Замок заела, і я ўзяўся за другі.
Як бы там ні было, але пратэст мой, пэўна ж, падзейнічаў. Артысты неяк разгубіліся і перасталі спяваць, а зала з усіх бакоў залупіла ў ладкі.
Я з палёгкай выпрастаўся і для смеху таксама некалькі разоў дзяўбануў кулаком аб кулак.
Артысты пачалі згінацца ў паклонах нізкіх, нібыта прасілі прабачэння, і вінавата паглядзелі ў мой бок.
Нічога... мы добрыя... даруем, прымірэнча прамовіў я.
Так мінулася дзея першая, і я падняўся са свайго седала. З пятага раду да мяне, як да камандзіра, праціснуліся мае сябры адданыя. Вырашылі — быць напагатове. А раптам у другой дзеі на сцэну выпусцяць не проста жандараў у фуражках энкавэдзісцкіх, а зусім каго-небудзь на таварыша Кагановіча падобнага.
Але ў другой дзеі артысты былі больш абачлівыя, да таварыша Кагановіча не дайшло.
Сілы Светлыя па-ранейшаму гэтак жа доўга спявалі і раз-пораз хапалі адзін аднаго загрудкі. Трэба думаць, разказвалі пра сваё жыццё гаротнае. А Сілы Чорныя, вядома ж, з нагайкамі і ўсё ў тых жа фуражках малінавых выбягалі на сцэну толькі два разы. Так што ў другой дзеі толькі два разы шмаргануў я ў сваім кубле замком-маланкай, што з-пад Віцебска.
Болей нічога цікавага не адбылося, і на гэтым спектакля скончылася.
Зала ізноў з-за вуха запляскала ў ладкі, а каманда мая з пятага раду, каб не губляць час, ірванула да мяне — апранацца.
Апрануўшыся, здагадалася, што не проста гэта курткі на сябе ўсцягла, а зэканоміла пры маёй дапамозе таварыскай шмат валюты.
Не, усё-ткі і ў оперы, нават і ў нямецкай, ёсць асалода.
Я і сам быў задаволены: па-першае, усё выйшла з паўабарота, як і прасіў мой кіраўнік цудоўны; па-другое, я зразумеў, што толькі той не памыляецца, хто камандуе. Дык няхай жа глядзіць Еўропа, як выходжу я паперадзе ўсіх на Бісмарк-штрасэ.
Гаспадары ўсё яшчэ былі захоплены музыкай, што так глыбока перадала амаль кожны нюанс прозы трагічнае нашага пісьменніка Дастаеўскага, а я на чале свайго войска бадзёрага раптоўна завёў пад ліхтарамі мусалініеўскімі: «А я лягу-прылягу!» Войска падхапіла.
Зэр гут, сказалі гаспадары, зналёту працятыя песняй славянскаю, і рушылі ўслед за намі да гасцініцы.
З цемры, як рыбіны, вынырвалі юнакі маўклівыя і прапаноўвалі рэкламкі начных кавярняў і клубаў.
Вольна раскідваючы ўшыркі рукі стамлёныя, я не прапускаў ніводнае рэкламкі.
А што?
Дома іх можна будзе раздаваць як сувеніры.
6 снежня 1988
Пра тое, як я ў баль-маскарадзе ўдзельнічаў
Установа ў нас нічога — навукова-даследчая, вывучае ўсё, даследуе і Новы год ніводзін без баль-маскараду не прапусціла.
Раней так было.
Нацягнеш на сябе якога-небудзь зайчыка кардоннага, матлянеш два разы вушкамі ватнымі і за гэта прафком аднагалосны дае моркаўку ружовую, моркаўку спелую такую: ну там блакноцік у клетку дробную з фабрыкі добрушскае «Герой працы», ці каробачку-пушку з кнопкамі канцылярскімі № 2 з ГПЗ-12 гомельскага, ці яшчэ нешта такое кішэннае, на смецце падобнае. Але штб лепшага чакаць было ў тыя дні ардэнаносныя, калі душыў усіх застой манументальны.
Ну, а цяпер, у эпоху вольную, дэтэктыўную — ніякіх табе блакнотаў ды кнопак гомельскіх! Чытайце аб'яву — за лепшы ўбор маскарадны прафком, як бацька добры, сто рублёў чыстымі адлічвае. Здалёку відаць — не капейкамі газетнымі пахне. Сто рублёў на аб'яве лічбамі вокадзёрнымі бліскаюць.
Хаця ж тут і пачухацца трэба, усёй фізіялогіяй варухнуць.
Ясна ж: зайчыкам кардонным не вылавіць паперку хрупасткую. У звера буйнейшага трэба ўлазіць і не толькі морду хаваць — усё астатняе таксама.
Паглядзеў я на сябе ў люстэрка, язык высалапіў. Што ж такое вырабіць, якую маску вычаўпці, каб гэта адразу журы графіннае самлела, а прафком аднагалосны заместа аднае сатнягі дзве зліплыя ўручыў?!
Брахаць не буду — не адзін я з такімі думкамі пакутнымі. Навокал таксама думаюць, каля аб'явы, нібы каля стала заказаў, топчуцца, умовы конкурсу ў кніжкі запісныя натуюць. Грунтоўна рыхтуюцца калегі-навукоўцы.
Канкурэнты!
Пахадзіў я збоку іх, памеркаваў і ў бібліятэку з гарачкі ткнуўся. Гартануў газеты, часопісы. Няўжо перабудова родная не выратуе, без ідэі пераможнае пакіне?
I што ж вы думаеце — не пакінула! На такі план навяла, што аж калатнула мяне ад пятак да сківіцаў самых. Калі толькі ўсё зрабіць так, як над газетамі падумалася, калі ні ў чым не змыліцца, а перш за ўсё ў голасе, у жэстах і, само па сабе, у адзенні, то не толькі сотня прафкомаўская ў маю кішэню скокне, а будзе забяспечана мне пашанота вечная ад нашага па ўзросту пенсійнага, а па духу ўсё яшчэ камсамольскага начальства.