_________
Пасьля адліву спадаў і няўдач
падрахаваў і мінусы і плюсы...
—Тваю бяду і пальцам разьвяду, —
сказаў сучасны магік не да ладу.
Бывай! Таго, што на віду,
зладзеі красьці, ведама, ня крадуць.
Каму паскарджуся і раскажу...
_________
Душылі іх майстры адметнай пробы,
пазьней вялікі крытык Верхадум
знаходзіў цень таемнае мікробы
і выцінаў радкі. Ягоны глум
яшчэ й дасюль, здаецца, ня прысох-бы...
_________
Тасуюцца і плямяцца тузы,
і войнік жджэ адказу варажбіткі.
Прыліп да губ змардованых язык —
цярпеньне напінае кончык ніткі...
_________
Апошні ліст календара
перахінуў на год аджыты.
Пара, мой верш, табе пара
спатоліць сэрца боль сукрыты.
Аддаўся голас, горам біты,
упраўнай гібкасьці пяра...
ПЕРАКЛАДЫ З ТАРАСА ШАЎЧЭНКІ
Запавет
Як памру я, пахавайце
мяне на магіле
сярод стэпу шырокага
на Ўкраіне мілай,
каб палёў шырокіх нівы
і Дняпро, і кручы
было бачна, было чутна,
як раве равучы!..
_____
Пахавайце і паўстаньце,
кайданы парвіце,
і варожай злой крывёю
волю акрапіце!
І мяне ў сям’і вялікай,
ў сям’і вольнай, новай
не забудзьце, ўспамяніце
нязлым, ціхім словам!
(25.12.1845 г.)
Ня грэе сонца на чужыне
Ня грэе сонца на чужыне,
а дома-ж надта ўжо пякло.
І мне нявесела было
і ў нашай слаўнай Украіне.
Ніхто-ж ня вабіў, ня вітаў,
і я ня гнуўся ні да кога,
блукаў сабе, маліўся Богу,
і панства, катаў праклінаў
і згадаваў гады ліхія,
нягодныя, бы золь, слата:
расьпялі вырадкі Хрыста —
й цяпер ня ўцёк-бы сын Марыі!
Нідзе ня весела ўжо мне
і, мабыць, весела й ня будзе
і на Ўкраіне, мае людзі,
але-ж такі на чужыне
хацелася-б... ды з той вымогай,
каб ня стругалі маскалі
труны той з дрэва ды чужога
або хоць крышачку зямлі
із-пад Дняпра майго сьвятога
вятры сьвятыя прынясьлі.
Ды й больш нічога! Гэтак, людзі,
хацелася-б... Ды што гадаць...
На што ўжо Бога турбаваць,
калі па-нашаму ня будзе.
(1847 г.)
Думы мае, думы мае
Урывак
Думы мае, думы мае,
цяжанька мне з вамі!
Што-ж вы сталі на паперы
сумнымі радамі?..
Чаму-ж вецер не разьвеяў
ў стэпах,як пыліну?
Чаму ліха ня прыспала,
як сваю дзяціну?..
Бо вас ліха на сьвет на сьмех спарадзіла.
Палівалі сьлёзы... Як-жа не ўтапілі,
ня вынесьлі ў мора, не размылі ў полі?..
Ня пыталі-б людзі, што ў мяне баліць?
Ня пыталі-б, можа, чаму лаю долю,
чаму ные сэрца? Што-ж і як зрабіць!
Ня кідалі-б кпінаў...
Кветкі мае, дзеці!
Вас кахаў навошта, песьціў, гадаваў?
Ці заплача сэрца адно на ўсім сьвеце,
як сам з вамі плакаў?.. Можа і ўгадаў...
(1839 г.)
Мінаюць дні, мінаюць ночы
Мінаюць дні, мінаюць ночы,
мінае лета; шалясьціць
пажоўклы ліст; згасаюць вочы,
заснулі думы, сэрца сьпіць;
і ўсё заснула... І ня знаю,
ці я жыву, ці дажываю,
ці так па сьвеце валачуся,
бо ўжо ня плачу й не сьмяюся...
Доля, дзе ты? Доля, дзе ты?
Ня чую, ня бачу!
Калі добрае жаль, Божа,
дай хоць злое, з плачам!
Ня дай спаці хадзячаму,
сэрцам заміраці
і гнілою калодаю
па сьвеце блукаці.
А дай жыці, сэрцам жыці
і людзей любіці,
а калі не... дык праклінаці
і сьвет запаліці!
Страшна ўпасьці у кайданы,
паміраць ў няволі,
а ’шчэ горай — спаці, спаці
і спаці на волі,
і заснуці навек-векі,
і сьледу ня кінуць
ніякага: усяроўна —
ці жыў, ці загінуў!..
Доля, дзе ты? Доля, дзе ты?
Ня чую, ня бачу!
Калі добрае жаль, Божа,
дай хоць злое, з плачам!