Выбрать главу

22 kwietnia: Wielka Łada (Bogini Matka)

Czci się boginię ślubów, wesel, patronkę deszczu, urodzaju. Żertwa jej: biały kogut i modły o szczęśliwy ślub. Na cześć Łady dziewczęta urządzają korowody, śpiewają pieśni.

23 kwietnia: Lelnik

O Ładzie i jej córce Leli śpiewa się pieśni — "ładowice", a sam obrzęd nosi nazwę "ładuwanie". Znaczenie obrzędu: uporządkowanie chaosu, zaprowadzenie równowagi w przyrodzie i duszy ludzkiej. Jest to święto dziewcząt.

23 kwietnia: Jaryło, Orij, Owseń

Święto mężczyzn. Żertwę z koguta spożywa się na polu. Kobiety nieobecne. Rytualnym piwem spryskuje się ognisko. Owseń — patron pszczół i koni. Orij otwiera niebo i daje zielone trawy. Przed wschodem słońca ludzie myją się leczniczą rosą, palą ogniska, obchodzą niwę z chlebem.

Koniec kwietnia i początek maja: Wełes (Wiosenny)

Wypęd bydła na pastwiska, składanie żertw Wełesowi, patronowi bydła, bogactw i handlu.

1 maja: Dzień Bogini Mai

Maja — starosłowiańska bogini roślinności, która okrywa liściem drzewa, a ziemię trawą "zamaja".

2 maja: Słowiczy Wełykdeń, Święto Żywii

Przylot słowików. Ludzie słuchają — ile lat im wykuka kukułka. Modły o zdrowie i długie życie.

8 maja: Wełykdeń Rusałek

Obrzędy Rusalnego Tygodnia.

9 maja: Mokosza I (Wiosenna)

Obrzędy Rusalnego Tygodnia, cd.

2-11 maja: Rusalia, Tydzień Rusalny

Kobiety zawieszają na drzewach kawałki płótna dla rusałek (albo dla Mokoszy), dziewczęta wiją wianki dla nich i wrzucają do wody wraz z wonnym zielem. To najdawniejsza magia przed sezonem kąpielowym. Rusałkom polnym składa się na niwie chleb ofiarny.

10 maja: Zielnik

Zbiór ziół leczniczych. Rytualne obiady w lesie i na polach: jajecznica, pierogi, ryba. Żertwa ziołom przez skropienie ich przed obiadem napojem chmielnym. Zbioru dokonują tylko kobiety.

11 maja: Zielnik — Kleczalna Niedziela, Tury

Zielony tydzień rozpoczyna się jeszcze w czasie Rusaliów. Wicie wieńców, majenie zielenią chat, wrót, wspominkowe obiady jak wyżej.

15 czerwca: Światowid I (Letni)

Modły do Światowida i Dadźboga o dobre żniwa i ochronę urodzaju. Okolicznościowe pieśni. Żertwy z białego koguta, pierogów i wina.

20 czerwca aż do 3 lipca: Letnie Świętowania Jarylskie

Obmywanie się wodą z trzech źródeł na zdrowie i urodę. Odbywają się "Jaryłowe Jarmarki" i "Jaryłowe Igrzyska".

20-21 czerwca: Słońcakres, Sobotka, Kupajło

Rytuały ślubne, szczęśliwy czas poczynania dzieci. Zabawy w lesie, nad rzekami, skakanie przez ognisko, palenie słomianego chochoła Kupajły, topienie drzewka Marzeny, zbieranie ziół, szukanie kwiatu paproci.

21 czerwca: Święto Symargła (Perepłuta)

Symargł — opiekun roślinności, strzeże pola. Podobizny są już na naczyniach z doby trypolskiej, na ręcznikach, wyrobach jubilerskich, wzmianki w staroukraińskich latopisach. Kobiece ozdoby z Symargłem jako amulety płodności (kijowskie bransolety).

29 czerwca: Święto Wodnika (Rybackie Święto)

Rybacy składają mu żertwy z tytoniu, piwa, pierwszej złowionej ryby. Kobiety splatają rybakom wieńce z cykorii.

30 czerwca: Pogrzeb Jaryły (Kostruba)

Zakończenie Jarylskich Obchodów. Jaryło — Bóg wiosennego i letniego słońca — wszystko już posiał i zapłodnił. Słońce zwraca się już ku jesieni, traci swą moc. Wśród wesołych żartów i docinków spala się kukłę Jaryły. Udział w tym biorą tylko dorośli małżonkowie, młodzieży nie ma z uwagi na jej tzw. wstydliwość.

1 lipca: Swaróg I (Letni), Święto Kowalskie

Czczenie Swaroga jako boga kowalstwa i zaślubin. Początek sianokosów.

