Так усходні агрэсар надоўга ўцягнуўся ва ўзброены канфлікт з паўночным супернікам. Канфлікт, які істотна змяніў расстаноўку сілаў ва Ўсходняй Эўропе і наступствы якога ўрэшце сталі ці не вызначальнымі для зыходу той страшнай вайны на землях Вялікага Княства Літоўскага.
Яшчэ на пачатку 1656 г. урадавыя колы Рэчы Паспалітай распрацавалі праграму выратавання дзяржавы. Сярод іншага планавалася паслабіць пазіцыі шведаў, схіліць на свой бок брандэнбургскага электара Фрыдрыха Вільгельма, пасварыць з Масквой казакаў, дамагчыся дапамогі ад крымскага хана, знейтралізаваць трансільванскага князя Георга Ракочы і, што было асабліва важна, падпісаць мір з Аляксеем Міхайлавічам. У справе апошняга кароль Ян Казімір заручыўся пасярэдніцтвам цэзара Фердынанда ІІІ. Аўстрыйскія паслы Алегрэці і Лорбах браліся дапамагчы памірыць дзве адвеку варагуючыя краіны.
Масква была таксама зацікаўленая ў тым, каб хутчэй памірыцца (часова, вядома ж) з Рэччу Паспалітай. Гэтага вымагаў канфлікт са шведамі ды жаданне апярэдзіць утварэнне польска-шведскага блоку. Вясною 1656 г. з Масквы да караля Яна Казіміра ездзіў страпчы Хведар Зыкаў з царскай граматай, у якой была прапанова памірыцца ды разам выступіць супраць Швецыі. Кароль ахвотна падтрымаў маскоўскую ініцыятыву.
Пэўна, тады ў галаве крамлёўскага манарха з'явіўся адмысловы дыпламатычны план: дасягнуць аб'яднання дзвюх дзяржаваў праз абранне яго, Аляксея Міхайлавіча, на каралеўскі пасад у Варшаве. План не арыгінальны, бо калісьці гэтага ж спрабаваў дамагчыся цар Іван ІV Жахлівы. А «тишайший и добрейший» ва ўсім браў прыклад менавіта з гэтага свайго папярэдніка: вывучаў Іванавы лісты, ваенныя справы, загадваў служыць за яго набажэнствы ў сваёй прыдворнай царкве. Разам з ідэямі Івана Жахлівага цар Аляксей Міхайлавіч пераняў і дамаганні польскага каралеўскага пасада.
У лютым 1656 г. варшанскі маршалак Пётра Галінскі выехаў у Маскву як пасол Рэчы Паспалітай. У лістах, адрасаваных цару і думным баярам, афіцыйна прапаноўвалася падпісаць мір. Сустрэчы з баярамі ў красавіку праходзілі надзвычай канструктыўна. Адчувалася, што замірэнне патрэбна і тым, і другім. Маскоўскі бок прыняў прапанову ды выказаў жаданне, каб месцам сустрэчы каралеўскіх камісараў і царскіх паслоў стаў Менск, Барысаў ці Вільня [109, s.347].
Ян Казімір прыспешваў справу. Адразу пасля вызвалення Варшавы ён першым чынам выдаў інструкцыю сваім камісарам для перамоваў з Масквою. Гэта было ў ліпені 1656 г., а праз які месяц ужо адбылася першая сустрэча дыпламатаў. Цар жа да таго часу разаслаў па Беларусі граматы, у якіх патрабаваў, каб падданая яму шляхта сабрала соймікі ды выбрала па два чалавекі ад павета «добрых и умных». Яны павінны былі прыехаць на сустрэчу з камісарамі ад Рэчы Паспалітай і хваліць перад імі сваё «вечнае халопства». Цар менавіта так і сфармуляваў іх абавязкі: каб «государскую милость и жалованье к себе выславляли», тады б, «слыша нашу государскую милость к вам, литовские и польские сенаторы и всяких чинов люди нашей милости поискали, к покою были склонны и были под нашею высокою рукою...» [64, т.10, с.634].
12 жніўня ў Немежы пад Вільняй адбылася першая працоўная сустрэча дзвюх дэлегацыяў. У склад маскоўскай уваходзілі князі Іван Адоеўскі, Іван Лабанаў-Растоўскі і дзякі Георгі Дохтураў ды Якаў Юр'еў. Рэч Паспалітую прадстаўлялі полацкі ваявода Ян Красінскі, маршалак надворны і менскі ваявода Крыштап Завіша, віленскі біскуп Ян Даўгяла, ксёндз Цыпрыян Бжастоўскі ды Станіслаў Сарбеўскі. Маскоўскае пасольства з'явілася ў вялізнай вайсковай асістэнцыі - пры ім было пад 12 тысячаў ратнікаў, тады як камісары мелі пры сабе сама большае паўтысячы жаўнераў.
Для правядзення нарадаў у нейтральнай зоне паміж абозамі быў пастаўлены намёт. Прыйшоўшы, маскоўскія паслы звычайна пачыналі з адчытвання ўсіх царскіх тытулаў, затым пералічвалі памылкі, зробленыя рознымі дзяржаўнымі асобамі Рэчы Паспалітай у гэтых тытулах (на такія пералікі ішла, бадай, не адна гадзіна), і толькі пасля пачыналі гаварыць па справе.
Ужо на першай сустрэчы, калі Адоеўскі адразу ж запатрабаваў, каб кароль «аддаў» цару ўсё Вялікае Княства Літоўскае ды яшчэ і выплаціў грошы на кампенсацыю ваенных растратаў Маскоўскай дзяржавы (800 000 рублёў за 1654г. і 500 000 - за 1655г.), стала ясна, што да падпісання пагаднення могуць прайсці месяцы. На чарговым спатканні 14 жніўня ўжо камісары заявілі, што цар павінен вярнуць Рэчы Паспалітай усе захопленыя землі і кампенсаваць растраты ды спусташэнні, выкліканыя вайной. Адоеўскі на гэта адказаў: «Что великому государю Бог подаровал, того он никогда не уступит».