— З якой пары?.. — паўтарыў ён хрыплым голасам. — З таго дня, калі, як вар’ят, я пачаў хапацца за апошнюю надзею! Калі з галавой заглыбіўся ў навуку, умольваючы яе пацвердзіць хлусню паміраючых вуснаў, хлусню, верыць у якую значыць для мяне тое, што і жыць!..
— Караль, ты зноў хочаш ад мяне клятвы?!
— О, няхай будзе праклятая, тройчы праклятая!..
Прафесар сарваўся з месца і падняў над галавой сціснутыя кулакі. Буйныя кроплі поту пакрывалі яго лоб.
— Караль, Караль!.. Ты ж ведаеш, я нічога не баюся! Хіба ж маніў бы я са страху?!
Прафесар закрыў далонню вочы і паўшэптам прамовіў:
— Можна маніць і ад… жалю…
Доктар зваліўся на крэсла і знерухомеў.
Усталявалася цішыня, толькі з кута чулася мурканне ката.
Першы загаварыў прафесар.
— Ты сказаў, што я цябе ненавіджу. Гэта праўда. Я цябе ненавіджу мацней, чым ты можаш сабе ўявіць. Але… Ты так глыбока засеў у маю рану, што стаў мне самым блізкім… Яна звязала мяне з табой… Ой, лепей не будзем пра гэта. Твой раптоўны прыезд узрушыў мяне…
Прафесар працёр лінзы і палез у кішэнь:
— Табе патрэбныя грошы. Колькі?
— Пакуль… хопіць тысячы.
— Бяры.
— Дзякуй, Караль. Спадзяюся, хутка аддам.
— Не мае значэння. Чым жа ты збіраешся займацца?
— Не ведаю яшчэ. Агледжуся. Пакуль адляжуся некалькі дзён у атэлі.
— А дакументы ў цябе ёсць?
— Ёсць. Я цяпер Ян Вінклер… Позна ўжо.
— Першая, — пацвердзіў прафесар, зірнуўшы на гадзіннік.
Госць устаў.
— Да пабачэння, Караль.
— Пачакай хвіліну. Я не хачу цябе адпускаць так адразу. Не прапаную табе пажыць у мяне. Па многіх прычынах гэта немагчыма…
— Аднак, Караль, я і не збіраўся…
— Не, — перарваў прафесар, — я ведаю. Але гэта не значыць, што ты не збіраўся мяне наведаць… Я страшэнна самотны, жахліва самотны… Ты не спытаў, ні слоўкам не ўспомніў пра яго, а між тым, цябе таксама можа зачапіць яго лёс.
Факір зморшчыў лоб:
— Ты пра свайго сына?
— Я пра сына Ванды.
Запанавала цішыня. Прафесар Бруніцкі ўперыўся позіркам у твар госця і загаварыў нейкім невыразным манатонным голасам:
— Падрастае… Ужо вялікі… Плечы ўжо амаль такія ж шырокія, як… у цябе… У яго такія светлыя, льняныя валасы і пачуццёвыя вусны… І шырокія ноздры, і вочы, велізарныя блакітныя вочы з фантастычнымі цёмна-залатымі зрэнкамі… Ніводзін акуліст такіх не бачыў… А я ўсё ж ведаю аж дзве пары такіх фенаменальных вачэй… Не, не дзве… Гэта тая самая пара…
Прафесар нахіліўся да госця і праз сціснутыя зубы працадзіў:
— Менавіта так блішчаць цёмным золатам!..
— Замаўчы! — ціха адклікнуўся госць, адварочваючы галаву. — Ты здзекуешся з сябе і з мяне.
— Няпраўда! Няпраўда! — праз хвіліну ўсклікнуў раздражнёны Факір і ўдарыў кулаком аб стол. — Клянуся табе, што няпраўда!
— Супакойся, — паківаў галавой прафесар. — Паслухай, я бачуся з ім штогод. Кожны год я праходжу па гэтым… цярністым шляху і кожны год вяртаюся без… Ах, мой дарагі, гэта нейкая д’ябальская карусель успамінаў. Няйначай як д’ябальская! О, гэта ўжо не маленькі Бог, з якім я гуляў у індзейцаў, гэта ўжо нават не сябар Факір, гэта правадыр класа, які абараняў мяне сваімі кулакамі. Не. Гэта ўжо амаль Багдан Друцкі, выдатны Багдан Друцкі, які…
Прафесар праглынуў сліну і ўстаў. Ішоў хістаючыся, як лунатык, і, стаўшы пасярэдзіне пакоя, шэптам дадаў:
— Ну, а праз колькі год, праз дзясятак і больш год… Ян Вінклер. Не, нічога не гавары, ты павінен зразумець, што я толькі чалавек, якому прырода дала гэтыя пяць ці болей пачуццяў і абмежаваны памерамі чэрапа мозг, якому загадала хутчэй верыць ім, чым бязглуздым фантазіям, чым клятвам сябра, чым самарыцянскаму падману паміраючых вуснаў, вуснаў, даражэйшых за жыццё, за свет, за сусвет!..
— Караль!
— Пачакай. Не думай, што я вар’ят. Праз хвіліну я зноў буду сабой. Вось толькі што: гады, доўгія гады я душуся сваёй трагедыяй. Ты апошні, з кім я магу пра гэта гаварыць, але, на жаль, ты адзіны. Не хвалюйся, хутка я буду сабой, якога ты ведаеш з дзяцінства. Халодным, карыслівым, непахісным, замкнутым чалавекам — ха, ха, ха… без сэрца!.. Такім, які не міргнуўшы змог бы забіць цябе, калі б здолеў адначасова забіць і яго… сына Ванды… Так, Багдане, так…
— Караль! — загучаў пасля паўзы ціхі голас госця. — Дарагі дружа, ты нават уявіць не можаш, якая пакута не мець права на хаця б слова спачування…
— Не будзем пра гэта, — суха перарваў Бруніцкі. — Досыць. Ты стаміўся. Ідзі. Заўтра табе трэба на перавязку. І не забывайся пра мяне… Тым больш, што ты будзеш мне патрэбны.