Выбрать главу
У чыстым небе, маладым і сінім, Перапляліся промні з павуціннем...

Паэт рыхтаваў сам сябе спакваля, не натужна, без усялякай зададзенасці да гэтых паэм. I не з чарговай паездкі, не з жадання адгукнуцца на падзею ўзнікла адна з лепшых у нашай паэзіі паэма «Хатынскі снег». Да паэмы гэтай рыхтавала паэта вайна ў няскоранай Полаччыне, адчуванне гневу народнага, болю людскога сэрца, уменне паэзіі Генадзя Бураўкіна быць зразуметай, разумеючы тым часам патаемнасць і пераемнасць пачуцця гаркаты і радасці, адчаю і надзеі. У паэме мала клічнікаў, няма заклікаў, яна самім паказам рэчаў, самім сваім ладам гучыць рэквіемна і пранозліва, яна вучыць шанаваць жыццё і змагацца за яго. Паэма невялікая памерам, а сказана ў ёй шмат, шмат жыццяў змешчана ў страспай гэтай паэме, жыццяў, якія толькі фізічна перамагла смерць. Дакладнае бачанне акрэслена болем і пазначана акрыленасцю думкі. Дэталі гавораць самі:

Карнікі бензінам апошнюю свечку надзеі згасілі. У шчыліну полымя пачало ўтыкаць чырвоныя крывавыя нажы.

Сапраўды, немы крык працінае душу, калі чытаеш, калі сам нібыта апынаешся там, у пекле Хатыні:

Ад немага крыку абвалілася пуня. Грымнулі вобзем дзверы. I ўпала, як чырвоны куль, Халоднага снегу шукала сляпая бабуля, А знайшла толькі жменю гарачых куль.

Якая дакладнасць, жудасная дакладнасць малюнка, якая сялянскасць вобраза: пуня ўпала, як чырвоны куль. Куль звычайна асацыіруецца з паняццем хлеба, ураджаю, а тут чырвоны куль — вобраз знішчэння, смерці. Рыфма пуня — бабуля набліжае пуню да вобраза бабулі. I сляпая бабуля шукае халодны снег, як і тая ж полымем ахопленая пуня. I гарачыя кулі завяршаюць жуду, завяршаюць жыццё дзвюх сялянак, дзвюх спрадвечных працаўніц, дзвюх захавальніц дабра і дабрыні — пуні і бабулі. Усе вобразы ў паэме з сялянскага побыту, з побыту хлебадараў.

I засквірчэлі на плячах кажухі... Мядзведзем пад ліпай асунуўся спалены вулей. Як растаптаны месяц, вытыркаўся з попелу медны таз.

I не трэба ніякіх заклікаў, гучных слоў у абарону мірнай працы супроць вайны, варта перачытаць радкі:

Там на залітай крывёю зямлі Маці — прыгаршчамі, А сын — жменькаю попелу Побач ляглі.

I тая ж тэма смерці ў «Паэме расстання», прысвечанай памяці першага грамадзяніна Сусвету Юрыя Гагарына, зноў жменька, але ўжо ўзнятая над зямлёй:

Плыла над зямлёй па апошняй дарозе Жменька сплаўленай з небам зямлі.

Зноў жа і Юрыя Гагарына даганяла вайна. Яны аднагодкамі былі, паэт Генадзь Бураўкін і касманаўт Юры Гагарын. Заключныя радкі «Паэмы расстання» гучаць па-зямному важка і па-касмічнаму зорна:

I навекі думка ленінская застанецца. I ўсмешка гагарынская — таксама.

Пасля ў паэме «Ленін думае пра Беларусь», у заключэнні, паэт з прыхаванай смяшынкай скажа:

Можа, зморшчыцца строгі гісторык: «Факты выбраў на свой капыл. Гэтак нехта напіша скора — Ленін думаў і... пра Капыль...»

I ўжо ўпэўнена, палемічна даскажа паэт:

Я, не крыўдзячы мудрай навукі, На сябе адказнасць вазьму: Ленін думаў пра нас і ўнукаў, Пра Капыль, і Лагойск, і Карму.

На першы позірк рыфма пацягнула Капыль, а па самой справе, калі прыгадаць, што з Капыля Цішка Гартны — старшыня Часовага рэвалюцыйнага ўрада Савецкай Беларусі, а ў Карме ствараў першую школу-камуну паплечнік Леніна Лепяшынскі, дык стане зразумела, што за прыхаванай усмешкай, за адкрытай публіцыстычнасцю стаіць дасведчанасць аўтара, яго ўменне праз канкрэтнае паказаць абагуленае, ёмістае, багатае на змест жыццё. У паэме «Ленін думае пра Беларусь» паэт змог сказаць шмат пра Леніна — дарагога сэрцу кожнага беларуса, зрабіць Леніна беларускім ці, дакладней — убачыць велічную постаць Уладзіміра Ільіча вачыма беларуса, вачыма ўдзякі, вачыма пашаны, вачыма захаплення. Натуральна ў паэме ўзнікаюць фігуры Янкі Купалы, Францыска Скарыны, Кастуся Каліноўскага. «Ленін думае пра Беларусь» — хрэстаматыйная рэч беларускай Ленініяны. Не выпадкова зборнік паэзіі Генадзя Бураўкіна «Варта вернасці», куды ўваходзіла паэма «Ленін думае пра Беларусь», быў адзначаны Дзяржаўнай прэміяй Беларусі імя Янкі Купалы.

Дыяпазон таленту Генадзя Бураўкіна шырокі: гнеўны публіцыст, шчыры лірык, абураны гумарыст, усмешлівы дзіцячы дарадчык, празаік-дакументаліст, кінасцэнарыст, паэт-песеннік, высокапрафесійны перакладчык савецкай і зарубежнай паэзіі.