Выбрать главу
Ланцуг паіржавеў На ветраным плёсе. На беразе правым Самотна без вёсел. Журботна да плачу Адной у залеве: Ёй мроіцца ўдача На беразе левым.

Верш датаваны 1986 годам. А зусім нядаўна — на юбілейнай выставе мастака Аляксея Марачкіна — я сустрэўся з невялікай жывапіснай працай — таксама «Лодкай» (2000) — і падзівіўся: якое ў іх — не падабенства, а сугучча ў паэтычным ладзе, настроі, падтэксце, нарэшце... «Лодка» (і адна, і другая) — не бяздушная. Тут чуецца дыханне, тут жыве чалавечае хваляванне, — жыве душа...

Прыстань і замры на імгненне, Калі ты душой не аглух: Скалелы алешнік, Як статак аленяў. Прылёг на заснежаны луг. Прыселі Азяблыя птушкі На крохкі сярэбраны рог — Звычайны пейзаж беларускі Ля самых звычайных дарог...

Верш Алеся Пісьмянкова — як і ў гэтым «Малюнку» — графічна-выразны, ці то ў чорна-белых, ці то ў акварэльных танах. Ды — «зіма» гэта будзе, ці «лета», «перадзім'е», ці «вясна» — не адно толькі пейзажныя моманты фіксуюцца ў слове, але і трапяткія душэўныя зрухі, не толькі «нацюрмортавыя» паставы, але — і найперш — пачуццё, настрой, пакліканы судакрананнем з прыродай жывой чалавечай душы:

Мой сад у снезе па калена Азяб у золь і снегапад... Табе не холадна, Алена? Табе не холадна, Алена? Табе не хочацца назад?

Гэты сад — ужо нешта іншае, чымся кавалачак зямлі, заселены дрэвамі. Гэта ўжо свет, космас паэтавай душы. І пытанне да Алены: ці не холадна ёй там?..

Але крый божа пасля ўсяго сказанага падумаць ці дапусціць, што паэзія Алеся Пісьмянкова толькі і «круціцца» ў коле, акрэсленым кругазваротам прыроды. Не і яшчэ раз — не. Натхненне знаходзіць ён і ў абсягах гісторыі, і ў пластах будзённа-побытавых... Усё падуладна яго музе. Як і належыць сапраўднай паэзіі...

А звярнуць увагу хацелася тут на адну з вызначальных творчых рысаў Алеся Пісьмянкова: выяўляць з'явы жыцця — ва ўсіх іпастасях — графічна-ярка, скандэнсавана-выразна, маляўніча і змястоўна-канкрэтна.

Дапоўнім сказанае пра паэта і «рыфмаю» — вершам-прысвячэннем:

А было такое: Лета ў звон гуло, Бесяддзю-ракогою Да Сажа плыло.
Спрыту не хавалі — Пад узмах рукі «На сажонкі» хвалю Бралі хлапчукі.
Сох пракос сажнёвы, — Водар мурагоў Аж да Магілёва Далятаў з лугоў.
Зверху ж, у нябёсах, Клопаты свае: Дождж перапялёсы Сыпануць ці не?
Колераў сем столак Гром у пас звязаў — Беседка вясёлак Арэлі разгайдаў...
Сожна і мурожны, Медна, як з вулля, І травінкай кожнай Цешыла зямля...
Заблукаўся ў леце Пісьмянкова спеў Ды і не прыкмеціў, Як зіму сустрэў.
Бесядзь не ў бяседзе, І, нібы ў бярлог, Гром старым: мядзведзем У сумёт залёг.
Ды малюнак строгі — Не сваяк нудзе, І марозік ногі Лёгка ў лес вядзе.
Ранкам заінелым Аж звініць лядок!.. Рытмы чорна-бела Просяцца ў радок...
Не ляцяць арэлі Чуйна спяць грамы... — Лета акварэлі... Графіка зімы... 23.10.2001
№ 26

Паэт Леанід Дранько-Майсюк любіць вадзіць (і вадзіць) сваю музу па цыркавым канаце, а можа, ды хутчэй, яно так і ёсць: па вастрыі ляза, што працягнута замест каната. І адначасна ён сам — у падманлівым ззянні юпітэраў — імкнецца ёй насустрач.

Але яна лёгка ўзлятае, як матылёк. А ён — ідзе. Ідзе — басанож па лязе. А яна — ляціць. Ён — рэальнасць, яна — уяўленне.

Ён не чуе парэзаў і не бачыць, як падаюць чырвоныя кроплі. Бо — не азіраецца. А яна — бачыць, бо глядзіць у той бок, адкуль ён ідзе.

Усё там, што за ім — перад ёю. Ён не ведае, а яна маўчыць.

І не скажа, што па адзін бок ляза — шчымлівае захлынанне ў сэрцы, па другі — слязлівая, варта толькі пахіснуцца — банальнасць...

Але ён ідзе. Бо насустрач яму ляціць муза...

Яна з'яўляецца ў самых розных і нечаканых абліччах і іпастасях. Як вось у гэтым фрагменце з кнігі «Паэтаграфічны раман» («Літаратура і мастацтва», 27 ліпеня 2001 г.), пазначаным нумарам 26...

Спачатку — паэзія, прамоўленая прозаю: паэт «на праспекце каля «Іспанскага кутка» чакае зусім не яе, а сябра, з якім даўно не бачыліся. Звычайнае чаканне, у самоце якога можна «думаць пра ўсё адначасна... А то і зусім ні пра што...» І тут жа — псіхалагічны штрышок, наколькі празаічна-спрэчны, настолькі і паэтычна-неаспрэчны: «Дарэчы, думаць «ні пра што» — неабходная ўмова, каб адчуваць сябе паэтам...»