Дый тып яе, калі разабрацца, быў дзіўны. Тут табе і ўкраінская, і малдаўская, а, можа, і кропля цыганскай крыві. (Я пераканаўся ў гэтым, калі пазней убачыў, як яна танцавала).
— Гэты самы, замучыў ён цябе пытаннямі,— сказала яна. I з чыста дзявочай логікай адразу ж спыталася: — Біцца ўмееш?
— Нонка,— пагрозліва ўзвысіў голас Раланд.— Глядзі-і! Хто тут атаман?
— Хе! Тэж мне, Раланд — атаманд...
— Цыц! — Ролік ліхаманкава стараўся ўтрымаць у руках свой скіпетр.— Тут я пытаюся. Страляць, бегаць умееш?
— Угм.
— Плаваць?
— Збольшага.
— То ходімо на Дніпро,— Ролік устаў, пакінуўшы, такім чынам, апошняе слова за сабой.
II
Мы ішлі вуліцамі пустога горада, і рэдкія прахожыя здзіўлена глядзелі на нас: цуд боскі, такая вялікая група падлеткаў. Мусіць, так, са здзіўленнем і лёгкім пабойваннем, глядзелі мірныя жыхары Парыжа на вясёлых мушкецёраў, якія вярталіся з начной папойкі.
Усю гэтую мушкецёрскую баладу псавала толькі Нонка. Ніхто, вядома, і не падумаў узяць яе з сабою, але ніхто і не падумаў забараніць цягнуцца за намі. Гонару зашмат — звяртаць увагу на дзяўчо. I вось яна цягнулася за намі кроках у дзесяці і насвіствала нешта «старарэжымнае», накшталт: «Алёша, ша! Возьми полтоном ниже...»
Мяне заўсёды здзіўляла, адкуль Чарлі Чаплін узяў гэты матыў, каб на яго аснове стварыць музыку для сваіх «Агнёў вялікага горада»? Можа, ад нейкага п’янага марачка-адэсіта ў партовым шынку?
Мы не звярталі на Нонку ўвагі. Ролік усё яшчэ быў ва ўладзе сваіх цяжкіх думак:
— На фронт цяпер трапіць — і думаць няма чаго. Зловяць, адправяць назад пад цёплы радзінны дах. Гэта яны ўмеюць...
— Так,— сказаў я,— абклалі, як мядзведзяў. Выйсця, бадай-што, і няма.
— Чаму няма? — загадкава ўсміхнуўся Ролік.— Як пашукаць, то заўсёды яго знойдзеш, выйсце.
I раптам кінуў:
— Варочай, хлопцы, на Уладзімірскую. Пройдзем паўз універсітэт.— I толькі тут нібы заўважыў Нонку.— Чаго ты цягнешся? Чаго цягнешся, кажу?
— А я не з вамі, сокіл ты мій,— Нонка ўсміхнулася краёчкам рота, паказаўшы некалькі снежных зубоў.— Я гуляю. Вуліца не твая. Куды хачу — туды іду.
Багдан шумна ўздыхнуў:
— Такая ўрэдная, зараза. Вось спаймаю неяк.
Нонка, відаць, слухала. Таму што амаль адразу пачала нешта ціха мармытаць, прыстукваць падэшвамі сандаляў, а потым перайшла на лёгкую, вельмі спрытную чачотку:
Ох, яблучко,
Та з Гапоніï,—
Дівкі з нашого двора,
Як півоніï.
— Тожа мне півоня,— буркнуў Багдан.— Пустазелле ты. Піво-о-оня!
— А нягож!
— Ды кінь ты яе, хай хваліцца,— сказаў Жэнька.
Ох, яблучко,
Та з Гамерики,—
Хлопці з нашого двора,
Як вареники.
I растлумачыла:
— Такія тоўстыя, лянівыя, белыя, бы ў смятане.
— Ой, вушы надзяру,— сказаў Ролік.
— А ты спачатку дагані.
Я ачухацца не паспеў, як Ролік нечакана вертануўся і кінуўся на гэтае злашкоднае стварэнне. Гэта было так нечакана, так бліскавічна, што я раз і назаўсёды зразумеў, якая імгненная рэакцыя, які імпэт тояцца ў гэтым нязграбным на выгляд целе.
Ён ужо выцягнуў руку, каб схапіць, але Нонка таксама крутанулася, выслізнула, і тут яе нібы з цецівы пусцілі: ляцела стралой, велізарнымі скачкамі, закінуўшы галаву, выпнуўшы ледзь абазначаныя грудзі. Шакаладныя ногі мільгалі з такой хуткасцю, што рухі іхнія, здавалася, цяжка было заўважыць. I хаця Раланд таксама бег так, як рэдка бегаюць хлопцы,— амаль адразу стала ясна, што гэтую казу яму не дагнаць. Урэшце ён гучна затупаў нагамі на месцы і пайшоў назад.
— Чорта яе дагоніш,— прысаромлена сказаў ён.— Ляціць, як куля. I на Падвальную адна ходзіць, і на яўбаз. Не баіцца. I ніводнаму з тамтэйшых хлопцаў яе ані разу спаймаць не ўдалося.
...У густых шатах каштанаў стаяў пахмуры бронзавы Тарас і глядзеў на чырвоную каробку ўніверсітэта. Толькі каробка ад яго і засталася. Агонь злізаў месцамі новую, даваенную фарбу, і з-пад яе праступала старая, якой Мікалай I калісьці загадаў пафарбаваць універсітэт «за мяцежны дух»: яскрава-чырвоная, нібы мокрая, сапраўды, як кроў.
Праз пустыя вачніцы вакон мірна і ласкава ззяла сіняе неба канца ліпеня.
Дзверы, правал дзвярэй, і вокны ніжняга паверху былі густа заплецены калючым дротам.
— Мы сюды прыйдзем міны шукаць. I бомбы,— сказаў Ролік.— Яны ўжо такія, без стабілізатараў, без усяго. Але корпус і іншае ёсць. Мы выбухоўку выплавім у кіпені, сфармуем, запалы ёсць. Мы ім уначы, каб ахвяр не было, учынім лазню... Яны, гады, на нашым участку схілу сабе штаб-пячору выкапалі. Вартавыя ўвесь дзень стаяць.