4-5 lipca: Letnie Święto Miesiąca

Modły do Miesiąca. Obserwując księżyc oznaczano pogodę na żniwa: gdy księżyc zmienia barwy, chowa się za chmury i znów wypływa — żniwa będą dobre, urodzajne. Jadło obrzędowe — pierogi gotowane (wareniki).

20-27 lipca: Perunowy Tydzień

Czczono Peruna trzema głównymi świętami, jakie obchodzono w tym tygodniu. Modły przy starych dębach, poświęconych Perunowi. Rytualne braterstwa, żertwy z wieprzowiny, wołowiny lub koguta. Oświęcenie wody "Perunowymi toporczykami".

20 lipca: Letni Perun

Jak wyżej.

22 lipca: Perunica Letnia (Błyskawica)

Kobieca postać Peruna — Błyskawica. W ten dzień nie pracuje się w polu ani w ogrodzie, by nie ściągnąć na siebie gniewu Błyskawicy.

27 lipca: Czur, Palikopa, Letnie Święto Dadźboga

Bóg Palikopa był strażnikiem świątkowych dni i karał swą błyskawicą tych, co nie czcili bogów należycie. Modlono się doń, by chronił kopy od ognia. Czur — duch ognia na miedzy, pilnuje majątku i własności Rodu.

1 sierpnia: Miodowo-makowy Spas

Oświęcenie miodu i maku.

1-16 sierpnia: Spasówka (Bogowie Spasy)

Spasy — dawne pogańskie bóstwa. Spasówka składała się z trzech głównych świąt. Obrzędy odprawiano na wysokich górach, skałach albo u świętych źródeł. Pominki przodków, poległych wojów, modlitwy o zbawienie dusz, o ład w państwie. Zawierano braterstwa.

6 sierpnia: Spas Jabłkowy

Oświęcenie jabłek, gruszek, kwiatów i innych darów sadu.

16 sierpnia: Spas Chlebowy

Oświęcenie i spożywanie ofiarnego korowaja z nowego ziarna, wdzięczność bogom za dobry urodzaj.

16 sierpnia: Święto Lasowika

Na trzeciego Spasa czci się Lasowika, składa mu się żertwę z chleba lub innego jadła na polance w lesie, by nie robił zła, nie "wodził" ludzi itp.

19 sierpnia: Letni Poświst (Strzybóg)

Czci się Strzyboga i baczy, jaki wiatr, jeśli ciepły — będzie dobry urodzaj owsa.

1 września: Wesele Świeczki (Komina)

Pierwsze jesienne zapalenie świeczki, ogniska, pieca. Młodzież się bawi, urządza pogrzeb much i innych szkodników.

4 września: Jesienna Perunica

Ostatnie, czwarte święto na cześć Błyskawicy i Gromu, na zimę one zasypiają. W tym dniu pali się ognisko z gałązek tarniny (gatunek: dyptam), które dzięki swym właściwościom się nie spalają. Przed takim ogniskiem czyniono zamówienia od pożaru.

8-9 września: Rodzanice, początek babiego lata

Świętuje się dwa dni, bo Rodzanice to dziewice-bliźniaczki. Tym boginiom rodzinnej pomyślności ofiarowano modły kobiet o dobry połóg, o zdrowie niemowląt, całej rodziny, a nadto pominki zmarłych rodziców. Święto odprawia się w pobliżu wody, robi się korowód wokół starej kobiety, która trzyma w ręku chleb owsiany. Po skończeniu obrzędu chleb rozdaje się po kawałku jako lek dla ludzi i zwierząt domowych.

14 września: Święto Wyraju

Żegnanie ptaków odlatujących na zimę, modły do duchów przodków, którym ptaki zanoszą wiadomość od żyjącej rodziny. Wieczornice.

20 września: Jesienny Strzybóg (Poświst)

Modły do boga wiatrów o dobrą pogodę. Tego dnia prognozuje się pogodę na jesień: wiatr północny — będzie chłodna, południowy — ciepła, zachodni — deszczowa, wschodni — będzie ładna.

24 września: Święto Owinnego Domowika

Zabawy w dzień; po północy zapala się ogień w owinie (stodole lub na toku) i zaczyna się omłot. Owinnemu ogniowi składano w żertwie koguta, by Domowik strzegł ziarna.

26 września: Wielkie Święto Światowida II (Jesienne)

Święto równe wiosennemu Wielkiemudniowi. Drugie wielkie święto urodzaju. Całonocne modły w chromie Światowida (patrona rolnictwa), składanie żertw, wróżenie z obrzędowego napoju o przyszłej zimie. Żerzec chowa się za korowajem (o rozmiarach człowieka) i zapytuje obecnych, czy go widzą. Jeśli tak, to życzy im, by na przyszły rok urodzaj był jeszcze większy.