Выглядала яно ўрэшце лепш, чым уяўлялася: гаспадарлівыя людзі загадзя пра смерць думаюць. Праваслаўныя і каталіцкія могілкі ляжалі на двух схілах аднаго пагорка, адны ў бок касцёла, другія ў бок царквы — раздзеленыя акуратна-невысокай агароджай, каля якой, на даўжыню магілы разгароджанай, і пахавалася маці. Побач з ёй, на каталіцкім баку, была выкапаная адна свежая магіла, і гэтаксама побач, на баку праваслаўным — другая.
“Хоць на два метры разгарадзілі...” — сказаў Казімір.
Поп, асвянчаючы магілу сына, пырснуў употай ад сябе самога і на магілу бацькі...
Бог адзін.
Паклалі вечка на труну Аліка, пачалі плакаць... На сельскіх могілках, дзякуй Богу, не кажуць развітальных прамоў. Толькі той жа Казімір прамовіў: “Хаваем вас, можа быць, адных з апошніх беларусаў, бывайце...”
Лі-Лі не плакала дагэтуль, я ва ўсякім разе не бачыў, а тут усхліпнула, калі поп сказаў, каб развітваліся, і, як толькі накрылі Аліка вечкам, павярнулася і пайшла. Уніз з магільнага пагорка, не азіраючыся, адна.
Я ўзяў трубу.
Дзень быў гожы, ясны, сонечны — і далёка відаць было: да небасхілу і нават далей. Але як бы неабсяжна ні кацілася з пагорка на пагорак і зноў на пагорак ва ўсе бакі далеч — вышыня над пагоркамі была большай: бясконцай. І я ўскінуў у яе пранізлівы гук чыстай трубы.
Я даўно не граў на трубе — і міжволі скасіўся на лабухаў: можа, лажа? — я б не хацеў сыграць для Аліка лажова, каб ён не падумаў, што ўсё яму Зіначка наманіла, і ніякі я не музыкант, але Чэсік, трубач і цёзка Чэсіка Пілевіча, з якім мы некалі ў адной рок-групе гралі і які з-за кахання павесіўся, вялікі палец узняў і кіўнуў: не лажа, — і тады я зліўся з трубой, сам-адзін з адным гукам, бо лабух ён і ёсць — толькі гук.
Я, ты ведаеш, Альгерд, лабух... хоць ёсць, як Муля кажа, нюансы... і ты, выбачай, ты для мяне Алік, бо нязвыкла — Альгерд, замінае гуку... Альгердам я бацьку твайго буду зваць і для яго граць буду таксама, бо я не поп, а лабух, мне няма чаго і каго дзяліць, і я рэдка, амаль ніколі не задумаўся над тым, што падзеленае, пра што апошнімі днямі думаю: айчына, зямля, людзі, мне не да таго было — ды й паўсюль жа ў свеце нейкія, падзеленыя, айчыны, землі, народы, да саміх сябе так прывязаныя, што не даюць самім сабе ўзляцець, сцягі розныя, транспаранты цягаючы, кожны сам сваё, а музыка — над усім, не падзеленая і не прывязаная... і я толькі адно і паспяваў, што лавіць яе, лятучую, і яшчэ кахаць... можа быць, грэшны, не так чыста, як чыстая труба пяе, але гэтак жа пранізліва, бо каханне і музыка — адно і тое, без кахання не чуваць музыкі, але пра яго пазней, ты пачуеш, тэма ягоная хутка ўзнікне, Лі-Лі недалёка адыйсці паспее...
а пакуль — пра пагорак, па якім яна ідзе, ледзьве зямлі кранаючыся, лёгка, хоць і са слязьмі, пра неба над пагоркам, над тымі дубамі, пад якімі сядзеў я ўчора з Казімірам, калі прыехаў сюды, каб дазнацца, ці не вярнуўся твой бацька, дык во і вярнуліся вы разам, адны з апошніх, можа быць, беларусаў — і, як баліць, чуеш?..
бо гэта пра тое, пра што раней мне не думалася: пра нашага, свайго беларускага Бога, якога — я так і не ўцяміў са слоў Казіміра — ці мы пакінулі, ці ён нас пакінуў, але, думаю, Бог не можа пакінуць, чакае, калі мы да яго вернемся, і глядзіць з вышыні, якая большая за самую дальнюю далеч, на якую можа адыйсціся Лі-Лі, пазіраючы ўслед якой і Чэсік не вытрываў — так яна адыходзіць!..
і слухай цяпер тэму кахання ў дзве пранізлівыя трубы, бо ў каханні адной, ці аднаго, не бывае, і я трохі дух перавяду, каб пра каханне не так надрыўна, каб не звар’яцець з таго, што Лі-Лі ўсё далей, што ўвечары ў яе самалёт, што Фелікс без яе жыць не будзе — і каб не прыдумаць якой-небудзь дурасці: помніш нашага доктара палатнага Іосіфа Данілавіча? — дык ён прыдумаў, нібы ў ім ген кахання зламаўся, і мне сказаў, што ўва мне зламаны таксама, і клеткі галаўнога мозга, якія кахаць умеюць, паадміралі: сто працэнтаў, бо мне ўжо за сорак — цэлы мільярд клетак, уяўляеш? хоць, аказваецца, для галаўнога мозга гэта не многа, харошага, аказваецца, ва ўсім і паўсюль мала...
але і адмерлымі клеткамі я зразумеў, чаму прайграў Лі-Лі Феліксу: не таму, што яна яго ратавала, самаахвяравала, а таму што Феліксу жыцця за яе не шкада, ён кажа, што “жыць без яе не будзе” — і Лі-Лі ведае, што, калі ён так кажа, дык жыць і не будзе, бо ён з тых, хто маўчыць, калі немагчыма праўду сказаць, а я забыўся адмерлымі клеткамі, што такое бывае, што з-за кахання не жывуць, вешаюцца і страляюцца...
а ў жанчынах ген кахання не ламаецца і клеткі, якія кахаюць, не адміраюць, яны помняць... таму і ў адзін голас Лі-Лі з Лідзіяй Паўлаўнай: “Які хлопчык!..”
і зараз якраз гэтая, чуеш, на кодзе — тэма хлопчыка, які пайшоў з жыцця Альгердам... і ты прабач, даруй мне, Альгерд, Алік, хлопчык... і даруй мне, Божа... і калі ёсць, апроч Цябе, усемагутнага ў небе, бог кахання на зямлі, дык папрасі яго: няхай і ён даруе...