Выбрать главу

У 1956 годзе з бацькам (Рыгор Шэрман быў удзельнікам грамадзяпскай вайны ў маладой Краіне Саветаў) Карлас вярнуўся ў Беларусь. Дасканала вывучыў мову Купалы, вывучыў мову Пушкіна. Друкаваў апавяданні і нарысы на рускай мове ў «Немане». Потым пераклаў на іспанскую мову «Маю Бесядзь» Аркадзя Куляшова, вершы Петруся Броўкі, Максіма Танка, Пімена Панчанкі, сучасных паэтаў Беларусі. Да стогадовага юбілея Янкі Купалы і Якуба Коласа ў перакладзе Карласа Шэрмана выйшла кніга па-іспанску «Папараць-кветка». З Валянцінам Тарасам пераклаў на рускую мову «Восень патрыярха» Габрыэля Гарсія Маркеса.

У штогодніку «Далягляды» перакладае на беларускую мову лепшыя сучасныя творы іспанамоўнай літаратуры.

Карлас Шэрман пяты год вядзе аддзел паэзіі ў часопісе «Савецкая літаратура» якраз іспанскі выпуск. Пераклаў Пушкіна, Лермантава, Блока, Твардоўскага, Антакольскага і іншых рускіх паэтаў і шматлікіх паэтаў народаў СССР. У беларускі выпуск «Савецкай літаратуры» пераклаў і спланаваў усю паэзію, эсэ і частку прозы. Цяпер тэатр-студыя актора ў Мінску рыхтуе да пастаноўкі ўпершыню ў свеце п'есу Гарсія Лоркі «Публіка». П'есу адшукаў і пераклаў Карлас Шэрман. Напісаў паэму па-іспанску «Дождж у Каралішчавічах», піша новыя вершы.

1984

Паспрыяй, удача!..

Папаўненне беларускай паэзіі традыцыйна ідзе за кошт вёскі. Гэта ўвогуле традыцыя вякоў і ўсёй сусветнай паэзіі. Прырода ў канчатковым выніку фарміруе першародны позірк на свет, на людзей, на дабро і зло. Але калі раней паэты нашыя ішлі адразу ва універсітэт на філалагічны факультэт, дык апошнім часам, а гэтае пацвердзілі і семінары маладых, паэты, перш чым узяцца за пяро, штудзіруюць хімію і фізіку, працуюць на чыгунках, на палях, дапамагаючы хлебу надзённаму хутчэй прыйсці на стол.

Віктар Шніп якраз з той кагорты апошняга закліку ў нашай паэзіі, якая ведае працу не па распавяданнях, а канкрэтна сваімі рукамі адчувае, як растуць мазалі. Яму 24 гады, выдаў зборнік вершаў «Гронка святла», падрыхтаваў новы. Працуе цесляром на будоўлях Мінска. Нарадзіўся на Валожыншчыне, непадалёку ад калыскі нашай паэзіі Вязынкі. Расказваў неяк, што падлеткам захацеў паглядзець на Янку Купалу, ніяк не верылася яму, што Янка Купала памёр. Пайшоў адзін, не заблудзіў, і кожны дзядзька ў Вязынцы здаваўся яму дзядзькам Янкам, так у народзе завуць Янку Купалу, так называлі класіка роднай паэзіі і пры ягоным жыцці.

У маладым узросце правільны накірунак узяў будучы паэт — на класіку!

Працуючы цесляром, Віктар адчувае канкрэтную сувязь з лесам, які для яго і сам будаўнічы матэрыял, і пабуджалыты матыў вершаў. У радках маладога паэта шмат традыцыйна беларускага — пагоркі, ручаі, аралля, жыта ў каласах, сцяжынкі, што абавязкова вядуць дадому, да бацькоўскага парога. Але ён бачыць, як «якуцкія вавёркі коцяць сонца ў Беларусь», разам з казахам радуецца хмурынцы ў засуш, заўважае, як літоўскія сваты цалуюцца з ягонымі землякамі, а на іхніх грудзях медалі цалуюцца таксама. На спяцоўцы ў дзядзькі Колі, як бурштын, залаціцца жывіца.

А піла Віктара перагукваецца з пілой за сцяной, пілой вясёлай. Вецер гаспадаром падмятае яшчэ не здадзены дом, які расце разам з маладым рабочым. Светла плача Віктарава маці — яна сплятае ў вянкі цыбулю, быццам бы заплятае косы сваім дочкам. У Віктара ёсць нешта ад паганскай павагі да агню: то ён садзіць куст агню каля гаю, то агонь варыцца ў печцы, то вогнішчу невясёла расцецца. Паэт кажа, што ў яго ў вёсцы жыве радня — клён з бярозаю.

Вершы Віктара Шніпа можна параўнаць хіба з толькі што выкапанай бульбай, халаднаватай ад зямлі, якая яшчэ не абражана пакупніцкім, прыцэненым позіркам, не знеаблічана стандартнымі авоськамі, яна свежая, яна патрэбная, яна не прысмакі заморскія, а паўнапраўная гаспадыня стала.

Ад вершаў Віктара Шніпа — нібы ад толькі што распілаваных дошак — пах лесу, яны яшчэ нібы ў смале, яны яшчэ не зняважаны нівеліроўкай лаку і фарбы, яны яшчэ самі па сабе.

Віктару Шніпу яшчэ шмат трэба шукаць, знаходзіць, спасцігаць, але яму, рабочаму чалавеку, пе звыкаць працаваць. I сваё пажаданне поспехаў маладому калегу хачу закончыць словамі вялікага рускага паэта Сяргея Ясеніна: «Кожнай працы паспрыяй, удача!»

1984

Падаюць сняжынкі...

Нечакана ранні снег. Белыя мухі лётаюць над нашым асноўным кармільцам — гародам, дзе ацалелі ад вайны, крышку падзічэўшы, тры яблыні ды самапаснае кустоўе чорных парэчак, чыё лісце разам з лісцем вішанніку кладуць у малады расол, каб агурочкі былі цвярдыя і да налецця захаваліся. А колькі трэба солі, заўсёды паказвае яйка: яго кладуць у расол, усплыве — норма.