— Якія прыгожыя стракозы лётаюць! Памаладзелы на радзіме Пятрусь Усцінавіч перабівае:
— Што стракозы ў небе! Вунь на зямлі стракозы! — і паказвае на ўшацкіх дзяўчат, што завіхаюцца, рыхтуючы вячэру для жаданага госця. А тут яшчэ падыходзіць адна чарнявая і кажа, што яе прозвішча таксама Броўка. Пятрусь Усцінавіч распытвае падрабязна, чыя, з якой вёскі. Паэту прыемна, што і прозвішча ягонае мае глыбокія карані на радзіме, як і вершы, як і песні, што народ назваў сваімі.
Дый імя ўшацкае вёскі Броўчына падкрэслівае спаконнасць прозвішча паэта на нашай зямлі. Баравым рэхам паўтараюць прозвішча земляка Бароўкі, Баравухі, Баравыя.
Працавітасць Петруся Усцінавіча ад нашай камяністай зямлі. I характар таксама ад зямлі нашай.
Энергія Петруся Броўкі для многіх засталася неразгаданай загадкай.
Толькі стварылася БелСЭ. Пятрусь Усцінавіч з непрыхаваным гонарам падкрэсліваў:
— Калі б я толькі запісаў, дзе даводзілася быць, пакуль будынак пачалі ўзводзіць, гэта быў бы том куды таўсцейшы, чым «Калі зліваюцца рэкі». Толькі дзе быў, не ўключаючы дыялогаў і маналогаў. Бо цяжка сказаць, што пераважала...
Любіў ушацкую прымаўку: хоць гол, ды войецер.
Зноў пра будынак Энцыклапедыі. Трэба быў праект. Гэта доўга, дорага. (А народны паэт асабліва ашчадна абыходзіўся з дзяржаўнымі грашыма.) Узяў ён машыну, праехаў па Мінску, каб хутчэй. Заядламу пешаходу шкада часу было. Убачыў будынак каля кінатэатра «Перамога». На ім і спыніўся. Толькі паверхі надбудаваць, і ўсё. А праект быў гатовы.
Калі спатрэбілася знесці некалькі драўляных пабудоў, галоўны рэдактар БелСЭ зноў выказаў кемлівасць: прапанаваў паставіць будынак упоперак. Бо знос драўляных хацін адабраў бы час.
Такт і задзірыстасць мірна межавалі ў натуры Петруся Броўкі. Зноў пра БелСЭ. Калі адзін сапоўны таварыш запытаўся, а ці патрэбна энцыклапедыя ў Беларусі, яе заснавальнік і стваральнік адказаў:
— Вам не шкодзіла б ведаць, што, як лічыцца ў ААН і ЮНЕСКА, маючы каляндар і энцыклапедыю, нацыя можа ўжо называцца нацыяй з поўным правам.
Кіраўніку справамі АН БССР, які на першых парах з недаверам паставіўся да стварэння Энцыклапедыі (БелСЭ пачыналася на базе Акадэміі навук), калі ўсе справы пайшлі ўгору, калі 12 тамоў БелСЭ былі прызнаны бібліятэкай ААН лепшым у свеце выданнем сярод падобных, акадэмік Броўка падзякаваў:
— Дзякую вам за тое, што Вы не змаглі выкарыстаць сродкі. На іх якраз я і пабудаваў будынак Энцыклапедыі.
Запытаўся я неяк, як будуць даваць звесткі пра народных паэтаў і пісьменнікаў у БелСЭ.
— На старонку Янка Купала і Якуб Колас. Ну, а мы, вядома, меншыя.
У гэтым падкрэсліванні «меншыя» і павага да класікаў нашай роднай літаратуры, і прыроджаная сціпласць чалавека, інтэлігента, майстра.
Запомнілася мне, як літаральна на другі дзень пасля Пленума ЦК КПБ, дзе П. М. Машэраў даў высокую ацэнку творчасці і асобе Петруся Броўкі, зайшоў я на выдавсцка-рэдактарскіх справах да паэта. Нібыта і не хварэў цяжка перад гэтым, увесь у парыве, у акрыленасці, у шчырай радасці запытаўся Пятрусь Усцінавіч:
— Ну, чытаў?
Адказаў я, што і па радыё слухаў усё выступленне.
— Хоць ушацкія і не любяць хваліцца, але я шчаслівы і горды па-сапраўднаму.
Бо словы ацэнкі, словы ўзрушаныя, сказаныя першым сакратаром, былі патрэбныя Петрусю Броўку як доказ прызнання ягонай працы, ягонай грамадскай дзейнасці, ягонай чалавечай мужнасці ў цялжі для здароўя паэта час.
Напярэдадні свайго сямідзесяцігоддзя вяртаўся паэт думкамі і радкамі да зямлі сваіх продкаў, да першаасноў. Прачытаў мне яшчэ ад рукі напісаны лісток і ўвесь засвяціўся маладой усмешкай, нібы толькі з-пад Пуцілкавіч прыйшоў, дзе сядзеў за матчыным сталом, багатым на едакоў.
А перад самым сваім паважаным юбілеем паехаў Пятрусь Броўка на Ушаччыну. Урачы катэгарычна забаранілі шмат гаварыць, хвалявацца.
Выязджалі ад дома па вуліцы К. Маркса маўкліва. Прыціхлі Ванкарэм Нікіфаровіч — прадстаўнік Беларускага тэлебачання, Уладзімір Крук, абвешаны фотапрыладамі, нават ахвочы на слова шафёр Петруся Усцінавіча Іван Францавіч Зялёнка стараўся не гаварыць. Едзем. Ціха.
Пятрусь Усцінавіч пачынае непакоіцца. Пытае ў мяне:
— А ты чаму маўчыш?
Адказваю, што пільнуюся ўгавору і рэжыму, прапісанага для юбіляра ўрачамі.
— Урачы далёка. Алена Міхайлаўна таксама. Яшчэ намаўчуся.