Выбрать главу

Можна здзівіцца, але зганьбіць не паспяшаемся — бывае і такое:

...А не догонит — согреется, Плоть обретет и кровь, Выключит свет, Разденется, И сделает мне любовь...

Гэта, можа, якраз тое, што смяротна адчувае жанчына, ды баіцца — нават самой сабе — прызнацца. Ці саромеецца... А ў гэтым адчуванні - як у толькі што прамоўленых радках рускай паэтэсы Веры Паўлавай, — покліч жыцця, зарука вечнасці... Так разумее паэтэса. З ёю і з яе вершамі, аб чым у свой час паведамляў штотыднёвік «ЛІМ», мелі магчымасць сустрэцца і філфакаўцы Белдзяржуніверсітэта: «Агульнапрызнаны эратызм яе паэзіі мяжуе з ненарматыўнай лексікай, але і апошняя страчвае магнетызм табу на нецэнзурнасць пад вытанчанасцю яе параўнанняў і лаканізмам формаў...» — нічога не скажаш: таксама «вытанчаная» слоўная канструкцыя ў аўтара водгуку — дзеля «ўтрымання курсу» паэтычных «акцый»... Марныя старанні... «Апраўданні» не патрабуюцца...

Дык вось: «той» ці «тое» (пра «каго» ці пра «што» ў Паўлавай) якраз і ёсць бяссмерце. Віртуальнае, праўда, але ж... Сказана: «За мною бессмертие гонится...» Гоніцца — «сделать любовь»...

Пагодзімся: гэта штосьці зусім іншае, чым «на свеце было толькі двое» з ягонай цнатлівасцю. Аднак стаўкі, паэтычныя стаўкі, зроблены. Менавіта яно, бяссмерце, «овеществляется», пераўвасабляецца, ператвараецца ў пэўнага мужчыну, каб зрабіць усё тое, пра што ў вершы... Прызнацца, яму, такому, не пазайздросціш. Але ж, пэўна, ён ёсць.

І яго чакаюць...

ХАЦЕЎ БЫ ПАРАДАВАЦЦА...

Калі б усё было добра, можа б і гэтыя вершы не нарадзіліся. Але ў паэтаў «усё добра» не бывае. І не будзе, ім гэта супрацьпаказана. Калі ж наадварот, то будзь сабе кім заўгодна: шаўцом, краўцом, машыністам, кадэбістам, зацейнікам, «парцейнікам», — але не паэтам...

Дык вось — аб вершах, якія нарадзіліся.

І не толькі. Яны выйшлі ў людзі. Маю на ўвазе ўсяго толькі адзін нумар часопіса «Першацвет», на вокладцы якога пазначана: «Кастрычнік, 1995». Чаму «ўсяго толькі адзін»? Ды проста так атрымалася. Мог бы і іншы нумар «абазвацца»: «Першацвет» шчодры на імёны і знаёмствы.

І ўсё ж — аб «нашым»: № 10...

Пэўна, «зачапілі» за жывое двое: Кацярына Варанцова і Ігар Шарай. Іх паэтычныя нізкі стаяць побач, упоплечкі, чуюць дыханне і пульс адна адной...

«Вершы пішу змалку, але пачуццё таго, што гэтая змучаная, усё роўна як сонная, зямля — мая Радзіма, прыйшло не так даўно. Мяне вельмі турбуе лёс Беларусі, беларускай мовы, гісторыі і культуры. На жаль, пакуль я нічым не магу дапамагчы маёй краіне (мне толькі семнаццаць гадоў), акрамя як сказаць у яе адрас колькі шчырых слоў».

Што ж — для семнаццаці і гэта не мала. А яшчэ калі і словы тыя, мяркуючы па фота, — зусім дзеўчаняці, праўда, з чупрынай задзірыстай, па-чаротаўску віхравейнай... Гэта Кацярына Варанцова, са Слуцка:

... топчуць краіну каменныя людзі... І - Стаяць і смяюцца каменныя людзі, смяюцца, таму што ў нямое каменне паспелі яны апрануць пакаленне...

Каця разумее, што яна з гэтага пакалення. Але — не з «каменных». Бо на вуснах у яе пытанне: «Чаму гэтак сталася, што з намі будзе?..» На вуснах — бо пытанне не толькі і не сама да сябе, а найперш — да пакалення: «Як жа вам, бязглуздым, даказаць, што на гэтай мове можна марыць!» Хай не надта выкшталцона з боку паэтычнага, але затое — не ў брыво, а ў вока!.. Як і гэты запыт — ужо не да пакалення, а ад імя пакалення:

Нам трэба ведаць: з кім: ісці, галоўнае ж — куды.

Запомнім: гэта Кацярына Варанцова пытаецца і шукае адказы на свае пытанні...

У Ігара Шарая (ён з Белаазерска) пытанняў менш — больш сцверджанняў. Але ў іх гэткі ж самы боль і крыж пакалення, хоць ён не ўсеагульны, не ўсёахопны, а вельмі асабісты, інтымны:

Ну вось і мы здарожыліся. Колькі нам засталося? Вечнасць альбо ўздых? І нашы стрэчы — быццам нашы болькі: чым больш баляць, тым болей прагнем іх.

Цяжка быць фізіянамістам, асабліва на аснове двух фотаздымкаў. Але от жа гэтыя прычоскі, гэтыя вусны... Якія розныя яны! Зноў і зноў параўноўваю, не крыўдзячы нікога, а знаходзячы «нервовыя» нітачкі ад зрокавага да сутнаснага: Ігар, прыкладам, і да абранніцы — толькі на «вы»:

не трымайце, — калі не да сэрца, не ганіце, — калі да душы...