Выбрать главу
145
Rolando graf’ alvokas Oliviron: «Sinjor’ amiko, ĉu ne pensas vi, ke › Ĉefepiskopo estas vera majstro! › Pli nobla ol li ne troviĝas, tiom › Li frapas per pikstango kaj per hasto!» —Kaj Olivir’: «Ni iru helpi al li!» Jen tiam Francoj ree bataladas; Fortega estas bata interpuŝo! Kristanoj dolorege suferadas!   Aŭdu.
146
Armilojn perdis Francoj de Francujo; Sed restas tricent tranĉaj glavoj; ili Ankoraŭ povas frapi brilajn kaskojn. Ho Dio! Kiom da rompitaj kapoj, Kirasoj, kaj fervestoj, kaj piedoj, Kaj pugnoj, kaj vizaĝoj disŝiritaj! —Jen Idolanoj: «Francoj nin difektas, «Kontraŭstaranto nur prokrastas morton! Aliras ili rekte al Marsilo, Kaj diras: «Bona Reĝa Moŝto, helpu!» Marsilo aŭdas ilin kaj respondas: «Ho Granda Tero! Maho vin detruu, «Ĉar via gento venkis mian genton, «Preninte tiel multajn urbojn, kiujn «Hodiaŭ tenas blankabarba Karlo! «Akiris li Kalabron, Pujlon, Romon, «Kostentinnoblon kaj Saksujon fortan! «Mi mortu pli ol kuri for de Francoj!… «Ne pripensante vian savon, frapu; «Ni venkos Karlon se Rolando mortis; «Sed, se li vivas, estos ni venkitaj!»   Aŭdu.
147
Perfidaj Saracenoj, per pikstangoj Frapegas ŝildojn, rebrilantajn kaskojn. Nur feran, ŝtalan bruon oni aŭdas; Fajreroj elflugadas ĝis ĉielo! Jen cerboj, sango, kvazaŭ per riveroj! Roland’ en sia koro ekpremiĝas Vidante morti tiom da bravuloj; Sed ĉar li memoriĝas pri Francujo, Pri sia Onklo, bona Reĝo Karlo, Li, vole aŭ nevole, elreviĝas.   Aŭdu.
148
Rolando kuras en la interpuŝo. Kaj tie li ne ĉesas batalegi. Li tenas Durendalon, eltiritan El ingo, rompas kaskojn kaj kirasojn, Distranĉas korpojn, manradikojn, kapojn, Mortigas Idolanojn, kiuj falas Po centoj, ĉiuj sin juĝinte bravaj!   Aŭdu.
149
Jen aliflanke staras Oliviro; Por atakado li antaŭenkuras, El ingo tiras karan Haltekleron, (Krom Durendal’ ne estas pli efika). Ĝin tenas grafo; li varmege frapas; Je ruĝa sang’ kovriĝis liaj brakoj. —Rolando diras: «Dio! Jen bravulo! «He! Nobla grafo, tiel prava, brava! «Hodiaŭ nia amikec’ finiĝos! «Disiĝo dolorega ekfariĝos! «Imperiestro nin plu ne revidos! «Neniam estos en Francujo dolĉa «Doloro tia! Kaj nenia Franco «Por ni preĝados plu en monaĥejoj! «Animoj niaj estos en ĉielo!» Aŭdinte, Olivir’ per spronoj pikas, Aliras al Roland’ tra interpuŝo: «Ĉi tien venu, diras ambaŭ, Dio «Permesu, ni ne mortu, se ne kune!»   Aŭdu.
150
Ho! vidu Oliviron kaj Rolandon   1680 Batadi per tranĉrando de glavegoj! Ĉefepiskopo frapas per pikstango. La kvanton da mortintoj oni scias: Ilia nombro estas sur nomaroj; Sur Ĝesto enskribiĝis pli ol kvar mil. Jam kvar unuaj puŝoj bonsukcesis, Sed kvina terurege malprosperas! Mortiĝis tiam ĉiuj francaj estroj, Krom sesdek, kiujn Dio gardis; antaŭ Ol morti, ili bondefendos vivon!   Aŭdu.

