Grzegorz Wroński kiwnął głową i rozsiadł w fotelu, natychmiast zatapiając się w lekturze. Pozostali poszli za jego przykładem.
Mniej więcej dziesięć minut trwała cisza, przerywana tylko pojedynczymi syknięciami znamionującymi obrzydzenie czytelnika. Lalka pierwsza odłożyła przeczytane kartki, potem Ilonka i Wika. Siedziały jednak cicho i czekały, aż Grzegorz upora się z tekstem.
Zamknął w końcu „Dialog” i pokręcił głową.
– Nie chciałbym mieć takiego przyjaciela. Ja tu widzę zaburzenie osobowości ewidentne. Stawiałbym ostrożnie na borderline… Jest takie coś. Ale niekoniecznie bohater sztuki teatralnej musi być alter ego autora. Wszystko, co tu zostało opisane, może być jedynie wytworem wyobraźni. Bardzo sprawnej. W końcu zawód autora dramatycznego polega na tym, że facet ma wyobraźnię i korzysta z niej. Lalka też kręciła głową.
– Twoim zdaniem to jest normalna wyobraźnia? Człowiek, który ma taką wyobraźnię jest normalny?
– Teoretycznie nie mogę tego wykluczyć. Siła umysłu może być dla nas niewyobrażalna. A w tym konkretnym przypadku… Tego nie mogę ci powiedzieć tak od ręki, kochana Lalu. Musiałbym z nim porozmawiać, poobserwować jego reakcje.
Ilonce zaczerwieniły się koniuszki uszu.
– A jeżeli to nie jest wyobraźnia?
– Co masz na myśli? – spytała Wika, chociaż dobrze wiedziała, co koleżanka ma na myśli i miała na myśli dokładnie to samo.
– Jak to co? – Bezpośredniość Ilonki była niezawodna. – Nie przyszło ci do głowy, że on ją udusił, a potem starannie to opisał?
– Oczywiście, że mi przyszło. Ilonko, a ty skasowałaś tę swoją ściśle fajną taśmę?…
Ilonka poderwała się z miejsca jak na sprężynie.
– Siedźcie tu! Nie ruszajcie się z miejsca! Za moment wracam! To znaczy za jakieś czterdzieści minut. Pogadajcie o czymś przyjemnym!
– Ilonka, nie wariuj! Przecież ja nie mam w domu odtwarzacza Beta!
– Ja to mam na płycie. Zrobiłam sobie na wszelki wypadek kilka kopii. Na razie!
Wypadła z pokoju jak bomba i za chwilę przez otwarte okno dobiegł warkot fioletowego Zygfryda.
– Powiecie mi, o co chodzi, moje drogie?
Lalka, cała w emocjach, napiła się herbaty z jego filiżanki.
– Zacząłeś słodzić! Grzesiu, za chwilę zobaczysz faceta. Autora. Sebastiana Procha – Proszkowskiego. Nad pudłem z nieboszczką. Ilonka jest dziewczyna z informacji, więc jak tylko mleko się wylało, to ona przyleciała z ekipą filmować. Patrzcie, jakie pożyteczne są odruchy! Wtedy się wydawało, że nic na tej taśmie nie ma!
Wika, też w emocjach, zerwała się na nogi.
– Kobiety! I ty, mężczyzno! To sztuczydło jest przecież o relacjach męsko – damskich! Mamy w studiu polonistkę, mamy profesora literatury! Dlaczego nie zaprosić wybitnego dramaturga do naszego nowego programu? Dlaczego w ogóle myśmy go od razu nie zaprosiły?
– Z delikatności uczuć – powiedziała Lalka. – Nie przyszło nam do głowy zapraszanie faceta po takich przejściach. Mógłby za bardzo przeżywać!
– Z tą delikatnością to bym jednak nie przesadzał – mruknął sceptycznie Grzegorz. – Chyba on sobie da radę ze wspomnieniami.
– O ile sam nie jest mordercą – uzupełniła Wika. – Patrz, Lalka, idzie mój mąż. Z twoim mężem.
– Niemężem – sprostowała Lalka. – Bardzo dobrze. Oni są inteligentni, pomogą nam myśleć.
Do przyjazdu Ilonki z płytą Tymon Wojtyński i Janusz Wiązowski zostali zapoznani z Agatą i Grzegorzem, a także z fascynującym tekstem i całą resztą sprawy. Kiedy więc płyta została umieszczona w czytniku i na ekranie monitora pojawiły się pierwsze ramki obrazu, siedem osób stłoczonych wokół komputera nieomal wstrzymało oddech.
Grzegorz Wroński przyglądał się uważnie wszystkiemu, co zarejestrowała kamera Pawła. Oczywiście najbardziej wnikliwie przyglądał się Prochowi – Proszkowskiemu, który co chwila pojawiał się w kadrze. Moment utraty przezeń przytomności cofał i oglądał kilkakrotnie. Mąż ofiary był dla operatora szczególnie interesującym obiektem, Paweł wracał więc do niego co chwila. Dzięki temu Grzegorz miał do dyspozycji sporo portretów dramaturga. Paweł sfilmował go również stojącego nad pudłem ze zwłokami żony. W istocie Proszkowski wyglądał raczej jak uważny obserwator niż jak świeży wdowiec. Nie był ani zbolały, ani zszokowany, ani załamany. Chyba że tak doskonale maskował uczucia.
– Albo ich nie miał. – Ta możliwość wydawała się bardzo prawdopodobna nie tylko Wice. – Co o tym sądzisz, Grzesiu?
