Па дадзеных параўнальнага дасьледаваньня грамадзтваў дзьвюх краінаў, праведзенага ў сакавіку расейскімі сацыёлягамі мэтадам фокус-групаў, «Прыхільнікі Лукашэнкі — прыкладна чвэрць насельніцтва, 60% гатовыя ўдзельнічаць у мітынгах, але ў страйках — удвая менш». Пры гэтым аўтары падкрэсьліваюць, што «імкнуліся, каб на фокус-групах былі і людзі пратэсту, і "ябацькі", як яны самі сябе называюць, і тыя, хто вагаецца». Аўтары дасьледаваньня таксама робяць выснову, што «ў Беларусі глыбокі цывілізацыйны раскол, па сутнасьці, дзьве краіны ў межах адной».
Прадбачу папулярны сягоньня контраргумэнт: «Сёньня большасьць беларусаў, нягледзячы на адрозьненьні ў каштоўнасьцях, выступаюць супраць Лукашэнкі». Аднак, паводле дадзеных апытаньня Астапені, на пытаньне «Хто, на ваш погляд, быў бы варты стаць прэзыдэнтам Беларусі?» Аляксандра Лукашэнку назвалі 27,4% рэспандэнтаў, 28,8% — Віктара Бабарыку, а 39% цалкам / хутчэй згодныя з тым, што «На самой справе Ціханоўская і яе штаб не выражаюць інтарэсы такіх людзей, як я», і амаль столькі ж — «цалкам / хутчэй ня згодныя».
Гэта кажа пра тое, што каштоўнасьці, уяўленьні людзей пра жыцьцё шмат у чым прадвызначаюць іх палітычны выбар. Нагадаю, што ў 1994 годзе ўся прагрэсіўная грамадзкасьць чакала перамогі дэмакратычнага кандыдата, галоўнай перашкодай лічыўся лідэр кіроўнай намэнклятуры Кебіч. Але ў першым туры ён набраў усяго 17.3%, Пазьняк - 12,8%, Шушкевіч - 9,9%, а Лукашэнка - 44,8%, і ў другім туры перамог з 80% ад ліку тых, хто прагаласаваў.
Нельга не адзначыць, што тыпалёгія электарату як анты-, так і пралукашэнкаўскага, дакладней кажучы, той сыстэмы каштоўнасьцяў, якую ён вызнае і выказвае, выкарыстаная ў дасьледаваньні Астапені — «ядро пратэсту» (37%), «бастыён Лукашэнкі» (18%) і зьмешчаныя паміж імі «тыя, хто спачувае пратэсту», «скептыкі» і «абыякавыя» (45%), — мэтадалягічна цалкам супастаўная з тыпалёгіяй, у свой час распрацаванай НІСЭПД, таксама заснаванай на агрэгаваньні некалькіх індыкатараў. Тады, на працягу дзесяцігадовага маніторынгу, група «перакананых прыхільнікаў Лукашэнкі» ў сярэднім складала 21,5%, «перакананых праціўнікаў» — 31,1%, а «тых, хто вагаецца» — 47,4% рэспандэнтаў (хоць, у залежнасьці ад палітычнай сытуацыі, гэтыя суадносіны маглі мяняцца).
Варта таксама ўлічваць, што нядаўнія апытаньні, як правіла, праводзіліся онлайн і часьцяком не ахоплівалі жыхароў вёсак. У прадмове да дакладу Chatham House, падкрэсьліваецца, што «карыстальнікі Інтэрнэту застаюцца больш эканамічна і сацыяльна актыўнымі, таму, нягледзячы на тое, што нашая выбарка была узважаная, каб дакладна адлюстраваць структуру беларускага грамадзтва, цалкам магчыма, што падтрымка Лукашэнкі і ягонай палітыкі можа быць крыху вышэй, чым паказвае гэты апытаньне, паколькі прыхільнікі Лукашэнкі, як правіла, менш сацыяльна і эканамічна актыўныя, чым яго нядобразычліўцы ». Падобную агаворку зрабіла і кіраўніца дасьледаваньня ZoiS.
Падобна да таго, што ўражлівы палітычны зрух, які назіраўся ў 2020 годзе, адбыўся ня толькі за кошт павелічэньня групы «перакананых праціўнікаў», але і за кошт «тых, хто вагаецца», якія папоўніліся былымі прыхільнікамі Лукашэнкі.
Аналізуючы вынікі выбараў 2015 году, НІСЭПД падкрэсьліваў, што выбарчая кампанія Тацяны Караткевіч яскрава праявіла наяўнасьць «трэцяй Беларусі» — не лукашэнкаўскай і не клясычна апазыцыйнай: большасьць яе электарату як паводле сацыяльна-дэмаграфічных, гэтак і паводле каштоўнасных характарыстык аказалася «прамежкавай» паміж імі. «Трэцяя Беларусь» існавала і раней, але проста была ня бачная ў дыме баталіяў паміж прэзыдэнтам і апазыцыяй.
На гэта паказваюць і вынікі апытаньня ZOiS, згодна зь якімі «ўяўленьні беларусаў пра тое, якой павінна быць форма кіраваньня ў краіне, разыходзяцца. Больш за 40% выступаюць за дэмакратыю, тады як прыхільнікі Лукашэнкі альбо ня ведаюць, якая форма кіраваньня лепшая, альбо аддаюць перавагу аўтакратыі. Як мінімум для траціны беларусаў дэмакратыя і аўтарытарызм — абстрактныя паняцьці».
Таму я лічу, што зьмяншэньне «лукашэнкаўскай Беларусі», тое, што адбылося ў 2020 годзе, зусім ня значыць, што яна практычна зьнікла («Саша "тры працэнты"»), і яе нельга не прымаць у разьлік ні на шляху да перамогі, ні пры будаўніцтве новай будучыні.
Некаторыя экспэрты даўно казалі пра гэтую праблему, пра тое, што карані неаднароднасьці, часам расколу грамадзтва сыходзяць у глыбіні гісторыі, праходзячы ня столькі па этнічнай, нацыянальнай, колькі па сацыяльнай, геапалітычнай лініі, і сталі важнай рысай беларускай ідэнтычнасьці.