Sonora korno

151
Rolando vidas francan defalaĵon! Li diras al kolego Oliviro: «Sinjor’ amik’, vin benu Dio! Vidu › Falintajn teren ĉiujn kuraĝulojn! › Ni ploru pri Francujo dolĉa, bela, › De nun vidvinigita je bravuloj! › Ho! Reĝ’ amiko, se nur vi ĉeestus! › Ho! Frato Oliviro! Kion fari › Por sendi al li pri novaĵoj niaj?» —Kaj Olivir’: «Mi tion ĉi ne scias!   1700 › Sed mort’ pli bona ol malhonoriĝo!»   Aŭdu.
152
Rolando: «Mi tuj sonorigos kornon, › Ĝin aŭdos Karlo intermontiranta, › Kaj kun li Francoj, ja, returnen, iros!» —Sed Olivir’: «Hontiga tio estus! › Kaj hont’ al tuta via parencaro › Malhonorigus ĝin dum tuta vivo! › Pli frue mi konsilis vin, nenion › Vi faris; sed nun, mi vin ne aprobas, › Ĉar sonorigi nun ne estus brave!   1710 › Rigardu viajn brakojn sangoruĝajn!» —Rolando: «Jes! fervore mi batalis!»   Aŭdu.
153
Rolando diras: «Varma batalego! › Mi sonorigos kornon, Karl’ ĝin aŭdos!» —Sed Olivir’: «Ne estus kuraĝaĵo! › Ve! kiam mi konsilis, vi ne volis! › Se Karl’ ĉi tie estus ĉeestinta, › Nun ni ne estus tiel domaĝitaj! › Al ili tie oni ne riproĉu!» «Pro mia barb’, rediras Oliviro, › Se mi fratinon, belan Aldon vidos,   1720 › En ŝiajn brakojn vi neniam iros!»   Aŭdu.
154
Rolando: «Kial pri mi vi koleras?» —Kaj Oliviro: «Vi mem estas kulpa; › Kuraĝo saĝa pelas malprudenton; › Deteno pli valoras ol kolero; › Pro via malsingardo Francoj mortis! › Neniam Karl’ de ni ricevos servon! › Neniel vi min kredis! Reĝo estus › Estinta kun ni, kaj ni… elvenkintoj, › Kaj Reĝ’ Marsil’ kaptita, mortigita!   1730 › Braveco via ĵus malhelpis al ni! › Vi mem ne helpos plu al Karlo glora, › (Plej glora kiel eble ĝis finjuĝo) › Francuj’ malhonoriĝos, vi mortiĝos, › Tuj nia nobla amikec’ finiĝos! › Ni estos dolorege disigitaj!» Jen ili ploras unu pri l’ alia!   Aŭdu.
155
Ĉefepiskopo aŭdas inter ili Disputon; li per oraj spronoj pikas, Alproksimiĝas ilin por riproĉi. «Rolando kaj vi Oliviro, mi vin   1740 › Petegas, tiel vi ne ekscitiĝu! Sed vidu Francojn nepre mortiĝontajn! › Sonora korn’ nin ne sendanĝerigos, Ĉar Karlo tro forestas, tro prokrastos! › Pli bone tamen estas sonorigi, › Ĉar alveninte, Reĝ’ nin venĝi povos, › Kaj Idolanoj ne foriros ĝoje! › Piedirante de ĉevaloj, Francoj › Nin trovos mortigitajn, disŝiritajn, Kunigos niajn brustojn, niajn kapojn, › Nin mortdrapiros sur portilaj bestoj, › Plorados pro doloro kaj kompato, › Nin enterigos en preĝejajn sojlojn;…   1750 › Nin ne manĝados lupoj, aproj, hundoj!» —Roland’: «Sinjor’, vi estas tute prava!»   Aŭdu.