Канатаходка
Аддаўшыся
сонечнаму ветру,
ты йдзеш
над праспэктамі й пляцамі,
усьміхаючыся
сустрэчным чайкам
і пасылаючы
паветраныя пацалункі
п’яніцам на лавачках
каля помніку
пралетарскаму пісьменьніку.
Ты йдзеш
над гэтым горадам
і гэтым жыцьцём,
і мой позірк
падтрымлівае цябе
больш надзейна,
чым любы балянсір.
Ты ніколі не даведаесься,
што аднойчы,
калі ты аступілася
і адчула
абыякавае дыханьне
лянівага зьвера бездані,
я хацеў
адвесьці вочы.
Насустрач ночы
Калі апошняя хваля
вынесе нас на бераг
скамечанага ложка,
мы запоўнім
пярэрву адліву
дзьвюма цыгарэтамі
і ціхай размоваю,
зьдзіўляючыся, што
не развучыліся гаварыць
на зразумелай іншым
мове.
Ты скажаш:
цела ня мае таямніцаў —
адно сакрэты,
інстынкты,
рэфлексы,
маленькія хітрыкі —
і з паважнасьцю кляснае кіраўнічкі
зробіш выснову, што
цела чакае
толькі пяшчотнай цярплівасьці,
а душа —
інтуіцыі.
Я адкажу
недаверлівым сьмехам
і віном
у пераблытаныя келіхі
(мне дастанецца глыток
з малінавым прысмакам
памады):
няўжо няма таямніцы
ў гэтай вібрацыі паветра
вакол постаці,
падобнай да полымя сьвечкі?..
Але ўжо нараджаецца
новы прыліў, і
зьвечарэлыя вокны
сплываюць па сьценах
у зялёнае прадоньне,
куды праз хвіліну абрынуцца
самі сьцены,
і нашыя целы загавораць
на мове вечнасьці,
а душы будуць
з зайздрасьцю прыслухоўвацца
да іх,
дрэйфуючы
ў пенлівай субстанцыі жыцьця
насустрач ночы.
Я рыфмую
Рыфмую
свае вызваленыя
зь вязьніцы канонаў
радкі
з трывожным крыкам сойкі,
з залатой лотацьцю
і кветкаю эстэрдэліі,
з Калядамі і Купальлем,
з тваёй вядзьмарскай душою
і тваім геніяльным целам,
з аварыйнай сытуацыяй
на міжнародным авіярэйсе
і пагрозаю
нацыянальнае катастрофы,
зь Беларусьсю
і штатам Пэнсыльванія...
Рыфмую з усім,
што ўдаецца адваяваць
у гэтай сусьветнай звалкі
рыфмаў,
набліжаючы дзень,
калі з маімі радкамі
назаўсёды зарыфмуецца
цішыня.
Нявеста паўстанцкага камісара
...а ўвечары,
пагасіўшы кандэлябры,
ён будзе любіць яе
да дзьмухаўцовай бязважкасьці...
У іх народзяцца
дзьве белагаловыя дзяўчынкі,
і яго ўзнагародзяць
ордэнам сьвятога Станіслава...
Яна ратавала яго,
параненага расейскаю куляй,
і, шчыплючы корпію,
атручвала сваю кроў
нянавісьцю
да нейкага Каліноўскага
зь яго газэткай,
друкаванай для тых самых
мужыкоў,
што выдавалі інсургентаў,
атрымліваючы
па пяць царскіх рублёў
за жывога
і па тры — за мёртвага.
Аднойчы ўраньні
ён папрасіў
суніцаў зь вяршкамі
і памёр,
вінавата адвёўшы позірк.
На таемным пахаваньні
яна назаўсёды пракляла
гэтую зямлю,
непатрэбны ёй
вецер свабоды
і яе мову,
якая пахне
арыштамі і кроўю.
Абдымаючы іншых,
яна ўсё жыцьцё ўспамінала
ягоную радзімку
ў патайным месцы
і малілася,
каб Бог пакараў тых,
хто,
страляючы ў маскалёў,
зьбіваў яблыкі
яе залатых мрояў.
Ягоныя біёграфы напішуць:
да апошняга ўдару сэрца
яна заставалася
палымянаю патрыёткай.
25 сакавіка
У краіне,
на вуліцах якой
ідзе паляваньне
на паэтаў
і проста на людзей,
што гавораць на мове
сваіх продкаў,
пачынаеш асабліва цаніць
смак віна
і сьвежага хлеба,
талент жаночых вуснаў
і тое, што сёньня
зноў удалося
своечасова прыйсьці
на спатканьне.
У лябірынце
Існуюць розныя погляды
на тую самую зьяву:
хтосьці перакананы, быццам
Сімяон-стоўпнік
ускараскаўся на верхатуру
з адзінай мэтаю —
каб зручней было
пляваць на мінакоў;
хтосьці пэўны, што
дакладнае паўтарэньне дзён,
калі наступны
ёсьць копіяй папярэдняга,
дыктуе неабходнасьць
рыхтавацца да адступленьня
на зыходныя пазыцыі.
Я гатовы згадзіцца
зь дзьвюма першымі вэрсіямі,
але ўжо не зьбіраюся
ратавацца ўцёкамі
з гэтага лябірынту аднолькавых дзён,
бо іх сьцены берагуць
беззаганную постаць
паганскае багіні,
якой маліліся ў бярозавых гаях
твае і мае продкі;
бо гэтая люстраная бясконцасьць
вартуе нязьменна гульлівую
блакітнавокую ўвагу,
па-за чыёй акваторыяй
лявандавы водар,
што ад чэрвеня заблытаўся
ў тваіх валасах,
страціць азонавую сьвежасьць,
якую я зьбіраюся
закаркаваць у бутэльку
з тонкага бэзавага шкла,
напісаўшы на этыкетцы
дзень і год,
калі я зрабіў адкрыцьцё, што
разнастайнасьць здольная таіць
сьмяротную небясьпеку,
а лябірынт паўтарэньня,
як добрае віно,
надае звыклым рэчам,
сытуацыям і пачуцьцям
новы аб’ём,
калі нават гукі
набываюць колер і форму,
і твой званок у дзьверы
асыпаецца на паркет
вадаспадам валошкавых шарыкаў,
а вітальны сьмех
мáе колеры й вусатыя абрысы
маёй рыскі, якая —
адзіная з усіх дзьвюх-
і чатырохногіх істотаў —
любіла, адрозна ад цябе,
засынаць у мяне на грудзях;
пакуль я дзялюся з табой
гэтым адкрыцьцём,
па пакоі разыходзяцца
канцэнтрычныя кругі
колеру азёрнай завоіны,
населенай гарлачыкамі
і вірлавокімі стрэлкамі,
адкуль,
як зь вялізнага акварыюму,
за намі вядуць назіраньне
дзьве залатыя
рыбіны-тэлескопы.