«Ветер» быццам захінуўся за паваротам, але як ён вылаецца гэтым рэхам-паўторам «чер» у слове, за якое схаваўся (вечер — черный). Ды і не толькі! Нібы ў люстэрку, высвечваецца яшчэ адзін адбітак: «чер» — «реч» (вечер — речной)...
У другі раз Міхаіл Кузмін ад паралелі «выпрабаванай», адступіў:
Словы «вечеру — ветру», апынуўшыся ва ўскосным склоне, як бы разыходзяцца, аддаляюцца ў гучанні. Выпадкова? Прыгледзімся да іншых рыфмаў. Яны ў гэтым вершы, хутчэй, не сугучча, а «ўспамін» аб ім: «разрушилось — слушай, замуравлена — ставни», не кажучы ўжо пра «окно — хорошо». У гэтым ключы і спатрэбіўся ўскосны склон: праскланяўшы «вечер» і «ветер», паэт прывёў іх у сугучную раўнавагу з гукавым ладам верша...
І ўсё ж... І ўсё ж — як бы ні мяняла голас рыфма «вецер — вечар», падобная «заангажаванасць» пагражала ёй небяспекай ператварыцца ў банальную. «Звычнасць» сугучча прыводзіла аж да такіх вось парадоксаў. Верш Ф. І. Цютчава «Я помню время золотое...» вытрымаў некалькі выданняў з памылковай падменай слова «ветер» на «вечер» (друкавалася: «И вечер тихий мимолетом // твоей одеждою играл...», а трэба: «И ветер...»).
Гэтага не магло не здарыцца, і яно здарылася: паміж двух «неразлучных» у рыфме слоў «уклінілася» трэцяе.
Разарваў «дваісты саюз» наш Максім Багдановіч...
Але, між тым, было і хрэстаматыйна-класічнае:
Было і «прытоенае» ў радку: «Цёплы, вечар, ціхі вецер, свежы стог...» І вось:
«Веер — вецер». Слова з той «салодкай парачкі» — «вецер» — перагукнулася з іншым — «веер», — і ў гэтым новым суседстве рыфма набыла новае «аблічча», засвяцілася новымі адценнямі...
Падобнае «абнаўленне» ў рыфмоўцы падшукаў рускі паэт Уладзімір Нарбут і другому слову, — праўда, не яму «асабіста», а яго «суродзічу» па корані — «вчера»:
А ў сваю чаргу і «веер» вырываецца з атачэння «вечар — вецер» — у Блокаўскай рыфме «веер — север». І як лёгка, перапырхнула гэтае «в» і птушачкай уселася паміж двума «е», і галасок «вікнуў»...
Дарэчы, у страфе Нарбута нельга абмінуць увагай і другую неардынарную рыфму: «трепетных» — са словам-наватворам «совдепами»...
Рыфмы такога кшталту называюцца экзатычнымі, і бываюць між іх часцей за ўсё наколькі нечаканыя, настолькі і каларытныя, яркія, акустычна багатыя і запамінальныя... Словы зусім не знаёмыя і такія далёкія-далёкія раптам збліжаюцца, як родныя. А чым уразяць яны адно аднаго — можна параўнаць:
гэтак у Сяргея Ясеніна.
А вось як у Пімена Панчанкі:
«Шаганэ — при луне», «шугане — Шаганэ...» Ну як?!.
А Багдановічавы «веер — вецер» таемным адгалоскам трывожаць і сёння, як, напрыклад, у вершы Уладзіміра Някляева:
толькі не дабег «вецер» ці, наадварот, збег на ўзровень унутранай рыфмы, не спаткаўшыся з «веерам» наўпрост. А можа, прасіўся — ды не пусцілі?.. Але пазыўныя — гучаць!..
Іосіфу Бродскаму ж нішто не замінала «ўспомніць» тое класічнае «вечер — ветер»:
Паўтарэнне? Ну і што?.. Было ж у Блока:
А ў Анненскага: