Ці ж можа ён адвергнуць гэтую ахвяру, ці здолее адштурхнуць яе, калі, маючы магчымасць прыйсці і размаўляць загадным тонам, яна стане перад ім з мальбой пра ласку?.. Не, ён не можа яе адштурхнуць, не здолее!..
Так думала Аліцыя Горн. Так думала да моманту, калі адчыніліся дзверы кабінета начальніка турмы і на парогу з’явіўся абвінавачаны, якога прывёў наглядчык. Апошні на ўзмах яе рукі адказаў паклонам і знік.
Яны засталіся сам-насам.
Друцкі быў бледны, вусны яго былі сціснутыя, а вочы спакойныя і абыякавыя. Ніводным жэстам ён не паказаў, што ўзрушаны неспадзяваным для яго спатканнем у такіх новых ролях. Без слоў ён сеў на ўказанае яму крэсла.
Аліцыя пачала гаварыць. Ціха, спакойна, вельмі спакойна, хоць і хацела крычаць. Яна гаварыла ў першую чаргу пра забойства. Усё сведчыла супраць яго. Вельмі дрэнна, што ён не хоча сказаць, каго падазрае ў нападзе, што не кажа, навошта хацеў забраць Цеплікуўну. Ці не звязана гэта нейкім чынам — неспадзявана спыталася Аліцыя — з асобай прафесара Бруніцкага?
Ніводзін мускул не здрыгануўся на яго твары, аднак з погляду, якім ён прабег па яе вачах, яна зразумела, што не памылілася.
— Што Бруніцкаму да маіх асабістых спраў, Аль, навошта ты ўвогуле сюды прыйшла? Усё, што я мог сказаць, я ўжо сказаў. А нам з табой няма пра што гаварыць. Калі ты будзеш мяне абвінавачваць у судзе, вер мне, я магу быць прызнаны забойцам, але не буду прызнаны неджэнтльменам.
— Як мне гэта разумець, Бох?
— О, гэта проста. Я не зраблю нічога, што б магло цябе скампраметаваць, і як пракурора, і як жанчыну. Калі ты прыйшла сюды па гэта, то вяртайся спакойна і спакойна выконвай свае абавязкі.
— Я не па гэта сюды прыйшла, Бох, не па гэта… Ты мне не павінен даваць такіх гарантый. Я сама гэта ведала… Я прыйшла ратаваць цябе.
Друцкі паглядзеў на яе і паціснуў плячыма:
— Вельмі ласкава з твайго боку. Калі я са свайго боку не павінен буду памяняць паказанні, а ты, нягледзячы на гэта, зможаш выцягнуць мяне з гэтай гісторыі, у якой я не вінаваты… Я буду табе шчыра абавязаны.
— Бох… Табе пагражае смяротнае пакаранне!!!
— І я так думаю, — сказаў ён праз хвіліну, — калі мне не павераць, відаць, так. Ну, а што ты хочаш за сваю дапамогу, мая прыгожая Аль?
— Ты мяне ненавідзіш, Бох!
— Зусім не, — паматаў ён галавой, — я настолькі больш убогі за многіх бліжніх, што ўвогуле не маю ў сваім багажы такога пачуцця. Калі ж гаварыць пра цябе, Аль, то быў час, калі я думаў, што кахаю цябе. Так… так… І шкада, што я не магу цябе нават любіць. Не магу любіць цябе пасля таго, што ты зрабіла з Юлькай… Гэта асудзіла справу…
Аліцыя пабляднела і прашаптала:
— Што я з ёй зрабіла?..
— Ты зрабіла, даруй, брудна, на мой погляд, вельмі брудна, карыстаючыся сваёй перавагай, ты вымусіла яе з’ехаць… Гэта да канца сапсавала маё стаўленне да цябе… Але давай не будзем кранаць сентыментальныя ўспаміны. Ты можаш мяне выратаваць, але па тваім тоне я чую, што на нейкіх умовах. Дык я слухаю.
— Я цябе кахаю, Бох… Я цябе кахаю да вар’яцтва, кахаю так, як не могуць сабе ўявіць іншыя жанчыны, якіх ты пускаеш у сваё жыццё… Бох!.. Вярніся да мяне… Ведаеш, я не змагу жыць з думкай, што мне нельга нават глядзець на цябе. вярніся да мяне!.. Я нічога ад цябе не хачу, я нічога не буду ад цябе патрабаваць, дазволь мне толькі быць ля цябе!..
— Дарагая Аль, я павінен гэта разумець так: ты мяне выратуеш, а я ўзамен павінен быць тваім каханкам?.. Не, Аль, я думаў, што ты пра мяне лепшага меркавання. Я не хачу цябе крыўдзіць, таму давай спынім гэту размову. Загадай адвесці мяне ў камеру.
Аліцыя схапіла яго за руку. Бязладныя, непрытомныя словы скатваліся з яе вуснаў. У шырока раскрытых вачах гарэў жах. Яна адмяняе ўсё, што сказала, адракаецца ад усяго, не ставіць ніякіх умоў, моліць толькі пра літасць, яна не зможа без яго жыць і сто разоў жадае смерці, смерці і яго, і сваёй… Яна выратуе яго і так, а ён потым зробіць, як сам захоча.
Друцкі лагодна паклаў далонь на яе руку: спакойна, перш за ўсё, спакойна, і больш самавалодання. Акрамя таго, няхай разумее, што прыняцце дапамогі ад яе ўжо само па сабе накладала б на яго маральныя абавязкі, навязвала б яму доўг, які б ён не мог заплаціць без пагарды да самога сябе, гэта было б для яго горшай няволяй, чым любая іншая. Яна ж павінна зразумець, што ён не можа прыняць ад яе таго, што, ужо зыходзячы з саміх умоў, у якіх ён зараз апынуўся, было б для яго самым невыносным цяжарам. Паміж імі ўсё скончана, па ўсіх рахунках заплачана, і трэба змірыцца з гэтым.
Паступова Аліцыя прыходзіла ў сябе. Яна хвіліну маўчала, апусціўшы галаву, а калі падняла яе, сказала ціха, ледзь чутна: