У заключэнне Гулiвер дастаў з кiшэнi ключ i адчынiў сваю камоду. Ён паказаў капiтану два грабянi: адзiн быў з драўлянай спiнкай, другi - з рагавой. Рагавую спiнку Гулiвер зрабiў з абрэзка пазногця яго брабдынгнежскай вялiкасцi.
- А з чаго зроблены зубы? - спытаў капiтан.
- З валасоў каралеўскай барады!
Капiтан толькi развёў рукамi.
Потым Гулiвер дастаў некалькi iголак i шпiлек - з паўаршына, з аршын i болей. Ён разматаў перад здзiўленым капiтанам чатыры валасы каралевы i падаў яму абедзвюма рукамi залаты пярсцёнак, атрыманы ад яе ў падарунак. Гэты пярсцёнак каралева насiла на мезеным пальцы, а Гулiвер - на шыi, замест караляў.
Але больш за ўсё здзiвiў капiтана зуб. Гэты зуб памылкова быў вырваны ў аднаго з каралеўскiх пажаў. Зуб быў зусiм здаровы, i Гулiвер пачысцiў яго i схаваў у сваю камоду. Заўважыўшы, што капiтан не можа адвесцi вачэй ад велiканскага зуба, Гулiвер папрасiў яго прыняць гэтую рэч у падарунак.
Расчулены капiтан аслабанiў у сваёй шафе адну палiцу i асцярожна паклаў на яе дзiўны прадмет, з выгляду падобны на зуб, а па велiчынi - на добры камень.
Ён узяў з Гулiвера слова, што, вярнуўшыся на радзiму, той абавязкова напiша кнiгу пра свае падарожжы...
Гулiвер быў чалавек сумленны i стрымаў слова.
Так з'явiлася на свет кнiга пра краiну лiлiпутаў i пра краiну велiканаў.
16
3 чэрвеня 1706 года карабель, якi падняў на свой борт Гулiвера, падышоў да берагоў Ангельшчыны.
Некалькi месяцаў ён быў у дарозе i тры-чатыры разы заходзiў у парты, каб папоўнiць запасы правiзii i свежай вады, але Гулiвер, стомлены сваiмi прыгодамi, нi разу не пакiнуў каюты.
I вось падарожжа яго скончылася. Ён па-сяброўску развiтаўся з капiтанам, якi даў яму на дарогу грошай, i, наняўшы каня, паехаў дамоў.
Усё, што ён бачыў на знаёмых з дзяцiнства дарогах, здзiўляла яго.
Дрэвы здавалiся яму нiзкiмi кустамi, дамы i вежы - картачнымi домiкамi, а людзi - лiлiпутамi.
Ён баяўся раздушыць прахожых i моцна крычаў iм, каб яны збочылi з дарогi.
На гэта яму адказвалi лаянкай i насмешкамi. А нейкi сярдзiты фермер ледзь не адлупцаваў яго палкай.
Нарэшце дарогi i вулiцы засталiся ззаду.
Гулiвер пад'ехаў да варот свайго дома. Стары слуга адчынiў яму дзверы, i Гулiвер, нагнуўшы галаву, пераступiў цераз парог: ён баяўся стукнуцца галавой аб вушак, якi здаўся яму цяпер занадта нiзкiм.
Жонка i дачка выбеглi яму насустрач, але ён не адразу ўбачыў iх, бо па прывычцы глядзеў угору.
Усе родныя, сябры i суседзi здавалiся яму маленькiмi, бездапаможнымi i кволымi, як матылькi.
- Напэўна, вам вельмi дрэнна жылося без мяне, - гаварыў ён з жалем. - Вы так схуднелi i паменшалi, што вас цяжка ўбачыць!
А сябры, родныя i суседзi, са свайго боку, шкадавалi Гулiвера i лiчылi, што небарака з'ехаў з глузду.
Так мiнуў тыдзень, другi, трэцi...
Гулiвер пакрысе зноў пачаў прывыкаць да свайго дома, да роднага горада i знаёмых рэчаў. З кожным днём ён усё менш здзiўляўся, бачачы вакол сябе простых, звычайных людзей звычайнага росту.
У рэшце рэшт ён зноў навучыўся глядзець на iх, як на роўных, а не знiзу ўгору i не зверху ўнiз.
Глядзець на людзей так вельмi зручна i прыемна, таму што не трэба нi задзiраць галаву, нi згiнацца ў тры пагiбелi.