Выбрать главу
Драўляная падлога Цяплей пад абразамі. Я дома, дзякуй Богу, У хаце таты й мамы...

Усё, што акаляе Алену, яна надзяляе жывымі рысамі, адухаўляе — з дзіцячым здзіўленнем і захапленнем (а ў гэтым і ёсць паэзія, яе наіўная зачараванасць і стоеная мудрасць). Парог бацькоўскай хаты, падлога, печ, нават чыгункі ў ёй, двор, дрэвы, кветкі — усё-ўсё ў родным наваколлі дыхае, гамоніць з Аленай, і яна прамаўляе да іх, як да задушэўных сяброў...

А вось цялятка, якое «на свет з'явілася ў мароз», і, каб адагрэць, бацька прынёс яго з хлева да цёплае печы:

І дрыжаць няўстойліва каленкі Ў першым руху войстрых капыткоў... Чорна-белы цуд жыцця маленькі У хату лепшай казкай увайшоў!..

І тут жа пераход на хвалю трапяткога чалавечага настрою — любасці і замілавання:

Мой сынок схіліўся нізка-нізка — То смяецца, то ізноў маўчыць. І вільготны цуд з ружовай пыскай Першы раз на белы свет мычыць...

Якая па-сялянску глыбінная душа і светаўспрыманне праяўляецца ў малюнку!.. Колькі простай чалавечай мудрасці свеціцца ў ім...

Зноў прыгадаем тую ж ігрушу: не шмат у ёй фарбаў, але кожная квяцінка дыхае вясною. І ў кожнай, калі загаманіць з імі на іх мове, свой настрой: то ўзнёсла-крылаты, то летуценна-самотны, то замілавана-пяшчотны... Так і ў паэтычных радках Алены Якаўлевай, што сабраліся ў адзіную крону-кніжку, імя якой — «На ўзбярэжжы цішыні»...

Бэз схаваў свой позірк ад людзей, Давярае толькі яснай поўні. Хмары блякнуць, як кругі надзей... Колькі мар было ў дзяцінстве, помніш?
Зноўку на ўзбярэжжы цішыні Нас пакліча ранішняе рэха... На імгненне ператворыць нехта Нам рамонкі ў яркія агні.
Думка без пачатку і канца Неспакоем бэзу адгукнецца... І, як непаўторнасці працяг. Зарапад асвеціць нашы сэрцы...

Гэта голас вясны. Вясны паэтычнай дарогі, вясны абяцанняў і надзей...

На хвалях лясной дарогі

ДАЛЁКА - БЛІЗКА...

Ад хаты — да рэчкі за агародамі: як гэта было далёка! Бяжыш, бывала, калі прыхопяць прыцемкі, і сэрца ёкае, заходзіцца: хаця б з кім-небудзь не спатыкнуцца са страшным...

А зараз выйшаў: як усё яно блізенька — метраў дзвесце, калі стаць на палавіне гэтай, такой доўгай калісьці, дарогі...

Ці не гэтак і з жыццём: пачыналася — аж дух займала ад бязмежжа, — настолькі ўсё далёка, канца-краю не відаць. А стаў, адолеўшы палову, — пабачыў: да вусцішнасці блізка ўсё. Ад калыскі да... — як зараз ад хаты да рэчкі...

Зрэшты, цяпер ужо і не рэчкі зусім, а канавы. Рэчкі няма, няма лазняку, алешніку, крушынніку, няма ўзбалоткаў, што нараджалі столькі вясновага шматгалосся — цецеручынага, бакасінага, жабінага... Глуха зараз у наваколлі. Здараюцца рэдкія галасы — і знаёмыя, і дагэтуль не пазнаныя. Але няма Свята — Свята вясны: няма салаўя...

Анямела і вёска. Няма песні — жывой, з душы ў душу. Усё, да рэшты, перасялілася ў «тэлескрынку»: і хаты, і людзі. Голас чалавечы нібы атрафіраваўся, адмёр, калі не лічыць некалькі зыкаў п'янага бузацёрства ды лаянкі...

НА ХВАЛЯХ ЛЯСНОЙ ДАРОГІ...

Бывае такое ў летнюю спёку. Асабліва жніўнай парой, калі перагрэтае поле, нібы нізіннае возера ў паводку, расплываецца па лагчынах — да балацявін і купчастых імшарын, дзе хоць ледзь-ледзь, але ўсё ж дыхае з-пад зямлі вільготная прахалода.

А дарога, што бяжыць між кустоў і пералескаў, тая зусім ператвараецца ў рэчку: ідзеш і чуеш, як бушуе-коціцца з поля да лесу жытнёвая плынь. Паток ахінае цябе цёплым духам і ўсё гусцее і гусцее, аж пакуль не ўліваецца ў тунель пад ляснымі шатамі.

Тады жытнёвы дух пакрысе астывае ў імхах ды лістоце, змешваецца з водарам пушчанскай кары ды баравой жывіцы.

Дарога забывае пра поле.

Дарога робіцца лясной.

Вось тут і пачынаецца новае рэчышча, што гайдае цябе — ад праталінкі да праталінкі — як на сонечных хвалях: з цяньку ды на ўгрэў, з угрэву ды ў цянёк...

Во так і плывеш, так і плывеш — гайдаешся: то патанаючы ў пяшчотную прахалоду, то выныраючы з глыбіні на сонейка...

ЗЛАМАНЫЯ - ДЫ НЯЗЛОМНЫЯ!..

Ёсць у Чэхава цудоўнае апавяданне «Белалобы», цудоўнае сваёй псіхалагічнай насычанасцю: «характары» двух, так бы мовіць, прадстаўнікоў жывёльнага свету — старой, умудронай драпежніцкім досведам ваўчыцы і па-дзіцячы наіўнага і цікаўнага шчанюка — выяўляюцца па-чалавечы каларытна, дэталёва, пераканаўча і дакладна, што становяцца ў дастойным шэрагу літаратурн ых герояў, узорам класічных вобразаў...