Выбрать главу

Аліса быццам не чула яго, яна задуменна разважала аб дзівосным пудзінгу.

- Ты зажурылася,- занепакоена прамовіў рыцар,- хочаш, я праспяваю песеньку, каб ты хаця б крыху развесялілася?

- А яна доўгая?- спытала Аліса, якая пачула ўжо шмат вершаў гэтым днём.

- Натуральна,- адказаў Вершнік,- і вельмі, вельмі прыгожая. Калі я спяваю яе... з вачэй у слухачоў пачынаюць ліцца слёзы, ці...

- Ці што?- спытала дзяўчынка, бо той нечакана замаўчаў

- Ці не пачынаюць. Яе імя - “Трасковыя Вочы

- Вы пэўна хацелі сказаць назва?- здзіўлена спытала Аліса.

- Ані,- крыху раздражнёна адказаў той.- Гэта яе імя. А назва яе: Старэнечкі дзядок

- То бок вы хочаце сказаць, што яна мае гэтую назву,- паправіла сябе Аліса.

- Ты ізноў памыляешся! Яна мае назву “Шляхі і Сродкі”, вось так вось.

- Добра, так што гэта за песня?- канчаткова здзівіўшыся, спытала Аліса.

- Я толькі хацеў аб гэтым сказаць,- прамовіў Вершнік.- Гэта песня “Той, што сядзіць на веснічках”, яе музыка - мая ўласная вынаходка.

Прамовіўшы гэта, ён спыніў каня, кінуў вузду і пачаў павольна адбіваць такт адной рукой. Слабая ўсмешка асвяціла яго далікатны глупы твар, нібы сама музыка прыносіла яму асалоду.

З усіх дзівосаў, што Аліса ўбачыла Па-За Люстэркам, гэта найбольш яскрава засталася ў яе памяці. Нават гады апасля, гэтая сцэна стаяла перад яе вачыма, быццам адбылася толькі ўчора. Лагодныя блакітныя вочы і ўсмешка Вершніка, сонца, граючае ў ягоных валасах і бляск яго панцыра, які асляпляў дзяўчынку. Вольна рухаецца конь з вуздой, якая свабодна звісае з шыі, конь скубе траву ля яе ног, чорны цень лесу за спіной... Усё гэта, здавалася, назаўжды засталося ў яе галаве, як памяць аб прыгожай карціне ў музэі. Дзяўчынка прытулілася да дрэва, назіраючы за канём і ягоным ездаком і слухала, напалову задрамаўшы, пад меланхалічную мелодыю.

- Але ж музыка аніяго вынаходка,- казала яна сабе,- гэта ж “Аддаў вам ўсё, што толькі меў”. Аліса стаяла і ўважліва слухала, але слёзы з яе вочак не ліліся.

“Скажу табе ўсё, што магу: Аднойчы я сустрэў Старога дзеда, што сабе На веснічках сядзеў. - Скажы, дзядуля, чым жывеш?- Спытацца я рашыўся. І, як праз рэшата вада, Яго расказ паліўся. - Ў палетках,- адказаў стары,- Я матылькоў лаўлю, А потым з мясам піражкі З іх крылля я раблю. Іх набываюць у мяне На пляжы маракі; Вось з гэтага і маю я Свой хлеб, абы якí. Я ж разважаў, як бáкі мне Зялёнкай фарбаваць. І каб хто не заўважыў, іх Хусцінкай прыкрываць. Таму у задуменні я Дзядулі даў у плеш, І што ёсць моцы закрычаў: - З чаго, стары жывеш? Стары паведаміў: - У гарах, Ад часу я блукаю, Знаходжу там крынічкі ды У вогнішча кідаю, А потым з попелу раблю Дзеля валос алей І крышку грошыкаў тады Я маю ад людзей. Я ж разважаў, як цэлы год Мне цеста спажываць Аладкавае, каб у шляху Мне тлушчу панабраць. Старога я хістаў, пакуль Ён не пачаў сінець, І, як шаленец, я крычаў: - З чаго жывеш ты, дзед?! - У возеры,- ён адказаў,- Ўсю ноч траску лаўлю І з яе вочак у цішы Я гузікі раблю. Не маю золата за іх І срэбра я не бачу, Мне медным грошыкам народ, За працу ту аддзячыць. Бывае масляны рулет Я адшукаю ў снезе, Ці колы адшукаю я Сярод дрыгвы у лесе. Вось гэткім шляхам на жыццё Я сродкі набываю І келіх, хлопча, за цябе Высока падымаю! Старога я пачуў, бо ўжо Я вырашыў, як мне Мост ад іржы уратаваць Зварыўшы у віне. Аддзячыў дзеда за расказ, Што мне апавядаў, (А болей мо за келіх той Што за мяне падняў.) Калі прыклею пальцы я Адзін да аднаго, Ці траплю ў левы чаравік Я праваю нагой, Калі вялізным камянём Сваю пяту задзеў, І льюцца слёзы ручаём, Я зноўку быццам з тым дзядком З непаслухмяным языком, Чые валасы, як малако, Падобны тварам з крумкачом, З вачамі, што блішчаць вагнём, З цяжкою долей, хто знаём, Гайданы лёгкім скразнямом, З страшэнна ціхім галаском, З, нібы набітым цестам, ртом, Што фыркаў, быццам быў быком, Што неяк цёплым летнім днём, На веснічках сядзеў.”