Выбрать главу

“Мо пойдзем, нешта мне тут не падабаецца...” – і між­волі зірнуў у бок касіркі.

Марыйка здагадалася, ўсьміхнулася:

“Гэта Таня – мая былая аднакласьніца... Таму нам можна тут пасядзець і пабольш...”

Стала крыху лягчэй, але настрой ужо быў са­пса­ва­ны. Калі ў першы вечар ён лятаў вакол яе бы го­луб каля галубкі, стараўся спадабацца, то зараз сядзеў нахохліўшыся, як верабей па страхой узімку. І таму ініцыятыву зноў ўзяла яна, згадаўшы, пэўна, дзе яны ўпершыню пабачыліся:

“Ты даўно пішаш?”

“З дзяцінства...”

“Ха-а… – яна пасьміхнулася, пэўна, нешта згадаў­шы, – а дзе друкаваўся?”

“Практычна нідзе... Не хачу сьпяшацца...”

“Пачытаеш сваё?”

“Тут і цяпер?”

“Так. Пачытай.”

Ён зразумеў, што размову трэба пераводзіць на нешта іншае: не хапала яшчэ тут чытаць свае вер­шы. Узахлёб: ха-ха! Яны сядзелі насупраць адно аднаго, твар у твар, ён даверліва ўзяў яе рукі ў свае і сказаў:

“Давай усё ж пойдзем адсюль...”

Яе зьдзівіў гэты ягоны рух, але і спадабаўся. Рукі яна не вызваліла, а зірнула ў вочы і пагадзілася. Яму падалося, што ў гэты момант між імі адбылося ней­кае паразуменьне: нібыта іскра праскочыла паміж “плюсам” і “мінусам” ці “мінусам” і “плюсам” (хлоп­цам і дзяўчынаю, жанчынаю і мужчынам) і пачалі яны прыцягвацца адно да аднога... “Магніт спрацаваў: пачалося каханьне?” – падумаў ён – з надзеяй і боязьзю. Дзіўна, але ён не перажываў яшчэ такога пачуцьця ў жыцьці. Пэўна, затармазіўся ў разьвіцьці і тое, што да кагосьці прыходзіць у трынаццаць ці чатырнаццаць, як да Рамэа і Джульеты, да яго пасту­калася толькі цяпер… У задуменьні ён выйшаў нат не кіўнуўшы сяброўцы Марыйкі і не зьвярнуўшы ўвагі на яе разгублены погляд.

Дождж скончыўся, на вуліцы было сьвежа і чыста, а галоўнае – цёпла. Такое надвор’е яму падабалася, ён “адагрэўся”, зноў стаў самім сабою, але чамусьці спахмурнела Маша, страціла сваю актыўнасьць, зра­білася такой, якою была на тым паседжаньні і яму спадабалася. Ён падумаў, што яны нібыта спалучаныя сасуды: калі ў яго добрага настрою прыбаўляецца, дадаецца – у яе адымаецца, і надварот. Добра гэта ці кепска? Ён ня ведаў. Але чым болей гаварыў, чым больш настойлівым рабіўся, тым болей сумавала яна, хавалася ў сябе, адказвала адным словам: “Ага”, альбо “Не”.

Ён так і не зразумеў, што здарылася, адкуль, ад ча­го адбылася ў яе такая рэзкая перамена. Давёў да дому, заўважыў, як яна міжволі зірнула на вокны на сваім паверху (чацьвёртым, пры­кінуў ён).

“Сьвятло ў кватэры не гарыць, бацькі не прыеха­лі...” – сказала: ці то запрасіла да сябе, ці то не.

“У цябе браты і сёстры ёсьць?”

“Ёсьць, старэйшы брат, цяпер ён у Чэхіі...”

“Вучыцца?”

”Не, эміграваў, папрасіў прытулку”

“О...”

“Потым раскажу...”

Ён здагадаўся, што магло быць з ейным старэй­­шым братам, чаму той зьехаў: сям’я беларускамоўная, яны з Машай ад пачатку, не дамаўляючыся, размаўлялі толькі па-беларуску (і вершы на “мове” чыталі на па­седжаньні), значыць, хутчэй за ўсё, апазіцыянер, і зьехаў вымушана пасьля нейкіх мітынгаў ці злоўле­ны на “графіці” – за надпісы “Далоў дыктатуру!” ці яшчэ што далоў альбо “Жыве Беларусь!”, як часта цяпер бывала...

“Ты, можа, таксама зьбіраешся?”

“Хто яго ведае – брат не зьбіраўся, а зьехаў.”

“Сумна без яго?”

“Як сказаць? Нязвыкла… Між намі адзін год розь­ніцы – усё жыцьцё разам.”

“Хочаш, я пайду да цябе?”

“Не, не... ня трэба...”

“Чаму?”

“Я не хачу...”

“Чаму ня хочаш?”

Яна ўскінула на яго вочы – неадабральна:

“Не хачу і ўсё. Я цябе зусім ня ведаю, мы лічы першы раз бачыліся...”

“Я добры...”

“Не сумняваюся.”

“Мы яшчэ ўбачымся?”

Яна, нібыта прадчуваючы нешта, глыбока зазір­нула яму ў вочы і ён убачыў у іх глыбіні такі сум, што не стрымаўся, абхапіў за плечы:

“Што з табою? Табе кепска?”

“Ня ведаю... Нешта сёньня ў мяне ня склаўся ве­чар. Даруй...”

“Я прынёс табе кнігу Бродскага. На вось... Па­чы­­­­тай. І пазвані мне, добра?” – ён адчуваў сябе старэйшым за яе на сто гадоў, яму хацелася дапамаг­чы ёй, хоць ён ня ведаў, у чым, яму хацелася падняць ёй настрой, хоць ён ня ведаў чым, а таму баяўся яшчэ больш яе растрывожыць – ён яе зусім ня ведаў і гэты вечар ня зблізіў іх ніколькі: – “Пазвоніш?”

Яна маўчала ў адказ, і ён, не разьвітаўшыся, па­вярнуўся і пайшоў, чакаючы пасьля кожнага кро­ку, што яна пакліча яго, спыніць. Не паклікала, не спыніла. Яму невыносна хацелася азірнуцца, пабачыць: ці стаіць яна... “Стаіць”, – думаў ён, бо ня чуў, як рыпнулі і ляснулі дзьверы, калі б яна пайшла.