ne, – ne mortigu lin! Prefere min!
LA FREMDULO Nek vin, nek lin. Estu trankvila. Tiu ĉi estas por propra uzo. Ĉar mi volas vivi kaj morti kiel libera homo.
ELLIDA (en kreskanta ekscito) Wangel! Lasu min diri al vi, – diri, kaj li aŭskultu! Vi ja povas reteni min ĉi tie! Por tio vi havas potencon kaj rimedojn! Kaj vi ankaŭ faros! Sed mian animon, – ĉiujn miajn pensojn, – mian logantan sopiron kaj mian avidon, – tiujn vi ne povas ligi! Ili volas aspiri kaj celi – elen en la nekonatecon, – por kio mi estas kreita – kaj kiun vi fermis por mi!
WANGEL (en silenta doloro) Mi vidas, Ellida! Paŝon post paŝo vi glitas for de mi. La postulo pri tio senfina kaj senlima – kaj pri la neatingebla, – ĝi fine pelos vian animon tute en la noktan nigron.
ELLIDA Ho jes, jes, – mi sentas – kvazaŭ nigraj sensonaj flugiloj super mi!
WANGEL Al tio ĝi ne venu. Ne troviĝas alia savo por vi. Almenaŭ mi neniun alian vidas. Tial – tial mi lasas – la negocon nun tuj refariĝi. – Nun vi povas elekti vian vojon – en plena – plena libereco.
ELLIDA (momenton fiksrigardas lin kvazaŭ muta) Ĉu vero, – vero, – kion vi diras! Ĉu tiel vi pensas – el via plej interna koro!
WANGEL Jes, – el mia plej interna, suferanta koro mi tion pensas.
ELLIDA Kaj ĉu vi povas ? Ĉu vi povas permesi ke tio okazu!
WANGEL Jes, mi povas. Mi povas – ĉar mi amas vin tiel arde.
ELLIDA (mallaŭte kaj treme) Tiel proksime – tiel intime – mi do ligiĝis al vi!
WANGEL Tion efikis la jaroj kaj nia kuna vivo.
ELLIDA (kunfrapas la manojn) Kaj mi, – kiu tion ne perceptis!
WANGEL Viaj pensoj sekvis aliajn vojojn. Sed nun do, – nun vi estas komplete liberigita de mi kaj de la mia. Kaj de la miaj. Nun via ĝusta vivo povas – remetiĝi sur – sur sian ĝustan spuron. Ĉar nun vi povas libere elekti. Kaj sub propra respondeco, Ellida.
ELLIDA (kaptas sian kapon per la manoj kaj rigardas antaŭen al Wangel ) Libere kaj – sub respondeco! Ankaŭ sub respondeco? – Estas transformo en tio ĉi!
(La ŝipfajfilo denove aŭdiĝas.)
LA FREMDULO Ĉu vi aŭdas, Ellida! Nun fajfas la lastan fojon. Venu do!
ELLIDA (turnas sin al li, rigardas lin fikse kaj diras per forta voĉo:) Neniam mi sekvos vin post tio ĉi!
LA FREMDULO Vi ne sekvos!
ELLIDA (kroĉas sin al Wangel ) Ho, – neniam mi forlasos vin post tio ĉi!
WANGEL Ellida, – Ellida!
LA FREMDULO Do finite?
ELLIDA Jes! Finite por ĉiam!
LA FREMDULO Mi klare vidas. Estas io, kio estas pli forta ol mia volo.
ELLIDA Via volo nenion plu potencas super mi. Por mi vi estas morta viro, – kiu revenis el la maro. Kaj tien reiros. Sed mi ne plu timas vin. Kaj vi min ne plu logas.
LA FREMDULO Adiaŭ, sinjorino. (Li svingas sin trans la barilon.) De nun vi ne estas pli ol – trapasinta ŝippereo en mia vivo.
(Li eliras maldekstren.)
WANGEL (rigardas ŝin dum momento) Ellida, – via animo estas kiel la maro. Ĝi havas kaj fluson kaj malfluson. Kio kaŭzis la transformon?
ELLIDA Ho, ĉu vi ne komprenas, ke la transformo venis, – ke la transformo devis veni – kiam mi povis elekti en libereco.
WANGEL Kaj la nekonateco, – ĝi ne logas vin pli?
ELLIDA Nek logas, nek timigas. Mi povis rigardi en ĝin, – iri en ĝin, – se mi mem estus volinta. Nun mi povis elekti. Tial mi ankaŭ povis rezigni.
WANGEL Mi komencas kompreni vin – iom post iom. Vi pensas kaj perceptas en bildoj – kaj en videblaj aperaĵoj. Via sopiro kaj aspiro al la maro, la logo al li, – al tiu fremda viro, – estis esprimo de vekiĝanta kaj kreskanta postulo pri libereco en vi. Nenio alia.
ELLIDA Ho, mi ne scias, kion diri al tio. Sed vi estis bona kuracisto por mi. Vi trovis , – kaj vi kuraĝis uzi la ĝustan rimedon – la solan , kiu povis helpi min.
WANGEL Jes, – en la ekstrema peno kaj danĝero ni kuracistoj kuraĝas multe. – Sed nun vi do revenos al mi, Ellida?