Выбрать главу

— Напэўна, — азвалася дабрадзейка Олівера, — і містэр Лосбэрн меў ласку паабяцаць, што, калі ты набярэшся дастаткова сіл, каб вытрымаць падарожжа, ён возьме цябе з сабой, і ты пабачыш іх.

— Насамрэч? — твар Олівера прасвятлеў ад радасці. — Я не ведаю, што зраблю ад радасці, калі зноў пабачу іх мілыя абліччы!

Неўзабаве Олівер дастаткова падмацаваў свае сілы, каб перанесці стому падарожжа, і аднойчы раніцай ён і містэр Лосбэрн рушылі ў дарогу на маленькай карэце, якая належала місіс Мэйлі. Калі яны даехалі да моста цераз Чэрсі, Олівер спалатнеў і гучна ўскрыкнуў.

— Што здарылася з хлопчыкам? — замітусіўся, як звычайна, доктар. — Ты што-небудзь убачыў... пачуў... адчуў... га?

— Вунь, сэр, — Олівер паказаў у акно карэты, — той дом.

— Ну дык што? Кучар, стой! Спыніцеся тут! — крыкнуў доктар. — Дык што з гэтым домам, га?

— Злодзеі... Гэта дом, куды яны мяне забралі, — прашаптаў Олівер.

— Каб вас чорт узяў! — усклікнуў доктар. — Дапамажыце мне вылезці!

Але перш чым кучар паспеў злезці з козлаў, ён сам нейкім чынам вылузнуўся з карэты, падбег да пакінутага жытла і стаў перыць у дзверы бы апантаны.

— Ну хто там яшчэ! — сказаў маленькі гарбун з агіднай знешнасцю, адчыніўшы дзверы так нечакана, што доктар па інерцыі ад яго апошняга размашыстага ўдару ледзьве не ўпаў у калідор. — Што там здарылася?

— Здарылася! — усклікнуў доктар, не разважаючы ні хвілі і хапаючы гарбуна за каўнер. — Шмат здарылася. Здарылася рабаўніцтва з узломам.

— Здарыцца яшчэ і забойства, калі ты мяне не адпусціш! — злосна сказаў гарбун. — Чуеш ці не?

— Чую! — адказаў доктар, добра страсянуўшы свайго палоннага. — Дзе гэты... Каб яго зямля завярнула, як там яго завуць, гэты... Сайкс! Так, дзе Сайкс, кажы, злодзей!

Гарбун вылупіў вочы, быццам з ім здарыўся прыступ раздражнення і гістэрыі; ён спрытна вывернуўся з рук доктара, выпаліў ладны зарад жахлівых праклёнаў і знік у доме. Аднак перш чым ён паспеў зачыніць дзверы, доктар без лішніх тлумачэнняў проста прайшоў у калідор. Ён нясмела агледзеўся. Ні інтэр’ер, ні нават расстаноўка шафаў не адпавядалі апісанню Олівера!

— Ну! — гарбун пільна глядзеў на яго. — Што гэта значыць? Як гэта вы ўломваецеся ў мой дом без дазволу? Хочаце мяне абрабаваць? Забіць?

— Ці здаралася вам, стары дурны вампір, бачыць чалавека, які б прыехаў рабаваць на карэце і пары коней? — сказаў раздражнёны доктар.

— Тады што вам трэба? — настойліва запытаўся гарбун. — Ідзі прэч адсюль, пакуль не позна! Хадзільшчык пракляты!

— Пайду адразу, як толькі палічу патрэбным, — сказаў містэр Лосбэрн, заглядваючы ў другую вітальню, якая, як і першая, зусім не адпавядала апісанню Олівера. — Я яшчэ дабяруся да вас, сябра.

— Дабярэшся? — завішчаў пачварны гарбун. — Калі я табе буду патрэбен, дык знойдзеш мяне тут штодня. Тырчу тутака ўжо дваццаць пяць гадоў адзін, да вар’яцтва дажыўся, а ён мяне запалохваць! Ты мне яшчэ заплаціш за гэта, заплаціш! — сказаўшы гэта, малы пачварны дэман завыў і пачаў скакаць па пакоі як ашалелы.

— Даволі прыкрая сітуацыя, — прамармытаў сам сабе доктар. — Напэўна, хлопчык памыліўся. На! Засунь сабе гэта ў кішэню і закрый рот.

З гэтымі словамі ён кінуў гарбуну манету і вярнуўся да карэты.

Чалавек ішоў за ім да самых дзвярэй карэты, асыпаючы яго самай бруднай лаянкай і праклёнамі; калі містэр Лосбэрн адвярнуўся да кучара, каб нешта сказаць, гарбун зазірнуў у карэту і кінуў на Олівера такі пранізлівы, гарачы і разам з тым злосны і помслівы пагляд, што хлопчык яшчэ некалькі месяцаў бачыў яго ўва сне так рэальна, як і тады наяве. Гарбун працягваў выкрыкваць дзікія праклёны, пакуль кучар не сеў на сваё месца; калі яны паехалі, то маглі бачыць, як ён воддаль тупае нагамі па зямлі ды рве валасы ў прыпадку неўтаймоўнага шаленства.

— Я асёл! — сказаў доктар пасля доўгай паўзы. — Ты ведаў гэта раней, Олівер?

— Не, сэр.

— Тады не забывайся на гэта ў наступны раз.

— Асёл, — паўтарыў доктар, памаўчаўшы яшчэ пару хвілін. — Нават калі б гэта было тое самае месца, і ў доме сядзелі б тыя самыя тыпы, што я мог бы зрабіць адзін і з голымі рукамі? Хай сабе ў мяне была падтрымка, цяпер я разумею, што не зрабіў бы нічога добрага, адно засвяціўся б і мог бы сам непазбежна ўляпацца, абставіўшы так рызыкоўна гэтую справу. Але, здаецца, гэта пайшло мне на карысць. Я часта дзейнічаю імпульсіўна і праз гэта маю праблемы, так што мне гэта пойдзе на карысць.

Гэты цудоўны чалавек насамрэч рабіў усё заўсёды пад уплывам імпульсу, і трэба сказаць, што ўсе ягоныя ўчынкі рабілі гонар яго імпульсам, бо ён ні разу і блізка не трапіў у якую-небудзь ліхую гісторыю, не быў няўдачнікам і карыстаўся глыбокай пашанай і прыхільнасцю ўсіх, хто яго ведаў. Сказаць па праўдзе, дык нейкі час, зусім нядоўга, доктар быў не ў гуморы, бо яго расчаравала тая акалічнасць, што ён не здабыў доказаў таго, што гісторыя Олівера праўдзівая, адразу ж, як толькі з’явілася нагода тыя доказы атрымаць. Але неўзабаве лекар супакоіўся; ён прыйшоў да высновы, што адказы Олівера на яго пытанні па-ранейшаму былі няўхілістымі і падрабязнымі, казаў хлопчык з выглядам шчырым і праўдзівым, як і заўсёды, так што містэр Лосбэрн надумаў з гэтага часу цалкам давяраць усяму, што кажа Олівер.