I можна зразумець, якая была мая радасць, калі пасля аднаго канцэрта мне абвясцілі, што хоча мяне асабіста бачынь сам Шырма!
Рыгор Раманавіч прызначыў мне час, і назаўтра быў я ў доме, што тады таксама шырмаўскім зваўся, бо ў ім пераважна жылі артысты капэлы.
Рукапісы. Кнігі. I ўся прасторная кватэра, як здалося мне, напоўнена музыкай. Гаспадар і ў хатніх умовах заставаўся тым богам, тым незвычайным чалавекам, які чуў гукі, што іншым не чутны былі. I непасрэдная набліжанасць да яго прыбаўляла хвалявання і непасрэднасці ўрачыстасці. За плячыма ў Рыгора Раманавіча стаяла такое багатае на творчасць жыццё, што нібы не ўмяшчалася яно ў межы часу. I расказваў ён, па-шырмаўску неназойліва, прачула і ўражліва пра музыку, якою жыў і для якой не шкадаваў душэўнай энергіі, пра народную песню, пра багатае на выяўленне самых тонкіх адценняў пачуцця беларускае слова. Прыгадваў, цытаваў сваіх калег, сяброў. I здавалася, што ў гаворцы ўдзел прымаюць Свешнікаў і Тэраўскі, Вяроўка і Эрнэсакс — так хораша казаў пра іх старэйшына беларускай музыкі. Усё мне было цікава, а дужа многа ўпершыню чулася. Неўпрыкметку ўсмешку ў вусы тоячы, вучыў мяне Рыгор Раманавіч — скарбам сваім дзяліўся. А канкрэтна пакліканы быў я, каб для капэлы перакласці Райнісавы «Зламаныя сосны». Дарнізеўская музыка патрабавала новага варыянту перакладу, вымагала часам двух націскаў у адным слове, каб спяваўся кожны склад. Цэлы тыдзень перакладаў я «Зламаныя сосны». I, калі б не дапамога майго сябра, вядомага хормайстра, аўтара падручнікаў па спевах Міколы Хаўхлянцава, не дамогся б я адэкватнасці гучання тэксту. Мікола іграў мне на фартэпіяна радок за радком, а я выкручваўся як толькі мог. Затое пасля ганарыўся, што шырмаўская капэла спявала вялікага Яна Райніса па-беларуску!
Рабіў я Рыгору Раманавічу і тэкст шапэнаўскай «Тугі». У тым жа кабінеце зноў, затаіўшы дыханне, баючыся лішнім словам парушыць ход думак гаспадара, слухаў я Рыгора Раманавіча. Ён падкрэсліваў, што мы павінны засвойваць класіку, што па-беларуску мусяць гучаць сусветныя шэдэўры.
Сёння мне хочацца прывесці тэкст «Тугі», бо сугучны ён настрою майму, калі думаю, што не давядзецца болей ні чуць, ні бачыць чалавека, які дбаў пра песню Народную.
Перакладаў я для капэлы па просьбе Рыгора Раманавіча і венгерскую народную песню, дзе
I цяпер, калі на будынку, што на плошчы У. I. Леніна, бачу мемарыяльную дошку, не верыцца, што нельга ўжо ніколі зайсці ў кватэру, дзе былі кнігі, дзе нават на паркеціны боязна стаць было, яны клавішамі ўяўляліся, што не адчыніць дзверы гаспадар, які валадарыў над песняй. А я чую дасюль шаноўнага маэстра на юбілейным вечары Максіма Танка, на ўрачыстасцях з нагоды ўручэння «Песнярам» прэміі ЛКСМБ. Голас яго ў душы кожнага, хто любіць свой народ, сваю культуру, песню сваю.
Па-палеску качае сівы чараўнік «о», нібы спявае адкрыты і самы ўлюбёны салістамі гук. Дагэтуль качае.
Мне пашанцавала чуць, бачыць, размаўляць з Рыгорам Раманавічам. Пашанцавала і павіншаваць яго з 85-гадовым юбілеем:
1982
Родная
Калі ўвайшла ў цябе Украіна, у тваё сэрца, у свядомасць тваю, увайшла жадана і ўладна, увайшла адразу і навечна? Хто адкажа на пытанне гэтае, хто зможа адказаць?
А ўвайшла яна вячыста сваёй спаконвечна сівой даўніной, увайшла абсяжна канкрэтна-велічным днём сённяшнім.
Казак, што едзе ў далёкі край, на чужыггу, у журлівай песні,— ён з Украіны.