Напярэймы жаданьням

38. Я зь песьняй упоруч пайду («Прамчаўся, расьцяты маланкаю час...») (б. 56). «Пагоня», 3, 1946, б. 6.

39. Насустрач будучыні нашай («Я ўспамінаю дні «вясны»...») (б. 58). Машынапіс (Архіў БІНіМа).

40. Была восень («Бяз прычын ня бывае гора...») (б. 59). «Новы шлях», 8 (39), 1944, б. 13.

41. Блакіт вачэй («Усьмешкай сэрца мне параніў...») (б. 60). У машынапісе (Архіў БІНіМа) прысьвячэньне В.Б-й і заўвага аўтара: «Раманс напісаў кампазытар Мікола Шчаглоў». «Новы шлях», 8 (20), 1943, б.15.

42. Жыві... («Час кароткі мне векам здаўся...») (б. 61). У машынапісе (Архіў БІНіМа) прысьвячэньне В.Б-й. «Новы шлях», 8 (20), 1943, б.15.

43. Хай пеніцца віно («Стаіць пітва нявыпітага кубак...») (б. 62). «Новы шлях», 23 (35), 1943, б. 14.

44. Блізкі і такі знаёмы («Часта чую сьлёзна-шчыры, любы голас...») (б. 63). У рукапісе (Архіў БІНіМа) заўвага аўтара: «Урывак з пачатае паэмы «Зязюля». «Пагоня», 3, 1946, б. 4.

45. Былое трупам мусіць пасьці («Я дружбы з радасьцяй ня меў...») (б. 65). Машынапіс (Архіў БІНіМа).

46. Плача кроплямі золата дзень («Сінь дзівосная неба, рассып...») (б. 67). «Пагоня», 3, 1946, б. 4.

47. Над сьлядамі шляхоў аджытых («Рассыпайся драбнюткім макам...») (б. 69). Рукапіс (Архіў БІНіМа).

48. Дваццаць пяты («Ні сіла наймітаў, ні блуд, ні звады змоў...») (б. 70). У машынапісе (Архіў БІНіМа) падзагаловак: «Да 25-х угодкаў абвешчаньня незалежнасьці Беларусі». «Беларуская газэта», 24 (242), 25 сакавіка 1944; «Беларускае слова», 4 (5), 25 сакавіка 1949. Верш перакладзены Гэрманам Рыдмюлерам на нямецкую мову, надрукаваны ў газэце «Minsker Zeitung», 1943.

Zu allen Zeitung wird davon sagen,
Was sich ein Volk erwarb an hohen Ruhm.
Es bleiben auch in fernsten Erdentagen
Im Buch der Weltgeschichte eingatragen
Der Ahnen Taten und ihr Heldentum.

Wir blättern heute in verblichtnen Seiten
Und  fühlen, dass der alte Geist noch lebt,
Dass wir, trotz allem Ungermach der Zeiten
Mit neuer Kraft dem Ziele näherschreiten,
Das Mut und Tapferkeit von je erstrebt.

Es brennt die Welt und dumpfe Glocken manhnen
An uns'res Volkes schweren Opfergang,
An Blut und Tränen, an das Leid der Ahnen:
Voll tiefer Trauer senken wir die Fahnen
Vor all' den Teuren, die der Kampf verschlang.

Hört Ihr die Heimaterde heimlich weinen
Ob all' der Vielen, die der Tod umwarb?
Wie bittre Tränen will ihr Tau erscheinen
Um uns'ie Brüder und den grossen Einen,
Held Kalinowski, der für uns einst starb.
Die Rache lebt! Einst werden wir vergelten!

Dies ist der Tag, der ewing in uns neu,
An dem wir uns dem Feind endgegenstellten
Zu retten unser Wesen, uns're Welten,
Dem Vaterland, dem Freiheitsbanner treu!

Aus tausend Gräben dringen stille Klagen —
Aufs neue aber jagt der Sturm durchs Land
Wie ehemals in jenen Fruhlingstagen,
Da wir der fremden Fessel uns entscolagen
Und unser Volk die Freiheit wiederfand!

Aufs neue, Brüder, ist es März geworden,
Aufs neue Weissrutheniens Schicksalszeit!
Fegt sie hinweg, des Teufels wilde Horden!
Der schwerste Kampf wird unser Volk nicht morden,
Seid Ihr, den Ahnen gleich, zur Tat bereit!

Zu allen Zeiten wird man davon sagen,
Was sich cin ein Volk erwarb an hohen Ruhm,
Es bleiben auch in fernsten Erdentagen
Im Buch der Weltgeschichte eingetragen
Der Ahnen Taten und ihr Heldentum.

49. Да зброі, да чыну («Прыслухайся, зноў, як калісьці, нас кліча...») (б. 72). У адным з рукапісных варыянтаў (Архіў БІНіМа) строфы 6 і 7 выдзелены як самастойны верш «Насуперак буры». Поўнасьцю верш надрукаваны: «Беларуская газэта», 20 (238), 11 сакавіка 1944.

50. Крывёю купленае права («Сягоньня бачыўся ў сьне...») (б. 75). «Беларуская газэта», 34 (252), 25 красавіка 1944. Апошняя страфа верша цытуецца ў артыкуле Ул. Дудзіцкага «Як Менск сьвяткаваў сваё сьвята працы» — «Беларуская газэта», 36 (254), 6 траўня 1944. 

51. Вільні («Упершыню сустрэў твае муры...») (б. 77). «Беларуская газэта», 38 (256), 18 траўня 1944.

52. Нечакана зусім і проста («Нечакана зусім і проста...») (б. 78). Рукапіс (Архіў БІНіМа). 

53. «Пачатак быў толькі такі...» (б. 79). Рукапіс (Архіў БІНіМа). 

54. Замест разьвітаньня («Нашу радасьць — буйное калосьсе...») (б. 80). Рукапіс (Архіў БІНіМа). Заўвага аўтара: «Чарнавы накід. Верш, напісаны разам з Масеем Сяднёвым». 

55. Ля роднай бацькаўскай мяжы («Ля роднай бацькаўскай мяжы...») (б. 81). Машынапіс (Архіў БІНіМа). 

56. Нараджаецца сьвет неапеты («Словы думак ня зловяць ніяк...») (б. 82). «Раніца», 38 (200), 17 верасьня 1944. 

57. Надпіс да фотаздымку («Зірні, мая радасьць... ») (б. 83). Рукапіс (Архіў БІНіМа). Варыянт назвы — «Надпіс на паштоўцы».

Варыянт, страфа 2:

Прыслухайся: ў шэлесьце лісьця —
пяшчотная музыка мая...
Было яно, помніш, калісьці,
а сяньня мы права ня маем...

58. «Шкада, гавораць, працы нашай, поту...» (б. 84). Машынапіс (Архіў БІНіМа).

59. «На схіле гор стаіць мой новы дом...» (б. 85). Машынапіс (Архіў БІНіМа).

60. Птушка («Слова — птушка, любая, павер мне...») (б. 86). Рукапіс (Архіў БІНіМа).

61. Просьба («Я стаміўся ідучы...») (б. 87). Машынапіс (Архіў БІНіМа).