— Нумар дваццаць адзін, восемдзесят адзін, дзевяцьсот шэсцьдзесят адзін, — адказваю я і бачу, як вочы старога ад здзіўлення расшырыліся.
— Хіба можна так называць чалавека?—наіўна спытаўся ён.
— А як жа?—прыйшла чарга здзіўляцца і мне.
— Як? Любка, Міраслаў, Лесь, Лель, Прадслава, Бажэнка, Яна, Рагнедзь, Алеся. Услухайся, якая паэзія. Як жа так вы згубілі імёны? Адкуль ты прыйшоў?
Як мы згубілі свае імёны? Я i сам гатоў спытаць гэта, але ў каго? Што ж яму адказаць? Прамаўчаць? А што яму мовіць пра горад Шчасця? Адкрыць, што я прыйшоў з будучага, у якім наканавана жыць ягоным унукам? Не, я i тут прамаўчу. I я выдумліваю пра нейкую далёкую краіну, у якой жыву, што пачуў аб іхнім слынным горадзе i вось выправіўся ў няблізкі шлях, каб на свае вочы пабачыць яго. Стары, як ні дзіўна, верыць мне, i вочы яго зіхацяць шчаслівай слязой. Даслухаўшы мяне, ён па-маладому падхопліваецца на ногі.
— О наш горад! Мы любім яго! Пайшлі, я пакажу ягоныя славутасці, — ён выводзіць мяне на балкон.—Вунь той храм, — паказвае ён на будынак з вежамі, што птушкамі рваліся ў неба, — будавалі мае дзяды. У ім хрысцілі майго бацьку i мяне. У ім я хрысціў сваіх сыноў і ўнукаў.
Ён казаў, а я маўчаў. Маўчаў пра тое, што храм гэты разбураны i паставілі на ягоным месцы помнік чарговаму старшыні дэпартаментаў, якому праз некалькі гадоў знеслі галаву, а замест яе прыладзілі галаву новага старшыні.
— А вунь у тым храме, — стары паказаў на другі будынак з высокімі вежамі, — пахаваны наш герой. Ён абараняў горад ад ворагаў. Мы пабудавалі ў памяць аб ім храм, дзе і пахавалі яго.
А я маўчаў, што храм гэты як гняздо цемрашальства таксама даўно знесены i на ягоным месцы загулы ў жлуктоўні «Ветерок» наталяюць сваю прагу да хмелю.
Стары распавядаў пра дом, дзе нарадзіўся паэт, які хаця i памёр юнаком, але пакінуў у спадчыну нізку чароўных вершаў. Ягоны дом таксама ўжо зруйнаваны.
— А вунь там тэатр. Там упершыню прагучала музыка нашага кампазітара, якога пасля ўвесь свет назаве вялікім.
А я нагадаў, як білі чыноўнікі дэпартамента культуры кулакамі ў грудзі і запэўнівалі ўсіх, што плячыма падапруць будынак тэатра, а ноччу разбурылі яго. Я маўчаў. I тут на плошчу выехаў бранявік. Цераз увесь браніраваны кузаў было выведзена чырвонай фарбай—«Дэпартамент Пільнасці». Гараджане здзіўлена глядзелі на браніраваную машыну. А я пра ўсё здагадаўся. Прэзідэнцкае прадказанне збылося. Дэпартамент не спаў. 3 браневіка выскачылі агенты. Яны ўбачылі мяне на балконе.
— Вось ён, вось ён! — раз’ятраныя галасы агентаў загучалі на пляцы. Агенты пабеглі да дома старога.
— Хто гэта такія? Яны што, звар’яцелі? — нічога не разумеў стары.
— Не, яны не звар’яцелі. Яны робяць сваю справу. Гэта я — вар’ят,— адказаў я.
Ён з трывогаю паглядзеў на мяне.
— Як гэта ты вар’ят?
— Вар’ят. Так-так, вар’ят. Я не хачу быць шчаслівым, жыць у самым шчаслівым месцы на свеце. Я не хачу радавацца свайму шчасцю. Вось за мною і паслалі, каб мяне, неразумнага, вярнуць да Шчасця.
— Ратуйся, уцякай, — падштурхнуў мяне стары, — Бяжы.
Я выбег са святліцы і пабег па доўгім-доўгім цёмным калідоры, які асвятляў адзіны ліхтар. А за спінаю ўжо чуўся грукат ботаў. Гэта быў бег зацкаванага звера, які не ведаў, куды бегчы, што там чакае наперадзе — мо пастка?—толькі бегчы, толькі б пазбавіцца пагоні. У канцы калідора былі выратавальныя дзверы. Я падбег да іх, схапіў колца, што звісала з жалезнай ашчаперанай пашчы, і пацяшуў дзверы на сябе.
У невялікім пакоі за дубовым стадом, на якім стаяла ў патэльнях і місах снеданне, сядзелі барадатыя, у белых плашчах мужчыны. Крайні ля дзвярэй паспешліва схаваў пад стол бутэльку, але я ўбачыў наклейку «Портвейн. Плодово-ягодное вино».
— Што здарылася, мой сябар?— звярнуўся да мяне мужчына, што сядзеў у сярэдзіне застолля. Ён вельмі быў падобны на Хрыста, якога я бачыў на матчынай паштоўцы «Дынарый кесара». Ягоныя добрыя i сумныя вочы з любоўю пазіралі на мяне.
— За мной гоняцца. I нідзе мне няма выратавання.
— Тут сярод нас ты знойдзеш выратаванне. Сядай за наш стол.
Я сеў за стол.
— I так, вучні мае, ведаеце, што трэба зрабіць, калі вам будзе цяжка? Адшукайце чалавека, якому яшчэ горш, чым табе, —казаў ціхім голасам падобны на Хрыста.
— I на ягоных пакутах суцешыць сябе, маўляў, не мне аднаму кепска, — адказаў чалавек, які хаваў бутэльку віна.
— Не, ты не так зразумеў. Дапамажы яму, i тады адчуеш боскае шчасце, бо, моўлена ў Святым пісьме, хм... — «Хрыстос» сумеўся, апусціў вшавата ўніз вочы, узяў са стала тоўстую кнігу і стаў паспешліва гартаць яе.
«Калі невідушчы невідушчага...» — нагадаў я. Калі сюды патрапяць агенты пільнасці, абавязкова знойдуць гэтую забароненую кнігу, і пачнецца следства: што за людзі, чаго сабраліся, адкуль у іх гэтая кніга.