Thorze certe fuĝis aŭ mortis survoje, kaj li portis labor-vestaĵon. Hopkins la Ŝtipulo ŝtelis hazarde ĝuste lian uniformon n-ro sepdek unu de sur la deponeja ĉaro. Sed la afero finiĝis, Hopkins ne devis timi la policon, li volis ĉesigi sian vivon, kiel „honora soldato”. Li diris al Potrien ridante, ke li portas la uniformon de la soldato n-ro sepdek unu, sed li ne estas soldato. Ankaŭ Potrien ridis kaj dirante:
— Vane vi ŝajnigas, ke vi estas freneza. Mi katenigos vin, se vi denove komencos tion.
— Mi estas normala! — furiozis Hopkins.
— Mi ne diris tion, sed vi ne estas freneza. Eble idioto, ĉar alimaniere vi provadus per alia fabelo.
— Mi neniam estis soldato! Mi ŝtelis la uniformon de la soldato n-ro sepdek unu de sur la ĉaro.
La serĝento priridis lin.
— Ankoraŭ neniu provadis per tiaj stultaĵoj! Ĉu vi pensas, ke mi ne memoras vian vizaĝon, similan al buldogo? Knaboj! Kiuj el vi konas tiun ulaĉon?
Multaj konis lin el la kamaradoj, sed ili ne anonciĝis pro bonvolo. Sed la suboficiroj plie pravigis la serĝenton. Multaj el ili rekonis lin. Se evidentiĝos, ke li estis ankaŭ tiu certa kuiristo: eble oni linĉos lin.
— Ni memoras vin! Kial vi komedias?!
— Sed tiam mi portis alian uniformon!
— Ni ne memoras tion…
— Konduku min antaŭ la registaran komisaron! — postulis Hopkins.
— Kaj tiam lia ekscelenco diros tion: „Kara Potrien, se mi aranĝus la kurantajn aferojn de la senrangaj soldatoj, tiam la respubliko kial dungas tiom da suboficirojn?”
— Mi postulas! — stamfis Hopkins.
— Tio estas alia afero. Vi povintus komenci ĝin tiel. Tiam ligu lin al la flanko de ĉaro, ke li venu en ordo, vole nevole. Vane vi ŝajnigas, ke vi estas frenezulo. En avant!..
Oni aranĝas la komplikajn aferojn tiel. Hopkins la Ŝtipulo fariĝis Thorze. Kiam li diris, ke li estas tiu, tiam oni parte enkarcerigis lin, parte oni batis lin, tiel post nelonge li dekutimiĝis pri tio.
Ni ja persistis ĉe li, sed la legantoj povas imagi post la diritaj, ke kian gravecon havis nia atesto ĉe la serĝento. Cetere oni ne rajtas simple forlasi homon de la militistaro. Hopkins do sikribis peticion. Tamen komenciĝis ia procedo en la afero laŭ la petskribo, ĉar la akto estas tia, ke oni devas administri ĝin.
La petskribo unue revenis en Manson-on, al la kompanio, ke la subskribinto vere soldatservis tie. (Tiam ricevis Hopkins la Ŝtipulo dekdu tagojn da enkarcerigon, kaj li ne rajtis iri en la kantinon dum kvar semajnoj.) Poste ĝi revenis en Oran-on al la kontoro de la bataliono, kaj la akto iomete restadis tie. Ĝi ripozis kelkajn semajnojn, poste oni sendis ĝin al la usona ambasadejo, kiel statas la ŝtataneco de Herman Thorze. Oni resendis la petskribon el Nov-jorko post kvin semajnoj. Thorze naskiĝis en ŝtato Nov-jorko, en urbo Virgald, la nomo de lia patro estis Anton Thorze, lia patrino nomiĝas Evelyne Berg (naskiĝinta en Nederlando). La akto de tie alvenis en la ministrejon pri militaj aferoj.
Ĝi denove restadis tie.
Dume Hopkins la Ŝtipulo partoprenis du batalojn, kaj li estus ricevinta ordenon (kio signifis ankaŭ mon-premion), sed antaŭe oni devas pruvi per dokumentoj, ĉu li estas soldato?
Antaŭ batalo oni ne petas tiaĵon.
Ĉu la registara komisaro? Kiu prenis lin en sian favoron? Li skiribis al li aparte malgajan leteron.
Sed li ne trompiĝis pri markizo Surenne. Li faris ĉion, kion li povis.
Nek li povas liberigi soldaton, sed li skribis leteron tuj al la komandejo de la bataliono, ke oni esploru tiun aferon ekstervice.
La kontoro de la bataliono petis en oficiala letero de Manson por ekscii: kio okazis en la afero de la senranga soldato n-ro sepdek unu, kiu nomiĝas laŭdire Thorze. (Tiam Hopkins ricevis kvar semajnan enkarcerigon kun redukto de lia akvoporcio je duono en ĉiu dua tago, kaj li kuŝis en Saharo dum multaj semajnoj, kiel membro de la antaŭgvardio. La kompanio sciigis, ke la aferon de la legiano, nomata Thorze, la kompanio en Meknes aranĝis.
