— Ĉu ankaŭ la blankajn homojn? Ili estas malbonaj. Mi malamas ilin.
— Fratino mia, vi ne komprenas la mondon. La homoj estas malegalaj en la koloroj, sed en la koraj sentoj ili estas egalaj. Kiam mi sidas en la kurso, mi vidas, la ruso, polo germano, latvo, ĉeĥo, rumano estas fratoj.
— Ili estas blankaj homoj.
— Jes, sed mi sentas, ili rigardas ankaŭ min frato. Ili estas miaj geamikoj.
— Ne kredu al ili! Blanka homo ne estas amiko de ĉina homo. Ho, frato, vi, jes, vi ne komprenas la mondon.
— Viaj vortoj tranĉas mian koron. Vi ne komprenas min. Mi silentas.
La ĉina knabo prenas la plumon kaj skribas, skribas. Li rigardas al la plafono, al la papero kaj skribas, skribas. Lia fratino prenas seĝon, metas ĝin apud la tablon kaj ŝi pensas: ĉu mi estas vere malbona fratino?
Amerika soldato malfermas la pordon. Li salutas la knabon en Esperanto.
— Bonan tagon, amiko! ... Ah, vi ne estas sola. Pardonu!
La ĉina knabo donas la dekstran manon al la soldato kaj per la maldekstra mano li montras al la knabino.
— Mia fratino, Sunfloro.
La amerika soldato donas manon al la knabino, sed ŝi ne akceptas ĝin. Ŝi salutas la gaston, sed en ĉina etiketo. La soldato longe rigardas ŝin.
— Iĉio Pang, amiko, vi havas belan fratinon. Mi gratulas al vi. Ŝi estas bela fraŭlino. Ĉu ŝia nomo vere estas Sunfloro?
— Jes, la esperanta nomo.
— Ĉu ŝi parolas Esperanton?
— Ne, amiko. Ŝi malamas nian lingvon.
— Ĉu ŝi malamas ĝin?
— Jes, ŝi ne komprenas in.
— Instruu ŝin, Iĉio Pang — diras la soldato kaj nun li rigardas al la knabino. — Fraŭlino, via nomo kaj vi estas belaj, sed komprenu vian fraton, kiu estas mia bona amiko, mia malgranda ĉina frato. Li havas vere bonan koron, kian multaj homoj ne havas. La belaj sentoj, bonaj pensoj estas gravaj en la mondo.
La knabino estas pala. Ŝi ne komprenas la parolon de la soldato.
— Kion li diras? — ŝi demandas la fraton.
Iĉio Pang diras en ĉina lingvo la signifon de la frazoj kaj ŝi longe silente rigardas la soldaton.
— Ĉu li estas amerika soldato? — ŝi demandas.
— Jes, li estas amerika soldato.
— Ĉu li loĝas en San Francisko, kie niaj gefratoj? Demandu lin!
— Mia fratino demandas, ĉu vi estas amerika soldato kaj ĉu vi loĝas en San Francisko, kie ni havas gefratojn?
— Ho, ne! Tute ne! Mi estas amerika soldato nur nun. Mi servas en la amerika armeo nur en Siberio. Mi estas slovako. Mia hejmo ne estas en Ameriko, sed en malproksima hungara lando. Mi estas militkaptito kaj servisto en la amerika kazerno.
Iĉio Pang diras la signifon de la frazoj al la fratino. Ŝi faras grandajn okulojn kaj sen vortoj ŝi iras al la apudfenestra seĝo.
— Estas interese, en nia kurso la uniformoj ne diras la puran veron. Janis Lekko, la rusa soldato, estas latvo. Marja Bulski en la rusa gimnazia uniformo, estas polino, la instruisto, sinjoro Paŭlo Nadai, en la rusa civila vesto, estas hungaro kaj vi, amiko, en la amerika uniformo, estas slovako. Nur mia vesto montras la veron. Mi estas ĉino, vera ĉino.
— Sed bona, tre bona ĉino — diras la soldato. — Kion vi faras?
— Mi lernas kaj skribas.
— Ĉu Esperanton? Montru, kio estas sur la papero?
— Ne! Mi ne kuraĝas ... Mi faras nur praktikon.
La soldato iras al la tablo, prenas la paperon, rigardas la skribon kaj legas, legas. La fratino de Iĉio Pang atentas kaj la soldaton kaj la fraton. Ŝi vidas; la soldato manĝas per okuloj la skribon. Lia rigardo estas tre bela kaj la frato pale blanka staras apud li.
La soldato metas la paperon sur la tablon.
— Nu, Iĉio Pang, ankaŭ via uniformo diras malveron. Vi ne estas vera ĉino, sed vi estas esperanta poeto. Mi estu hundo, se mi ne diras la puran veron. Ĝi estas poemo, bela kaj kortuŝa poemo.
— Ĉu ĝi plaĉas al vi?
— Jes, tre! Vera poemo! Iĉio Pang, vi estas la poeto de nia kurso.
— Nu, ĝi estas simple kunmeto de frazoj, en kiu estas nur la vortoj, kiujn mi scias.
— Ĉu simpla kunmeto de frazoj? Sed ĝi havas muzikon kaj senton. Aŭskultu! Mi legas al vi.
AL NIA LINGVO
Vi, bela lingvo, Esperanto,
en mi la penso jam ne mutas;
parolas sentoj en la kanto,
per kiu vin mi nun salutas.
Ho, kie estas via lando? —
demandas homoj. La respondo:
La lingvoland' de Esperanto
jam estas nia tuta mondo!
Al tuta mond' vi apartenas,
al alto levas vi la Homon
kaj kiu vin en koro tenas,
de vi ricevas Belon, Bonon.
En homan mondon venas Amo
per Nova Sento, kormuziko;