Выбрать главу
* * *
Лаўцы ўжо разышліся, толькі ні на крок Не адыходзіў я ад Грышкі. Вось здалёк, Здалося раптам нам, адказ на ваб Рыгораў Данёсся. Голас быў слабы, няпэўны з бору. «Пан чуў?.. надходзіць лось… ай, латва! добра, ай!.. Да нас, напэўна, йдзе… Паніч тут ляжа хай!.. Маўчаць, як рыбіна ў вадзе, каб не нашкодзіць!.. Трэ вычакаць!.. Куркі, панічу, на адводзе!..» — Шаптаў мне Грышка, стрэльбу сціснуўшы рукой, Сагнуўся і прыпаў да хвоечкі малой. Я лёг, раса студзіла ўранку праз адзенне, Ды не зважаў, глядзеў на зараснік з надзеяй, Туды, скуль, думалася, выскачыць рагач… Завабіў Грышка… Слых і зрок свой як мага Напружваў, ды дарма… Рыгор штурхнуў, я трохі Паварачаю голаў, кінулася ў скроні Раптоўна кроў, як справа праз лясны гушчар Ішоў вялікі лось, я ўбачыў рагача… Той дзіўны стан не паддаецца апісанню, Як трапіць гэткае стральцу на паляванні. Дрыжэў, нібы ў гарачцы, — прыбліжаўся звер. Як трапным стрэлам прывітаць яго цяпер? Змагаўся я з сабой… Рука мая трымцела, Нарэшце нейкі момант вытрымаў на цэлі… Пальнуў… Лось — дыба, павярнуўся, потым скок… Раздаўся стрэл другі… Памкнуў быў лось убок, Хіснуўся… на калені ўпаў неспадзявана. «Як ад гарачкі гэтай адвучыць мне пана? За крокі тры ад нас лось быў бы акурат, Пан не падпусціць!.. звык смаліць за пяцьдзесят!.. Скажу, пан трапіў, праўда, і пры першым стрэле». — «Буркун! Ляжыць жа лось!.. лепш пахваліў бы!» — «Вельмі Хвалю!.. Пан добры паляўнічы! Толькі вось Дрыжэў увесь, нібы кісель аўсяны, штось, Апамятаўся ўрэшце неяк, дзякуй Богу, Не схібіў пан у цэль, што выглядала стогам!» — «Саромеўся б казаць, стары! сваё ўсё гнеш!.. Шанцуе гэтак, як сягоння, рэдка мне». — «То праўда, даражэнькі!.. Хоць бурчу з нагоды, Цябе, як роднае дзіця, люблю заўсёды».

V. Голад

«Нялюдскую забаву кіньце, мой панічу, Паслухайце старога, што дабра вам зычыць, Грэх хлеб круціць у галкі ды кідацца ім, Бо гэта Божы дар, хлеб госцем дарагім, Яго заўжды людзіне трэба шанаваці, Каб з хлебам хлеб штогод спаткаўся ў хаце. Калісьці, помніцца, нябожчык наш сваяк, Абы пабачыў, галкі хто круціў вось так, Ці свой там, ці чужы, — не выпушчаў ніколі, Мне вуха надарваў за гэткую сваволю. Заўсёды помню родзіча ды ўчынак той І за душу малюся — вечны супакой! Стары я і ўсяго нагледзеўся даволі, Быў двойчы на вяку маім вялікі голад. Сягоння зразумела мне, чаму не раз Ксёндз Бога ў суплікацыі прасіў за нас,