Справу з другім пад’ездам уладкаваў Навум Фінеес. I ўладкаваў выпадкова: убачыў ля «Перукарні» грузавік і шафёра, які, відаць, рыхтаваўся крыху спачыць, скручваў ватоўку ў валік.
— I што вы, дзядзька, так і збіраецеся спаць тут?
— Ну. Далёка завідна не ад’едзеш. I ўначы ездзіць небяспечна. Прыкімару тут.
— Угм... I на цёмнай вуліцы нейкі іншы грузавік дасць пад хвост вашаму. Прыемнае вы сабе рыхтуеце абуджэнне...
— Ну, а ты куды параіў бы, шалапут?
— Заганіце унь у той пад’езд. Хадзем, я пакажу.
I паказаў. Шафёру ідэя нечакана спадабалася.
— Гэта ж вузкі пад’езд,— пераконваў Фінеес.— Ён на рамізнікаў разлічаны. Дом жа ж стары. То, калі вы ведаеце, ніхто нават дзверцы да вас не здолее адчыніць, каб вас украсці. I машына не наедзе.
I нічога.
Вадзіцель згадзіўся. Загнаў машыну ў пад’езд, нібы коркам бутэльку заторкнуў, і заваліўся дрыхнуць. Тады мы прыцягнулі некалькі скрынак і запхнулі іх пад грузавік. Тыл быў забяспечаны.
Мы не ведалі, чаму гэта Ролік знікаў гадзіны на дзве сярод белага дня, але мы бачылі: ён хвалюецца. I за сябе, і за нас.
Сонца ўжо схілілася нізка, і вокны дамоў гарэлі вадкім аранжавым ззяннем, калі на вяршыні грады з’явіўся вораг. Цэлы ланцуг лэйбусаў з галоўным прыдуркам на чале.
Наша кампанія грэбавала біцца іначай, чым «на кулачкі». I, акрамя ўсяго іншага, мы пагарджалі падвальнымі за тое, што яны заўсёды, нават зараз, ішлі ў бойку «ўзброенымі». Вось «карабіны» зручныя ў якасці доўбні, кіі, унь у аднаго лук, а ў другога прашча. Гэтак жа і галовы папрабіваць можна, вельмі проста.
I тут нас зноў здзівіў Ролік. Пайшоў перад нашым строем, раздаючы кожнаму па пяць скрутачкаў, з якіх тырчэлі канцы шнуркоў.
— Калі ўдасца тое, што надумалі, і іхні строй рассыплецца, па маім сігнале торгайце за шнурок і кідайце ім проста пад ногі.
— Гэта што? — спытаўся я.
— Гэта пад час тактычных заняткаў ужываюць. Называецца «выбухпакет».
— Дзе ўзяў?
— На яўбазе ў таго гандляра выменяў сёння. Гадзіну таргаваўся, гад.
— Што аддаў?
Раланд маўчаў.
— Няўжо «Цэйса» свайго?
— Не, хлопцы, бінокль нам спатрэбіцца. Ён у гарах — першы сябар,— і ўздыхнуў.— Шаблю аддаў.
Мы аслупянелі. Гэта быў скарб, якім ганарыліся ўсе мы, хаця належаў ён Раланду. Нямецкая парадная шабля. Танюткая, у чорных лакіраваных ножнах, тупая, лёгенькая, з «залатым» эфесам.
— Адолець трэба,— сказаў Ролік і ўспыхнуў.— Ды што вы нейкія, як на хаўтурах? Парадная яна. Цацка. У паходзе яна нам — ну ні да чаго. Тупая, адных жаб рэзаць. I, потым, вы ж бачылі — на эфесе круг, а ў крузе арол на свастыцы. На якога д’ябла нам іхні арол? Ды яшчэ на фашысцкім знаку?
Гэта сапраўды крыху мяняла справу. Ва ўсякім разе, мы зрабілі выгляд, што нам не шкада.
А ланцуг стаяў на ўзгорку і чакаў.
— Значыць так,— сказаў Ролік.— Б’ёмся амаль усур’ёз, бо іначай не павераць, не завабім. А пасля падамося назад. А пасля ўцякаць.
Мы глядзелі на тых, на градзе. Чатырнаццаць чалавек. Два на аднаго. Але горш было тое, што некаторых хлопцаў з Падвальнай не было. Замест іх былі ландскнехты і прадажныя ваякі з Пірагоўскай. Значыць, мы мелі рацыю: частка іхняга атрада была заслана нам у тыл.
А тыя, на градзе, пачалі нас лаяць.
— Гэй, вы! Калі здрэйфілі — бяжыце па хатах! А то здавайцеся! Тады адхвошчам крыху крапівой, дый канцы...
Мы маўчалі. Мы проста ішлі па схіле ўгору. Зрэдку даводзілася адскокваць ад каменя, пушчанага з прашчы. I гэта яшчэ больш распаляла нашу ярасць.
— Ідзіце-ідзіце! Мы вас адлупцуем! Узгрэем! Адвозім! Накладзем! Аддубасім! Гарачых усыплем!
Маўчанне ў адказ. Мы проста няспешна падымаліся на касагор. Тыя таксама чакалі, і праз хвіліну мы зразумелі, чаго. Загрукаталі за нашымі спінамі, у пад’ездзе, скрынкі, і тут жа мы пачулі ільвіны рык разбуджанага шафёра:
— А?! Гэта вы чаго тут, мазурыкі? Вось я вам! Ах, злодзеі! Ну, чакайце! Вушы зараз вам абарву! — I адразу за лаянкай,— гул матора, шафёр даваў задні ход, каб мець змогу вылезці і надзерці ім вушы.
Я ўсміхнуўся, уявіўшы, як яны драпанулі. Нічога, болей не палезуць. Не захочуць звязвацца з дарослым. Шафёр прыкрыў наш тыл. А пакуль яны аббягуць вялізны, на ўсю вулачку, квартал, каб далучыцца да гэтых,— шмат што можа адбыцца.
Гэта, відаць, зразумелі і тыя. Зразумелі, што чакаць цяпер няма чаго. I з дзікім гвалтам і лямантам павалілі на нас.
Праз пару імгненняў два ланцугі перайшлі ў рукапашную. Шчыра кажучы, у некалькі гэтых хвілін нам давялося кепска. Яны, праўда, ужо не кідалі каменняў, баючыся трапіць у сваіх, але кулакамі і кіямі дзейнічалі, як маглі. I шмат іх было, вельмі шмат, як на нас. Занадта.