— А ёсць жа недзе на зямлі залаты алень шчасця.
— Ды не мані. Дзе ж тое шчасце падзелася.
— Ёсць. Ёсць! Чуў мой прадзед ад свайго прадзеда, а той — ад свайго, што некалі, як былі маладымі вось гэтыя каменныя волаты, бегаў па зямлі залатарогі алень. Там, дзе ён прабягаў, цяплела ад радасці зямля, берагла яго сляды. А людзі, якія іх знаходзілі, рабіліся веднымі, моцнымі. Можа, і не ад таго, але станавіліся шчаслівымі.
— Мані болей. Як гэта чалавек можа узяць ды зрабіцца раптам і ведным, і моцным?
— А ты далей паслухай. Многім людзям падараваў алень і веднасць, і моц. Доўга, нябачаны людскім вокам, скакаў па-над зямлёй. Але знайшоўся такі цёмны, такі злы чалавек, які забіў залатарогага аленя.
— Значыць, не ўсе хацелі веднасці ды моцы. Не ўсе хацелі шчасця.
— Значыць, не ўсе. Але кажуць, што той злы чалавек не хацеў шчасця іншым. А цудадзейны алень ведаў пра сваю смерць. Доўга шукаў сабе памятку. Незнішчальную. Незабыўную. І знайшоў. Пакінуў след свайго капытка на валуне-волаце, уклаўшы ў той слядок усю чарадзейную сілу.
— І што далей? Шукалі, знайшлі гэты след?
— А далей нічога. Згубіўся чарадзейны аленеў слядок у безлічы іншых, і светлых, і цёмных. Аніхто яго, кажуць, пакуль не знаходзіў. Але ж ёсць недзе, ёсць. І, мабыць, гэтыя вечныя волаты ведаюць, дзе яго шукаць. Дык хіба ж нам скажуць.
След залатарогага аленя. Ты і нам падараваў шчасце. Хоць мы — вечныя — сумняваемся, што нешта такое ёсць. Але хіба ж не шчасце тыя сляды, сляды. Яркія. Добрыя. Прамяністыя. Не былі ўладарнымі, ды сталі нечым большым. А мы. мы ніколі так моцна не спадзяваліся. Ніколі за ўсе стагоддзі.
Мы збіраліся разам. Казалі, што любілі навуку, шанавалі дабрачыннасць. Глядзелі ў мінулае, слухалі галасы легендаў. Хацелі вярнуць былую славу, хацелі ўшанаваць памяць. У нас было слова. І слова было нашай зброяй. І зброя была словам. Мы нібыта зноў сталі маладымі, такімі, якія толькі што глядзелі на талую сляпучую бель. І мы зноў вярнулі нашыя стагоддзі, калі яны зведалі выгнанні. Выгнанні, як забыццё. Доўгае. Доўгае. Але не зніклі прамяністыя сляды, як і сляды залатарогага аленя. Аленя шчасця. Мы памятаем пра цябе.
Ты паспеў прыбегчы да нас, адчуўшы хуткую страту. Сваю страту.
— Ратуйце, ратуйце мяне, я хачу жыць.
І мы адказалі табе, як адказалі б заўсёды:
— Ратуем, дапаможам. Мы, вечныя, магутныя, можам так учыніць. Ты не памрэш.
І прыйшоў за табой нехта. Можа, і цёмны, можа, і злы. Яму невыносна было глядзець на шчасце. Спакойна ўзяўся за зброю:
— Я прыйшоў забіць цябе, залаты. Я не магу цябе бачыць.
І паляцела атрутная страла. Паляцела. Вярнулася. Забіла таго, цёмнага.
Толькі і цудадзейны алень упаў на пярэднія ногі. Стукнуў аб нас капытком, выбіў іскры. Прасіў берагчы ягоную славу, ягоныя чары.
— Мы — зберажом. Мы ж — моцныя. Мы ж — мудрыя. Мы ж — вечныя. І ты не памрэш. Хадзем з намі ў вечнасць.
Знік залатарогі алень. Але не зніклі ягоныя сляды. Як не могуць так проста знікнуць імклівыя з гэтага свету. Успыхваюць ярка, асвятляюць шлях, клічуць за сабой іншых. Палымнеюць, палымнеюць. Не мінаюцца без следу. Пакідаюць сляды. Сляды. Сляды. Многа слядоў. Так многа.
Мы — следавікі. Хто сказаў вам, што мы — каменныя? Мы — трывалыя ды магутныя. Мы — мудрыя. Мы — вечныя. Нас так многа. Як зімаў і летаў, што праляцелі па-над зямлёй. Як высокіх нябесных агнісак. Але усё ж меней, чым імклівых зямных зор. Адчайных, смелых, добрых. Мы памятаем іх усіх, яны ж праляцелі так блізка ад нас. Доўгае імгненне. Кароткая вечнасць. Ды сказалі яны, зыркія, а мы паспелі пачуць:
— Свет не пракінецца бядою, як след не згасне скрозь вякі. Да зораў мкнёмся мы з табою, сляды ж слядзяць следавікі. Што радасць з новаю журбою? Наш час такі, наш лёс такі. На стрэмцы з вечнасцю самою сляды слядзяць следавікі. Хай не жадаю, хай не мрою, знікае след негаваркі. Ды па-над светлаю зямлёю сляды слядзяць следавікі.