Не кожны дзень у нас бывае свята, Таму яно i дорага для нас. Мiж самацветаў на святочных шатах Найпрыгажэй нам зiхацiць алмаз.
Няхай i час цябе ў сваёй скарбнiцы, Як самацвет, пiльнуе ад вачэй. На нашым свяце будзе прамянiцца Твая краса мiлей i яскравей.
Якую слодыч прынясе спатканне За хваляваннем палкага чакання!
53
Скажы, якой стыхii ты стварэнне? Адзiн жа цень у кожнага з людзей, А за табою адлюстроўкаў-ценяў, Дзiвосных вобразаў мiльён iдзе.
Адонiс быў для хараства узорам. Перад тваiм - адбiтак ён слабы. З красой Гелены параўнаць не сорам Красу тваю у нашыя гады.
Вясеннi дзень i восенi ўсе плёны Адлюстраваны ў вобразе тваiм: Як дзень жнiва, ты шчодрасцямi поўны I хараством убраны веснавым.
Твая ёсць частачка ва ўсiм прыгожым, Але з чым сэрца параўнаць мы можам?
54
Аздобленая праўдай прыгажосць Нiчога роўнага не мае ў свеце. Ў цудоўных ружах водар дзiўны ёсць, Якi жыве у пурпуровым цвеце.
У квет атрутных зiхацення шмат I водар да ружовага падобны. Яны прывабiць могуць наш пагляд, Калi вясной раскрыюцца бутоны.
Няма з iх цвету радасцi для нас, Атрутай адцвiтанне iх спавiта. А калi ружам вянуць прыйдзе час, Iх душы ў водар будуць пералiты.
Калi ж, юнацтва, вянуць ты пачнеш, Пералiю тваю ўсю праўду ў верш!
55
Нiякi мармур царскiх пахаванняў Не будзе трывалей, чым гэты верш. Калi ўсе плiты скрышацца дазвання, У iм будзеш жыць, як i цяпер жывеш.
Калi знiшчальныя паваляць войны Ўсе статуi, разбураць камянi, Жывое слова пройдзе супакойна У час наступны праз усе агнi.
Ты не паддана нi уладзе смерцi, Нi забыццю, што йдзе за ёй услед. Не здолеюць нi выкраслiць, нi сцерцi Твайго iмя, пакуль iснуе свет.
I так жывi ў людскiх прыхiльных сэрцах, Пакуль на свеце судны дзень пачнецца.
56
Устань, любоў мая! Устань, любоў! Цi ж ты слабей, тупей сваiх жаданняў? Навек не наясiся. Заўтра зноў Для нас усiх патрэбна сiлкаванне.
Цяпер ты задаволена. Твае Заплюшчваюцца вочы з асалоды. А новы дзень спакою не дае: Агонь не згас, палае, як заўсёды.
Каб гэты мiг для нас быў даражэй, Няхай разлука стане акiянам I дасць хоць прамянiстасцю вачэй Цераз яго спаткацца закаханым.
Калi разлука як зiма на сэрцы, Дык утрая мiлей з вясной сустрэцца.
57
Твой верны раб, аж покуль дзень мiне, Вартую пiльна ўсе твае жаданнi. Як да сябе паклiчаш ты мяне, Тады мой час шчаслiвы i настане.
Марудны час не праклiнаю я, Ягоную хаду сачу упарта. Гарчэй тады бывае мне ўдвая, Калi тваё пачую я: "Да заўтра!"
Нi словам я, нi думкаю сваёй Не запытаюся, ўладарка, дзе ты. Зайздрошчу тым, хто дзелiць час з табой, Яны - шчаслiвыя абранцы свету.
Любоў бязглузда i ў жыццi тваiм Не можа бачыць дрэннага зусiм.
58
Хай крые бог, што рабства мне паслаў. Каб я хоць думкай запытаўся нават, Як час праводзiш ты. Я - твой васал. Чакаць загадаў - вось мая ўся справа.
Нiбы табой зняволены ў турму, З табой разлучаны, з'яднаны з горам, Пакорны знаку кожнаму твайму, Не папракну цябе сваiм дакорам.
Жывi, як схочаш, панi над сабой, Твая свабода жадных меж не мае. Сама суддзя ты над сваёй вiной, Калi натрапiцца вiна такая.
Чакаю я. Хоць пекла ў тым чаканнi, Цябе нiяк i нi за што не ганю.
59
Калi навiн на свеце не бывае I ўсё, што ёсць, iснуе з прадвякоў, Дык сам сябе, напэўна, ашукае Той, хто народжанае родзiць зноў.
Хацеў бы я зiрнуць у днi былыя, За кругабегаў сонечных пяцьсот, Каб там сказалi кнiгi мне старыя, Каго любiў i пеставаў народ.
Тады пазнаў бы, ад якiх дзiвосаў З'явiлася ты ў свеце праз вякi I хто быў лепш благаславёны лёсам: Той даўнi час цi нашы мастакi.
Адно скажу: якi б нi быў чый лёс, Той час цябе узнёс бы да нябёс.
60
Як хвалi мкнуцца ў камянiсты бераг, Знiкаючы адна каля адной, Так i ў жыццi хвiлiн бясконцы шэраг Iдзе ў нябыт няспыннаю хадой.
Юнацтва ўсё аздоблена праменнем. Мiнае сталасць. Ад тае пары Змагаемся супроць лiхiх зацьменняў, Пакуль час возьме ў нас свае дары.
Час губiць цвет цудоўнай маладосцi, Кладзе разоры на чале красы. Узоры незраўнанай прыгажосцi Сцiнае сквапнасцю сваёй касы.
А ўсё ж мой верш з красой тваёю пройдзе, Насуперак яму, ў наступныя стагоддзi!
61
Цi праз цябе я вочы не самкну, Калi ўначы прыходзiш летуценнем? Цi вобраз твой мяне пазбавiў сну, Цi карагод табе падобных сценяў?
Хiба твая з'яўляецца душа, Каб зварушыць усё перабытое, У памяцi зайздросна ўваскрашаць Мае памылкi, усё маё благое?
О, не! Хоць моцная твая любоў, Ды не такая, каб у сне з'явiцца. Мая любоў, пазбыўшыся ўсiх сноў, Каля цябе стаiць, як вартаўнiца!
Яна вартуе, не самкне вачэй, Пакуль ты да другiх сяброў блiжэй.
62
Я самалюбствам так апанаваны, Яно прасякла так мяне наскрозь, Што, мне здаецца, ад яго заганы Наўрад цi дзе на свеце лекi ёсць.
Здаецца мне, што роўнага красою, Аблiччам, станам, розумам - няма. Здаецца мне, што вартасцi такое I дасканаласць не знайшла б сама.
Але калi перад люстэркам стану, Пералiчу ўсе зморшчкi на чале, Тады прызнаю не адну загану, А ўсе, адлюстраваныя на шкле.
Я падмяняў сваю - тваёй красою, А век стары - юнацкаю парою.
63
Надыдзе час, калi мая любоў, Падобна мне, сагнецца пад гадамi, Калi пачне у жылах стынуць кроў, А зморшчкi лягуць на чале радамi;
Калi ад золку маладосцi шлях На захад прыйдзе, стане там ля схiлу, I зiхаценне згасне у вачах, I веснавая ўся пагасне сiла.
Той дзень чакаючы, цяпер ужо Я супраць смерцi падрыхтую зброю, Каб часу ўсезнiшчальны сквапны нож Не сцяў любоў ад памяцi людское.
А зброя гэта - кнiг маiх радкi, Якiя будуць жыць ва ўсе вякi.
64
Калi пабачу, як красу вякоў Знiшчае час бязлiтаснай рукою, Як вежы гордыя звяргаюцца далоў I бронзу крышыць ён сваёй хадою;
Як акiян галодны - берагi За цаляй цалю вынiшчае, рэжа, А сухазем'е, каб спагнаць даўгi, У воды сiнiя адносiць межы;
Як у дзяржавах, цераз сотнi змен, За росквiтам прыходзiць угасанне, Дык i руiны, i стагоддзяў тлен Мне сведчаць, што не вечна ўсё ж каханне.
Нашто ж мне лёс такое даў багацце, Каб вечна думаць аб яго утраце?
65
Калi ў змаганнi з часам не трывае Зямля цi мора, камень або медзь, Дык чым краса, нядужая такая, Як кветка, здолела б адолець смерць?
Што зробiць лета, хараством убрана, Супроць асады ваяўнiчых дзён, Калi муры нязломныя i брамы Ад часу рушацца з усiх старон?
Жахлiвы час! Як ад яго самога Уратаваць, што ён жа сам стварыў? Як захаваць ад вынiшчэння злога Дзiвосныя, бясцэнныя дары?
Атрамант паратунак дасць ад згубы, Каб вечна зiхацеў твой вобраз любы!
66
Стамлёны ўсiм, я лепш сустрэў бы смерць, Чым занядбаных бачыць жабраванне, I здзек пустапарожнасцi цярпець, I найчысцейшай праўды зневажанне,
I бачыць пыху ў залатых страях, I цноту, згвалчаную хiжай сiлай, I для бязглуздасцi пачэсны шлях, I моц, якую немач паланiла.
I мастакоў нiзкапаклонны зброд, I недарэк мастацтвазнаўцаў з iмi, I iсцiну, якой затулен рот, I зло, што верхаводзiць над усiмi.
Стамлёны ўсiм, сумую па труне, Ды як жа друг мой будзе без мяне?
67
Нашто жыве ён мiж такiх заган? Каб даць ганебным справам апраўданне? Каб прыкрываць хлуслiвасцю румян Самотную часiну адцвiтання?
Нашто шукаць патрэбна пекнаце Да руж падобнасць шляхам нейкiм кружным? Яна нiколi больш не расцвiце, Хоць сапраўды была жывою ружай.
Навошта жыць, калi згасае плоць, Калi прырода ў ёй збанкрутавала, Былых багаццяў толькi рэшткi ёсць I кроў у жылах ходзiць так памалу?
Каб дням наступным паказаць магла б, Якi яна цудоўны мела скарб.
68
Ён сам увесь - як часу адлюстровак, Калi краса была яшчэ красой, Не ведала нiякiх падфарбовак, I зiхацела кветкай веснавой.
Тады яшчэ па смерцi не зразалi Ў нябожчыц косы залатыя iх, Каб, як цяпер, спадалi пышна хвалi Красы чужое на плячах чужых.
Краса яго ў свае страi адзета, Няма на ёй напазычаных фарб, З чужой вясны сабе не творыць лета I не рабуе дзён мiнулых скарб.
Нашто яго вартуе так прырода? Красу без фальшу паказаць народу!
69
Найлепшы друг або найгоршы вораг Дадаць не могуць, каб хацелi нат, Хоць рыску да праслаўленага ўзору, Што бачыць свету цэлага пагляд.