LA SORCISTO DE OZ [en Ido]

La Sorcisto de Oz, Chapitro 5

Chapitro 5

La Salvo dil Stana Arboro-Hakisto

Kande Dorothy vekis, la suno brilis tra l’arbori e Toto extere longatempe chasabis uceli e skureli. El sideskis e cirkumregardis. La Terorigilo stacis paciente vartante el en sua angulo.

‘Ni mustas irar e serchar aquo,’ el dicis a lu.

‘Pro quo tu deziras aquo?’ lu demandis.

‘Por lavar la voyo-polvo de mea vizajo, e por drinkar, por ke la sika pano ne glutinez en mea guturo.’

‘Evidente esas tre deskomoda esar facita ek karno,’ penseme dicis la Terorigilo, ‘nam tu mustas dormar, e manjar, e drinkar. Tamen tu havas cerebro, e to valoras multa trublo por povar pensar juste.’ Li ekiris la dometo e marchis tra la foresto til ke li trovis fonteto di klar aquo, ube Dorothy drinkis e lavis su e manjis sua dejuneto. El vidis, ke ne esis multa pano restanta en la korbo, e la puerino esis gratitudoza ke la Terorigilo ne bezonis manjar irgo, nam esis apene sat multa por el e Toto cadie.

Parmanjinte la repasto, e retroirinte al voyo pavita per flava briki, el tresayis pro audar proxime basa jemo.

‘Quo esis?’ el pavoroze demandis.

‘Me ne povas imaginar,’ respondis la Terorigilo; ‘ma ni povas irar por saveskar.’

Tatempe plusa jemo atingis l’oreli, e la sono semblis venar de dop li. Li turnis su e marchis tra la foresto poka pazi, kande Dorothy deskovris ulo brilanta sub sunlumradio inter l’arbori. El adkuris, e quik haltis kriante pro surprizo.

Un del grand arbori esis parte trahakita, ed apud ol stacis, havanta elevita hakilo en la manui, homo tote facita ek stano. Lua kapo e brakii e gambi esis juntinta a la korpo, ma lu stacis tote senmove, quaze lu tote ne povas movar.

Dorothy regardis lu astonate, ed anke la Terorigilo, e Toto akre aboyis e mordetis la stana gambi, qui dolorigis lua denti.

‘Ka tu jemis?’ demandis Dorothy.

‘Yes,’ respondis la stana homo, ‘me jemis. Me jemadas dum plu kam yaro, e nulu antee audis me o venis helpar.’

‘Quon me facez por helpar tu?’ el nelaute questionis, nam el emocigesis da la trista voco per qua la homo parolis.

‘Querez oleuyo ed oleizez mea junti,’ lu respondis. ‘Oli esas tante rustizita ke me tote ne povas movar oli; se me esos bone oleizita, me balde standos bone. Tu trovos oleuyo sur tabulo en mea dometo.’

Dorothy quik retrokuris al dometo e trovis l’oleuyo, pose rivenis ed anxie demandis,

‘Ube es tua junti?’

‘Unesme oleizez mea kolo,’ respondis la Stana Arboro-Hakisto. Do el oleizis ol, e pro ke ol esis tre rustoza, la Terorigilo prenis la stana kapo e delikate movis ol de flanko a flanko til ke ol movesis libere, e lore la homo ipsa povis movar ol.

‘Nun oleizez la junti en la brakii,’ lu dicis. E Dorothy oleizis oli e la Terorigilo sucioze movis oli til ke oli esis tote desinkombrita de rusto e tam bona kam nova.

La Stana Arboro-Hakisto sospiris kontente ed abasis la hakilo, olquan lu inklinis an l’arboro.

‘Esas granda komforto,’ lu dicis. ‘Me tenis ta hakilo supre depos ke me rustizesis, e me joyas fine abasir ol. Nun, se tu oleizos la junti di mea gambi, me itere standos bone.’

Do li oleizis lua gambi til ke lu libere movis oli; e lu dankis li e dankadis li pro sua salvo, nam lu semblis esar tre polita ento, e tre gratitudoza.

‘Me forsan stacabus sempre ibe se vi ne preterpasabis,’ lu dicis; ‘or, vi certe salvis me. Quale vi hazarde venis adhike?’

‘Ni rias al Smeralda Urbo, por vizitar la grand Oz,’ el respondis, ‘e ni haltis che tua dometo por pasar la nokto.’

‘Pro quo vi deziras vizitar Oz?’ lu demandis.

‘Me deziras, ke lu retrosendez me a Kansas, e la Terorigilo deziras, ke lu pozez cerebro en lua kapo,’ el respondis.

La Stana Hakisto semblis pensar profunde dum instanto. Pose lu dicis:

‘Ka tu supozas, ke Oz povus donar kordio a me?’

‘Nu, me supozas lo,’ Dorothy respondis; ‘lo esus tam facila kam donar cerebro al Terorigilo.’

