Выбрать главу
Сібір, 1934
Гады крылатыя
Гады крылатыя, юнацкія гады, як зыбкі цень, мільгнулі, і ня стала... Гавораць мне, што я немалады, што ўжо даўно сустрэла мяне сталасьць; што скроні бель абходзіць, серабрыць смоль валасоў няпрошаная госьця, што і каханьне ў сэрцы не гарыць, калі няма у сэрцы маладосьці; што стар мой твар, і страчанай красы не аднавіць, ня стрэць яе вачыма; што дзесьці ёсьць на сьвеце нейкі сын і што кахаю... сотую дзяўчыну... Няхай сабе. Я-ж ведаю, сябры, што ёсьць мана і праўда ёсьць на сьвеце, і калі тлее іскра, не гарыць, гатоў яе разьдзьмухаць злосьнік-вецер... Гады крылатыя, юнацкія гады, як зыбкі цень, мільгнулі, і ня стала. ... Ў жыцьці ня суджана быць двойчы маладым, калі ўжо вандруе дзесьці старасьць.
1937
На папялішчы руж
С. А-ку
Пачаў ды хутка змоўк. І сэрцу прыкра гэтак. Палескіх песьняў шоўк — пялёсткі першых кветак — крывёю тлум затоўк, і песьня не дапета...
На папялішчы руж расьце чырвоны вехаць... Адважся і паруш, крані знарок ці нехаць: зірне пярэсты вуж — ні думак і ні сьмеху...
Куды пайсьці? І як ушчунуць гора роскат? Сьцігуе сьлед хіжак на могільніку костак... Халодны бляск нажа сьвіціцца ў зрадзе лёстак...
Зіхцяць «Смарагды кроз» на сьцежках долі карнай. І сум бэнгальскіх рос над вуліцай Гарбарнай п’е чару горкіх сьлёз із поўсьці ночы хмарнай...
1937
Красою майскаю сады прайшлі прад намі цёплай ласкай, і недзе ў далях шызы дым упаў на чэрвеньскія краскі... Праходзіш сьцежкаю — шумяць лісты зялёныя, густыя і дрэўца кожнага імя гавораць поціху. Вось тыя, што ўвесну хораша цьвілі, гадуюць яблыкі і грушы. А гэтай нешта ўсё баліць, вяршыню сонца надта сушыць...
Менск, 1939
Шлях зусім вузкі
Пасьля лета гаспадарыць восень, а па восені у пене завірух акалелы месяц спорна косіць трапяткую палахлівых зор ікру.
Сыплюцца кавалачкі вышыняў — непамерлыя зародкі хараства... І скрыпяць дарогаў хрыплых шыі, і шчыміць зямлі настылы твар.
А далёка — там, за сінім морам, расьпякаюцца, плывуць, зьвіняць пяскі. Эўкаліпты з хвалямі гавораць, а мы ім — ні слова: шлях зусім вузкі...
Менск, 1941
Маладзіца
Як каралі і калечылі, не галасіла, толькі тварам сінім прыпадала да зямліцы. Гэтакую, як той камень крамяністы, сілу мела шчуплацелая у целе маладзіца.
Словам не азвалася да ворагаў ні разу і павекаў не расплюшчыла. Каму?.. Навошта?.. Заплаціла маладзіца катам за абразу ня чым-небудзь, а жыцьцём — найдаражэйшым коштам.
Галасілі не равесьніцы — бацькі, сястрыцы... Покатам кацілася над полем галашэньне. Ля вазёраў нашых сініх, паміж лозаў ніцых, унураўся неўтрапёны пошчак у імшэньнік. А лясы, бары сунічныя, на хіб зялёны падымалі і вышэй яго шпурлялі — ўгору, каб пачулі не адны мы — цэлы сьвет... мільёны... пра вялікае пад Менскам Беларускім гора...
1941
Кідаў я сеці ў глыб рачную
За хваляй хваля ўсё шпарчэй хінецца, горнецца суладна, і рэчка, Пціч мая, цячэ, паволі коціцца да спаду.
Абапал вольхі. Медзь ракіт шуміць у звоне лозаў ніцых, і вербы гольлем да ракі зьвісаюць хваль тугіх напіцца.
Няраз праз гэтыя гарбы кідаў я сеці ў глыб рачную, ды заўжды ўлоў мой бедным быў, бо й рыба, кажуць, стала чулай...