або спорым у бязладнасьці таропкай
каля прасел збуцьвянелых верад жыл,
падстаўляючы пытальнікі пад кропкі,
а над клічнікамі — кропкі і крыжы...
Сонца-ж плавіцца... Вялікі почуў сілы
у крыві гарачай. Думак бег — тугі...
Падпаўзаем, як вужы, пад камень сівы
з прыладованай на вузкі стрыб дугі...
Вэнэцуэля, студзень 1955
Не прабуджанае сонцам раньне
Не хвалю нічога
і ня ганю,
яно ўсё мінулася,
але
водгульле
расьцёртага змаганьня,
попел сноў,
вясны
і лёс калек,
помнікі
і слова —
чалавек,
вобразы
на сплямленым экране —
ўсе яны
сьцігуюць,
часта сьняцца,
пераймаюць
на жалобным пляцы
і выразна кажуць мне:
«У вочы
раніцы
пільней
вазьмі зірні!..
Калі сум
сьлязьмі
іх надта точыць,
сам звуглее
ў заўтрашнім вагні,
ледзьве
іскрай прысаку
крані
волю моцную
на спадзе ночы»...
Гавару усім ім:
«Не баюся
пазіраць у вочы
Беларусі»...
На зямлі
я тое толькі ганю,
што іржою ганьбы
заплыло...
Мужнаму —
сьпяваю гімн змаганьня,
прад памерлымі —
зямлі чалом...
Муляецца
камяным вузлом
не прабуджанае
сонцам раньне...
І чаму-ж
ахвяры цяжкіх мук
не падняць
сваіх мільённых рук?
Не сказаць:
«Шпарчэй!
Мацней!
Мужней!» —
ня ськіпець каб сяньня
на ражне?
Мюнхэн, ліпень 1956
З цыклю
ВЭНЭЦУЭЛЯ
1.Сіла рэчы
Учора цяжка зробленая рэч
на ўсіх жывых глядзіць, нібы на рэчы.
І як ты формы ейнай ні калеч,
яна прыймае вобраз чалавечы...
На ёй відны і пот, і пальцы рук
майстроў мастацтва, творчыя удачы
душы, цярпеньня, высілкаў і мук,
і сэрца трапяткога пульс гарачы.
Нямая — рэч і сноў і насалод —
трымае, сьцяўшы, сілу чалавека...
І ён, хаваючы у мроях сум згрызот,
маўчыць, як крыўдай выцяты калека.
Мюнхэн, студзень 1958
2.Помнікі і абэліскі
На плошчы — помнікі і абэліскі
вялікім сьвету й богу Сонца-міту.
Схіляюся, паклон усім шлю нізкі —
халоднай броньзе, мармуру й граніту.
А ў думках паўстае маіх: каторы
зь іх край вось гэты мілаваў бясконца?
І вецер з гор данёс: «Канкістадоры,
прыкрыўшыся сьцягамі бога Сонца,
ня мелі ў сэрцы любасьці. На балі
агню й мячоў паклалі ў дамавіны
усё, што мы цаной крыві прыдбалі,
пакінуўшы гранітныя ўспаміны»...
Мюнхэн, студзень 1958
Слухаць мову тваю, Радзіма,
у маленсьцьве сваім прывык.
Ты сказала мне:
зь цемры зімаў
25-ты прыйшоў Сакавік!
Над вазёрамі,
над берагамі
плынных рэчак
жыло цяпло...
У суцэльнай
узьнёслай гаме
памірала чужое тло.
Сокі глебы паілі травы.
Сокі веры расьлі ў душы.
Дзень няўмерлай крывіцкай славы
сьлёзы долі людской сушыў.
Ды ня высушыў.
Здань Дракона
патушыла жыцьця прамень.
Ля Марыі — сьвятой іконы —
жыў у сэрцы Хрыста той дзень
вызваленьня і сымбаль Веры —
несьмяротны прамень жыцьця,
каб, як продкі нашчадкам, верыць
у абмыты крывёю сьцяг
Перамогі...
Дракон драпежны,
прагавіты мае крыві,
зруйнаваў майго краю межы,
каб упадак жыцьця жывіць.
Не памёр Сакавік —
жыве ён!
У маленсьцьве да волі прывык.
Хай-жа цемру і боль разьвее
41-шы наш Сакавік!
1959
Роднае слова
Я ня жыў безь цябе.
Шанаваў і сьцярог,
лашчыў ласкай
і казкай лясною,
каб ня ўмерла,
крый Божа,
ля чорных дарог
Беларускае роднае слова.
Ня згінайся, малю я,
расьці і жыві.
Будзь і сокам,
і звонам вясновым,
але ў сэрцы маім,
у іскрыстай крыві —
Беларускае роднае слова!