‘Lo es vera,’ la Stana Hakisto replikis. ‘Do, se vi permisas me adjuntar me a via trupo, me anke iros al Smeralda Urbo, e demandos, ke Oz helpez me.’

‘Venez,’ kordiale dicis la Terorigilo; e Dorothy dicis anke, ke el bonvole aceptas ke lu kunirez. Lore la Stana Hakisto pozis lua hakilo sur la shultro e li omna trapasis la foresto til ke li venis al voyo pavita per flava briki.

La Stana Hakisto demandabis, ke Dorothy pozez la oleuyo aden la korbo. ‘Nam,’ lu dicis, ‘se me stacus en pluvo ed itere rustizesus, me tre bezonus l’oleuyo.’

Esis fortuno havar la nova kamarado en la trupo, pro ke balde pos komencir itere la voyajo, li venis a loko ube l’arbori e branchi tante amasigesis sur la voyo ke li ne povis trapasar. Ma la Stana Hakisto laboreskis per sua hakilo e tante bone hakis, ke lu balde facis paseyo por la tota trupo.

Dorothy pensis tante serioze dum marchar, ke el ne remarkis, ke la Terorigilo mispazabis aden truo e rulis al voyo-flanko. Fakte, lu bezonis advokar el por helpar lu staceskar.

‘Pro quo tu ne iris cirkum la truo?’ demandis la Stana Hakisto.

‘Me ne sate savas,’ gaye respondis la Terorigilo. ‘Mea kapo burizesas per palii, komprenez, e pro to me iras ad Oz por demandar cerebro.’

‘Ho, me komprenas,’ dicis la Stana Hakisto. ‘Ma, funde, cerebro ne esas lo maxim bona en la mondo.’

‘Ka tu havas cerebro?’ questionis la Terorigilo.

‘No, mea kapo es tote vakua,’ respondis la Hakisto; ‘ma olim me havis cerebro, ed anke kordio; do, probinte li amba, me multe plu preferas kordio.’

‘E pro quo?’ demandis la Terorigilo.

‘Me naracos mea historio, pose tu saveskos.’

Do, dum ke li marchis tra la foresto, la Stana Hakisto naracis lo sequanta:

‘Me naskis kom filiulo di arboro-hakisto qua hakis arbori en la foresto e vendis ligno kom entrateno. Matureskinte, me anke divenis arboro-hakisto, e pos la morto di mea patro me sorgis mea olda matro dum ke el vivis. Pose me decidis ke, vice sole vivar, me spozigos me, por ke me ne esez sola.

‘Esis Munchkina yunino tante bela ke me balde totkordie amoreskis el. Elua-parte, el promisis mariajar su kun me tam balde kam me ganos sata pekunio por konstruktar plu bona domo por el; do me laboradis mem plu fervoroze. Ma la yunino lojis kun oldino qua volas, ke el ne mariajez su kun irgu, nam el esis tante ociema, ke el volis ke la yunino restez che el e koquez e menaj-laborez. Do l’oldino iris al maligna Sorcerino del Esto, e promisis donar ad elu du mutoni e bovino, se el impedus la mariajo. Quik la maligna Sorcerino sorcis mea hakilo, e me ulfoye hakanta tre forte, nam me anxiesis obtenar la nova domo e spozino tam balde posible, la hakilo glitfalis subite e forhakis mea sinistra gambo.

‘Komence to semblis granda desfortuno, nam me komprenis, ke viro havanta un gambo ne funcionas sat bone kom arboro-hakisto. Do me iris a ladisto e demandis, ke lu facez por me nova gambo ek stano. La gambo bone funcionis, pos ke me kustumigis me ad ol; ma mea ago iracigis la maligna Sorcerino del Esto, nam el promisabis a l’oldino, ke me ne mariajez me kun la bela Munchkinino. Itere hakante, itere glitfalis la hakilo e forhakis mea dextra gambo. Itere me iris a la ladisto, ed itere il fasonis gambo ek stano. Pos to, la sorcita hakilo forhakis mea brakii unope; ma, ne senkurajigita, me remplasis oli per stana brakii. La maligna Sorcerino lore igis la hakilo glitfalar e forhakar mea kapo, e komence me opinionis, ke to finigis me. Ma la ladisto hazarde advenis, e lu facis por me nova kapo ek stano.

‘Me opinionis, ke me vinkabis la maligna Sorcerino, e me laboregis plu fervoroze kam antee; ma me ne savis quante kruela esis mea enemiko. El inventis nova moyeno por mortigar mea amoro por la bela Munchkina yunino, ed igis mea hakilo glitfalar itere, por ke ol hakez rekte tra mea korpo e fendez me en du parti. Itere la ladisto helpis me e fasonis por me korpo ek stano, fixigis mea stana brakii e gambi e kapo ad ol per junti, e me povis movar tam bone kam antee. Ma, ve! me nun havis nula kordio, do me perdis mea omna amoro por la Munchkina yunino, e ne suciis, sive me mariajus me kun el sive ne. Me supozas, ke el ankore lojas kun l’oldino e vartas por me venar ad el.