Гараднічы. Ды ці ня трэба на дарогу чаго? самі мелі ласку, здаецца, патрабаваць грошай?
Хлестакоў. О, не, навошта гэта? (Крыху падумаўшы). А зрэшты, бадай што.
Гараднічы. Колькі саміх ласка?
Хлестакоў. Ды вось тады самі далі дваста, ці бо ня дваста а чатырыста, — я ня хочу скарыстаць із саміх памылкі, — дык, бадай што, і цяперака гэтулькі сама, каб ужо рыхтык было восемсот.
Гараднічы. Зараз! (Выймае з папяроўніка). Яшчэ, як знарок, саманавюсенькімі паперкамі.
Хлестакоў. А, але! (Бярэ й разглядае асыгнацыі). Гэта добра! Гэта-ж, кажуць, новае шчасьце, калі новенькімі паперкамі?
Гараднічы. Чыста так!
Хлестакоў. Бывайце, Антоне Антонавічу! Вельмі абавязаны за саміх гасьціннасьць; мне нідзе ня было гэткага добрага прыняцьця. Бывайце, Ганна Андрэеўна. Бывайце, маё сэрцайка, Мар’я Антонаўна!
Голас Хлестакова. Бывайце, анёл душы мае, Мар’я Антонаўна.
Голас гараднічага. Як-жа гэта самі? Проста гэтак на перакладной і едзеце?
Голас Хлестакова. Але, я звык ужо гэтак. У мяне галава баліць ад рэсораў.
Голас хурмана. Тпр…
Голас гараднічага. Дык, прынамся, чым-небудзь заслаць, хоць бы дыванікам. Ці не загадаеце, я скажу падаць дыванік.
Голас Хлестакова. Не, навошта? гэта пустое; а, зрэшты, бадай што, хай даюць дыванік.
Голас гараднічага. Гэй, Аўдоцьця! бягай у камору, дастань дыван самалепшы, што па блакітным дне, пэрсыдзкі, хутчэй!
Голас хурмана. Тпр…
Голас гараднічага. Дык калі-ж загадаеце чакаць на саміх?
Голас Хлестакова. Заўтра ці пасьлязаўтра.
Голас Восіпа. А, гэта дыван? давай яго сюды, кладзі во гэтак! цяперака давай з гэтага боку сена.
Голас хурмана. Тпр…
Голас Восіпа. Вунь з гэнага боку! сюды! яшчэ! добра! Слаўна будзе! (Б’е рукой па дыване). Цяпер сядайце, ваша чэсьць.
Голас Хлестакова. Бывайце, Антоне Антонавічу!
Голас гараднічага. Бывайце, ваша дастойнасьць!
Жаноцкія галасы. Бывайце, Іване Аляксандравічу!
Голас Хлестакова. Бывайце, матуленька!
Голас хурмана. Гэй, вы, залётныя!
Дзея пятая
Зьява І
Гараднічы. Што, Ганна Андрэеўна? га? ці думала ты што-небудзь аб гэтым? Гэнкі багаты прыз, паганства! Ну, прызнайся шчыра: табе і ўва сьне ня сьнілася — проста зь якое-небудзь гараднічыхі й раптам, цьфу ты, паганства, зь якім д’яблам спараднілася.
Ганна Андрэеўна. Ані не; я даўно гэта ведала. Гэта табе дзівоты, бо ты просты чалавек, ніколі ня бачыў прыстойных людзей.
Гараднічы. Я сам, матухна, прыстойны чалавек. Аднак-жа, праўда, як падумаеш, Ганна Андрэеўна, якія мы з табою цяперака птушкі зрабіліся! га, Ганна Андрэеўна! Высокага лёту, ліха матары! Чакай-жа, цяпер-жа я задам перцу ўсім гэтым ахвотнікам падаваць просьбы й даносы! Гэй, хто там?
А гэта ты, Іван Карпавіч! А закліч сюды, браце, купцоў. Вось-жа я іх, рыштанюжынаў! Дык жаліцца на мяне! Бач ты, пракляты юдзейскі народ, чакайце-ж, галубочкі! Перш я вас карміў да вусоў усяго, а цяперака накармлю да барады. Запішы ўсіх, хто толечкі хадзіў біць чалом на мяне і вось гэтых болей за ўсё пісакаў, пісакаў, што закручвалі ім просьбы. Ды абвесьць усім, каб ведалі, што вось, пыні, які гонар Бог паслаў гараднічаму, што выдае дачку сваю — ня тое, каб за якога простага чалавека, а за такога, што й на сьвеце йшчэ не было, што можа ўсё зрабіць, усё, усё, усё! Усім абвесьць, каб усе ведалі! Крычы на ўвесь народ, лупі ў званы, ліха матары! ужо як сьвята, дык сьвята!
Дык вось як, Ганна Андрэеўна, га? Як-жа мы цяперака, дзе будзем жыць? Тутака ці ў Піцеры?
Ганна Андрэеўна. Натуральна, у Пецярбурзе. Як можна тут заставацца?
Гараднічы. Ну, у Піцеры дык у Піцеры, а яно нішто-б і тутака. Што, гэта-ж, я думаю, ужо гарадніцтва тады да ліха, га, Ганна Андрэеўна?
Ганна Андрэеўна. Натуральна, што за гарадніцтва!
Гараднічы. Гэта-ж, яно, як ты думаеш, Ганна Андрэеўна, цяперака можна вялікі чын сьцебануць, бо ён за панібрата з усімі міністрамі і ў палацы езьдзіць; дык таму можа такое ўчынаваньне зрабіць, што з часам і ў гэнэралы ўвапхнешся. Як ты думаеш, Ганна Андрэеўна: можна ўвапхнуцца ў гэнэралы?