Poste oni sendis al akton al la ministrejo pri militaj aferoj de Parizo laŭ la ordono de la protektanta registara komisaro.
Tie suboficiro fiksis ĝin per paperkroĉilo al la estantaj dokumentoj.
Ĝi ĉiuokaze signifis progreson rilate la ĝisnunaj starpunktoj. Poste la akto lastfoje ĝemis kaj ekripozis en la arkivejo. Tiam Alfonso la Neniulo ekhavis genian ideon.
La Turka Sultano!
Ankaŭ nia fifama amiko, moknomata Turka Sultano ricevis sian parton el la entrepreno. Tiu insolenta milionulo faras nenion, li nur ŝtelas la tagon en Oran. Ni skribis al li, ke li tiuj ekagu en la afero de Hopkins la Ŝtipulo per mono kaj saĝo.
La Turka Sultano tuj respondis. Li havis iom strangan skribmanieron:
„Karaj Knaboj!
Pasis nur du monatoj, ke mi estas en Oran kun la multe da mono, sed mi jam sobriĝis, ĉar komence mi iomete drinkis. Estis necese. Hodiaŭ mi povas fari nenion dimanĉe. Sed morgaŭ, lunde mi komencos esplori. Mi pensas, ke nun jam mi informiĝos, kion mi povus fari en la afero de Hopkins la Ŝtipulo. Kio okazus, se li pasigus sian soldatservon? Ĝi estus utila por li
Kun Alta Estimo
Mi restis.”
Tiel statis la aferoj, kiam Hopkins la Ŝtipulo tiun tagon post stranga spiritorevokado ricevis tiun certan leteron.
Jen estis skribite en la letero:
„Alte Estimata Sinjoro Thorze!
Stranga, eble hazarda identeco, kiu vian nomon kunligas kun la tragedio de mia kompatinda frato, vi ŝajnis por mi sufiĉe saĝa, ke nekonite mi serĉu vin per mia letero. Mia frato, Francis Barré kiel legiano donis vivsignon lastfoje el la fortikaĵo Manson. Dum mi informiĝis pri li, mi konatiĝis kun sinjoro en la militista arkivejo. Stranga hazardo, sed eble ĝi estas la vojo de Providenco; legiano Francis Barré kun siaj du amikoj samtempe dungiĝis al la legio antaŭ sep jaroj, kaj iu el ili nomiĝis Thorze (la alia estis nomata Pittman). Dum la hazarda renkontiĝo kun sinjoro Boulanger naskiĝis la ideo en mi skribi al Vi. Ĉu vi estas identa kun tiu sinjoro Thorze, kiu estis la amiko de Francis? Se jes, bonvolu skribi al mi, kion vi scias pri mia frato, kiu malliberiĝadis tri jarojn en Colomb-Béchar pro fuĝo, li skribis al mi pli ol unu jaron el la fortikaĵo Manson, se tiam li malaperis. Eble en la fortikaĵo restis ia postsigno, kio okazis al li? Mi petas vin, bonvolu fari tion, kion vi povas, kaj mi elkore dankos vin. Eble kune ni povos atingi pli multe en ambaŭ aferoj niaj, ol ni aparte esplorus.
Mi petas vin, bonvolu helpi min, se vi povas. Elkore salutas vin nekonate:
Yvonne Barré”
Ni silentis dum mallonga tempo. La letero iel impresis nin. Bonŝance Levin ĵus faris sian tagan dekkvin minutan promenon en la korto, tiel ni povis paroladi trankvile.
— Tiu virino eble estos grava en via afero — mi diris tre ĝuste.
— Sed kiu estas tiu sinjoro Boulanger? — cerbumis Hopkins.
— Lia nomo estas Turka Sultano — diris Alfonso la Neniulo
— Ne diru!
— Tio surprizis ankaŭ min. Kiaj aferoj evidentiĝas post dudek jara amikeco!
— Mi ne sciis, ke li havas nomon — miris Ŝtipulo.
— Bonŝance rilate Hopkins-on — klarigis Alfonso la Neniulo. — Ĉar se ni trovos Francis Barré-on, tiam eble ni facile povos klarigi, ke Thorze ne estas identa kun Ŝtipulo.
— Ni ne kirladu la aferon — diris Hopkins malgaje, — ĉar oni denove malliberigos min.
— Ni tamen kirlados ĝin! Ni ne rajtas rifuzi peton de virino. Ni estas soldatoj!
— Kaj — mi aldonis — ĝentlemanoj.
— Mi ne estas certa pri tio — murmuris Ŝtipulo. Dume nia samkarcerano jam staris en la pordo, kiun oni akompanis post la promeno.