– Niekoniecznie – odrzekł ostrożnie psychiatra, wywołując tym burzę protestów. – Ale powiem wam uczciwie: wszyscy faceci, u których widziałem taki wyraz twarzy, okazywali się socjopatami. Większość z nich spotkałem w więzieniach. Jeden był dyrektorem mojego liceum. To dzięki niemu zostałem psychiatrą, byłem ciekaw jego motywacji i jego zwichrowanej psychiki. Na szczęście dla uczniów zwolniono go z pracy za jakieś uchybienia wobec partii matki ówczesnej. Za sadyzm wobec uczniów włos z głowy mu nie spadł. Podobno pojechał pracować w jakiejś szkole specjalnej w Lubelskiem. Nigdy go już nie spotkałem i nie brakuje mi go. Moje drogie, czy mogłybyście naprawdę zaprosić pana Proszkowskiego do swojego programu?
Sebastian Proch – Proszkowski odebrał telefon po trzech sygnałach.
– Słucham.
Zapewne sprawił to nadmiar wyobraźni, ale Wice przeleciał dreszcz po plecach.
– Wiktoria Wojtyńska – powiedziała, opanowując się i przybierając ton chłodny i światowy. – Telewizja Polska Szczecin. Dzień dobry panu. Poznaliśmy się już kiedyś, nie wiem, czy pan mnie pamięta.
– Trudno, żebym pani nie pamiętał. – Głos wybitnego dramaturga był zimny, ale ton uprzejmy. – Miałem wystąpić w pani programie, który nie doszedł do skutku ze względów nam obojgu wiadomych.
– Tak było. Pozwoli pan, że będę szczera. Cieszę się, że udało się panu otrząsnąć po tej strasznej sprawie, doszła do mnie wiadomość, że opublikował pan kolejny wybitny dramat, gratuluję.
Dziękuję. Istotnie, opublikowałem. Czytała pani może tę sztukę?
– Na razie tylko o sztuce – zełgała Wiktoria, nie czując się na siłach do zabierania głosu w sprawie dzieła pod tytułem „Kanaliza”. – Z pewnością niebawem przeczytam. Ale na pewno będzie ją można zobaczyć na deskach teatru?
Nienawidziła takich pretensjonalnych wyrażonek jak „deski teatru”, ale czuła, że Prochowi mogą one odpowiadać.
– Tak sądzę – odparł dramaturg bez fałszywej skromności. – Naszym teatrom rozpaczliwie brakuje współczesnej literatury dramatycznej. Czy robi pani tym razem program o teatrze?
– Nie, nie o teatrze, ale chciałabym pana zaprosić do studia. Może widział pan zajawki…
– Nie oglądam lokalnej telewizji.
– No więc może pan czytał… jeśli czyta pan lokalną prasę, naturalnie… ruszamy z emisją nowego programu, takiego troszkę w typie tamtego, którego nie udało nam się wtedy zrobić. Będziemy zaszczycone, jeśli zgodzi się pan wziąć udział w premierowym wydaniu… jako gość specjalny, ma się rozumieć.
– Proszę mi coś opowiedzieć o tym programie.
Wika wdała się w skomplikowane wywody mające na celu połechtanie próżności literata… z którego wszyscy w Szczecinie jesteśmy naprawdę dumni… tytyryty.
Proch łyknął, co miał łyknąć, i zgodził się zaszczycić lokalne i prowincjonalne studio swoją ze wszech miar wybitną obecnością.
Kiedy Wika odkładała słuchawkę, poczuła, że się spociła.
Ilonka siedziała w swojej przytulnej kuchni, czekając aż odgrzeje się jakiś skomplikowany a pięknie pachnący bazylią eintopf przysłany przez mamę Karachulską za pośrednictwem jedynaka, który zostawił garnek i popędził do swojej wymarzonej Mariety. Wyglądało na to, że mama dała się syneczkowi podprowadzić i została w domu z nadzieją, że Donat z Ilonką właśnie robią bógwico.
Ilonce w zupełności odpowiadał ten układ, gwarantujący jej zarówno wyżywienie, jak i święty spokój.
– I co, malutki – przemawiała do Gizma, który węsząc pilnie, siedział u jej stóp i wbijał w nią spojrzenie kosmiczne i hipnotyczne. – Sprężyłbyś się raz umysłowo i powiedział, co mam zrobić?
– Daj mi kulek – mówiły oczy mopsa.
– Zaraz ci dam kulek, tylko umyję twoje miseczki. – Ilonka puściła wodę i zastygła nad zlewem. – Kurczę, co ja mam zrobić? Zadzwonić do niego, czy nie?
– Daj mi kulek.
– Przecież oni umorzyli śledztwo. Dali sobie spokój. Nie potrafili dojść do tego, kto ją zabił. Olali wszystko. A on olał przy okazji mnie. Nie mogę mu tego mieć za złe. Żaden normalny facet nie chciałby mieć ze mną więcej do czynienia. Nieprawdaż?
– Myj te michy. Daj mi kulek.
– Już myję. O cholera, rozchlapało się. Ty, Gizmuś, a co z twoim ADHD? Bardzo grzeczny piesek z ciebie ostatnio. To masz je w końcu czy nie?
– Jak chcę, to mam. Daj mi kulek.
– Już ci daję, mopsiu. Jedz na zdrowie. A ja sobie wezmę tego czegoś od mamci Karachulskiej.
Nałożyła sobie sporą porcję pachnącego dania i przystąpiła do dalszych rozważań.