Інтэрнацыянальны характар Баку фарміраваўся ў барацьбе за родную культуру, за родную мову супроць атулыіых ворагаў усіх народаў, супроць прыгнятальнікаў і эксплуататараў. Баку горад шматмоўны, шматнацыянальны. Азербайджанцы і рускія, армяне і грузіны, украінцы і беларусы — усіх іх аб'ядноўвае і родніць імя Уладзіміра Ільіча Леніна, запаветы правадыра пралетарыяту. Назвы вуліц, плошчаў гавораць пра дух патрыятызму, дух еднасці, роўнасці. Музей У. I. Леніна. Палац імя У. I. Леніна. Музей дружбы народаў. Станцыя метро «Аўрора». Гасцініца «Масква». Сярод іх нармальна адчуваюць сябе плошча Нізамі, комплекс палаца Шырваншахаў, сад імя Самеда Вургуна.
Азербайджанскі паэт Алі Векіл, пра якога ўжо гаворка была, працуе ў рэдакцыі часопіса на армянскай мове, сам ён свабодна размаўляе на мове сваіх суседзяў, спявае армянскія народныя песні.
I неяк інтуітыўна склалася нашая невялікая інтэрнацыянальная група ад Беларускага тэлебачання вясной мінулага года, калі рабілі мы перадачу пра сувязі Азербайджана і Беларусі для беларускага тэлегледача. Рэжысёр Вячаслаў Акімушкін — далёкая радня Сяргею Ясеніну па бацькавай лініі — свой род вядзе з Разаншчыны. Аператар Уладзімір Пранько нарадзіўся ў Аргенціне, а карані бацькоў ягоных ля Нясвіжа. Рэм Нікіфаровіч — вядомы і актыўны перакладчык балгарскай літаратуры, карэнны мінчанін. I ніколі не забудзецца распавяданне Уладзіміра Пранько ў Баку пра цётку сваю, якая праз сорак гадоў прыехала на родную зямлю з Буэнас-Айрэса і на чысцейшай беларускай мове гаварыла з землякамі, са сваякамі сваімі. Сорак гадоў сніўся ёй адзін і той жа сон, што ідзе яна вуліцай на выган, дзе з сяброўкай Нінай кароў пасвілі разам, але на паваротцы чамусьці нехта перашкаджаў і сон абрываўся. I трзба ж было здарыцца такому, што, калі ўехала яна ў родную вёску, насустрач ішла сяброўка Ніна. Пазналі адна адну. Пазнала жыхарка Буэнас-Айрэса і паваротку на выган і нецярпліва папрасіла запыніць машыну. I ў Маскве (гаварыла толькі па-беларуску) у радні сваёй паднесла жанчына з Беларусі хлеб да губ і, задыхнуўшыся духмянасцю роднага хлеба, сказала: «Пазнаю пах!»
Пах роднага хлеба, пах чурэка хмеліць раніцай горад Баку, перабіваючы пах нафты, а нафтай тут пахне і вецер, і марскі прыліў, і песня нават. А свежы чурэк купляе Баку для абавязковага ранішняга хаша. Хаш (нагадвае нашу гарачую квашаніну), па перакананні азербайджанцаў, дае зарад бадзёрасці, энергіі на цэлы дзень.
Гарады Азербайджана ад самых старажытных да маладых нейкія хатнія, калі можпа сказаць так, яны, і заасфальтаваныя, забрукаваныя, апраненыя ў граніт, дужа блізкія да зямлі, да вясковага жыцця. Няма такой падкрэслена еўрапейскай чапурыстасці. На праспекце Нарымана Нарыманава — адным з самых доўгіх шляхоў Баку — можна спакойна ўбачыць, як у еўрапейскім гарнітуры малады мужчына, нібы наш адстаўнік прагульвае пародзістага сабаку, вядзе на вяроўцы барана і весела гарлае песню — рухаецца ў госці. Аксакал выходзіць з таксі, валачэ за пакручастыя рогі ўпірлівы будучы шашлык. Уладзімір Пранько ловіць момант. Пахаджане, народ цікаўны і кемлівы, услых ухваляюць добры кадр.
Усе шыльды ў множным ліку рыфмуюцца ў адну зацягнутую бытаапісальніцкую паэму: «Кітаблары» (кнігі), «Сулары» (воды). I на працягу дня ўсе песні зліваюцца ў адну доўгую, але не нудную, не аднастайную. Азербайджанцы вельмі адчуваюць рытм, ягонае перападзістае дыханне, ягоную нязбітасць. На жаль, калі спытаць у нас, хто самы выразны сучасны беларускі кампазітар, доўга будзем думаць і адказваць няўпэўнена-блытана. Азербайджанцу варта назваць толькі аднаго Кара-Караева, і ў ліобым кутку нашай краіны ўсе пацвердзяць, што імя гэтае знаёмае. Кампазітараў і шмат, і розных.
Таксама і спевакоў. А Муслім Магамаеў, напрыклад, можа лісты з Масквы прыхільнікам свайго талепту пісаць і па такім адрасе: «Баку, вуліца Магамаева...» Вуліца ў гонар вядомага нацыянальнага кампазітара, дзеда спевака. А як сардэчна сустракалі ўнука слухачы на Нафтавых Камянях!
Смелая думка і па дне марскім знайшла «цудадзейную гарачую вадкасць», як называў нафту географ старажытнасці Страбон.
Горад на палях у адкрытым моры. Ён некалі сам прадыктаваў радкі Еўдакіі Лось, каб загучаць у Беларусі задушэўным, поўным захаплення вершам. Дамы, кіёскі, неонавыя рэкламы, жывыя кветкі пад вокнамі. А вакол хвалі, што спачатку гразіліся змыць усё, утаймавана падхвальваюць стомленым шэптам немарское дзіва. Як пашанцуе на ўлоў і ў кпіжным моры, у кнігарні можна набыць апошнія навінкі са штэмпелем «Нафтавыя Камяні». Васіль Зуёнак адшукаў быў кнігу Марыэты Шагінян і атрымаў у моры аўтограф. Мне не ўдалося тады дастаць кнігі Валянціна Катаева для аўтографа.