Выбрать главу

Зазямленне, прыпаданне да зямлі дае добры плён у працы паэта. Ён таксама зямны, ураджай, які паэт назваў лускаватым.

I рыба рвецца з жорсткага капрону. Лісцём асеннім сыплецца луска...
Тут нават сосны рыбаю прапахлі. I соснамі прапахлі чараты.

З 50-х гадоў зацытаваны ўсімі літкансультантамі радок Ісакоўскага «Здесь даже сосны с горя поседели» загучаў па-новаму, на іншай глебе. Здавалася б, пра Нарач пасля Максіма Танка — гаспадара гэтай тэмы, немагчыма нічога сказаць, але ў паэзіі ў кожнага сваё, ім адкрытае неба, сваё возера, свой бор. Як былы марак, няхай сабе і «размарачаны боцман запасу», Артур Вольскі не мог не заўважыць чаек. Але не так, як звычайна, сухапутныя метафары бачаць гэтыя пырскі хваль ці аблачынак. На моры матросы і чайкі глядзяць адзін на аднаго, як, напрыклад, у лесе грыбнік і сарока, ці што. Паэт, што доўга пражыў на моры, помніць і пра голад гарластых крыкух.

А хутка чайкі чуйныя прачнуцца і шчэлепы на беразе збяруць.

I сам, пэўным чынам госць вёскі, гаворыць пра дачнікаў як бы словамі вяскоўца:

Верасень ужо сабраў валізкі. I, зямлю спазнаўшы ўпершыню, запятлялі спуджаныя лісці, як зайцы, адводзячы гайню. Дачнікі ўжо скончылі гасціны. I сляды іх вымелі вятры.

А гэта ўжо мастак заўважыў лісці, якія ўпершыню дакрануліся да зямлі, каб знікнуць і ўзнавіцца праз колькі пакаленняў.

Паэту блізка знаёма рупніца, пільніца восеньскай вёскі:

А на пошце я — што госць няпрошаны. Пачакайце, спешныя радкі!.. У начальніцы вясковай пошты выхадны. Збірае буракі.

З усмешкай, з сялянскай хітравацінкай пра свае радкі: скоры паспех вядома куды вядзе. Можа, крыху не па-вясковаму гучаць словы «збірае буракі». Але не гэта галоўнае. I ажно мяне самога пацягнула на сугуччы: галоўнае — любоў сыноўняя. I верым паэту, калі ён прызнаецца:

А калі б я проста нарадзіўся Каменем, дык пэўна — валуном. Я б на гэты бераг прыкаціўся, Нават і пе гнаны ледніком.

Чаму так мнагавата спыніўся я на вершах Артура Вольскага пра зямлю, пра вёску, пра еднасць з прыродай? Бо надакучыла шматгалосае галашэнне паэтаў, што, толькі прыйшоўшы ў горад з вёскі, плачуць па роснай сцялшнцы, па басагюгаму (хоць у нас даўно вытворчасць абутку перарасла штодзённьг попыт) маленству, у вершах дамоў просяцца, а на справе з камяніц ды з асфальту і трактарам самым магутным у сотні конскіх сіл да забытага каня не выцягнеш. Наогул, дзе нараджаюцца паэты, лепей за ўсё расказаў Пімен Панчанка ў вершы «Край паэтаў». I Пімену Панчанку прысвяціў радкі Артур Вольскі, дзе, здалося яму, не вечнае «піць-палоць»:

Просіць-моліць перапёлка:

— Пі-      мен!          Пі-             мен!                На-                    пі-                      шы!..

Адным з першых у пасляваеннай маладой кагорце ііашых паэтаў Артур Вольскі пачаў пракладаць масты дружбы, кажучы гатовай газетнай мовай, да суседзяў, у прыватнасці, у Прыбалтыку, з якой звязвае яго і прадзедаўская крэўнасць. Пракладаць — значыць перакладаць. Перакладаў латышоў, літоўцаў, эстонцаў. Прысвячаў вершы сябрам. А што тычыць сяброў, дык іх у Артура Вольскага шмат. Адна акалічнасць і ўразіла мяне чакана, і яшчэ раз падкрэсліла дужа істотную рысу ў паэта, у характары ягоных твораў. Калі б ні пісаў паэт аўтабіяграфію ці ўспамін, заўсёды амаль нічога пра сябе, а ўсё пра сяброў, пра тых, з кім пачынаў жыццёвы і творчы шлях, з кім ваяваў, з кім да мірнага жыцця звыкаў, з кім цяпер працуе, раіцца, спрачаецца. Незагойная памяць у паэта да тых, хто не далшў да перамогі:

Даўно вайны куродым горкі пакінуў мірны мебасхіл. А мне ўначы здаюцца зоркі адбіткам зорак з іх магіл.

Артур Вольскі ведае цану радасці, цяжар гора. Вершы пра каханне, поўныя сонца і хмелю, і адчай ад страты сына, «Вянок на дажынкі», дзе смела пераліваецца цераз край народная песня, і лірычны маналог пра Мінскае метро. Усё ва ўзаемадзеянні, у перагукванні, у бясконцым працягу жыцця. Сучасныя па дынамічнасці і незацягнутасці, па думцы і адказнасці паэмы Артура Вольскага прапануюць чытачу думаць, марыць, задумвацца.

Актыўная перакладчыцкая практыка, праца ў дзіцячай паэзіі (ёй паэт верны да сёння; разам з Васілём Віткам быў адным з заснавальнікаў часопіса «Вясёлка», аўтар лібрэта першай беларускай аперэты для дзяцей «Сцяпан — вялікі пан», паглыбленая ўвага да фальклору: адсюль і казкі, і п'есы для малодшага гледача) зрабілі радок Артура Вольскага і мускулістым, і раскутым. Класічны і вольны верш, песня, кантата — паўсюль сябе спрабаваў паэт, і, трэба прызнаць, паспяхова.