4 ліпеня. У Палацы спорту адбылося ўрачыстае пасяджэнне, прысвечанае 25-годдзю вызвалення Беларусі ад фашысцкіх захопнікаў. З прамовай выступіў П. М. Машэраў. Гаварыў з уласцівым яму артыстызмам, павышаў і паніжаў інтанацыю.
5 ліпеня. Урачыстае адкрыццё Кургана Славы і Мемарыяльнага комплексу «Хатынь». Глыбокае, незабыўнае ўражанне. Народу яшчэ болей, чым тыдзень назад.
7 ліпеня. Убачыў на выстаўцы палатно М. Савіцкага «Рабочыя». Разам з «Пакараннем смерцю» і «Хлябамі» яно вылучана на атрыманне Дзяржаўнай прэміі БССР 1969 г.
10 ліпеня. Наведалі з А. Савіцкім Нічыпара Пашкевіча ў лечкамісіі, прынеслі яму сушанай рыбы, якую купілі ў буфеце ЦК. Нічыпар лічыць, што яго недаацэньваюць. Напрамую пра гэта не гаворыць.
11 ліпеня. У гасцініцы горш, чым у інтэрнаце. Набраўся рашучасці і пайшоў да шэфа па кватэрным пытанні. Гаварыў, відаць, даволі агрэсіўна, таму што шэф абурыўся:
— Што гэта вы ка мне прыстаёце? Калі так, так мы можам зрабіць аргвывады. Ідзіце ў прафсаюз!
13 ліпеня. У «ЛіМе» надрукавана рэцэнзія Р. Бярозкіна «Першая ластаўка» на кнігу І. Ралько «Беларускі верш». Рэцэнзент, думаецца, хоча прымірэння пасля таго выпадку, калі Ралько ўпаў і выклікалі «хуткую».
Рыгор Саламонавіч часам залішне катэгарычны. Або хваліць, або знішчае, што не па ім. У мінулым годзе ў «ЛіМе» быў надрукаваны яго артыкул, у якім безапеляцыйна крытыкавалася паэзія П. Макаля за быццам бы адрыў ад жыцця, ад грамадскага свету. Артыкул называўся: «Майстэрства, што з табою рабіць?» Дарэмна аднак ён напусціўся на Макаля — Макаль больш сацыяльны, чым хто. «Няўжо мы толькі камяні ў фундамент, каб іншыя дабудавалі гмах?» — пытаецца ён у адным з вершаў. Так, майстэрства ў яго ёсць і шмат.
— Вы адкуль?
— Мы ад куль.
Мы — з вайны.
Мы — званы.
Мы — дамы.
Мы — дымы.
Каміны.
Камяні…
Макаля баранілі Грахоўскі, Вярцінскі, хтосьці яшчэ, падкрэсліваючы, што яго майстэрства, тэхніка працуюць на думку, паглыбляюць сэнс, робяць яго мастацкім.
15 ліпеня. Пятрусь Броўка наведаў мазыран. Расказваў, што чытаў вершы пра камсамол: «Пра камсамол можна пісаць бясконца!» — паўтараў ён, пасміхаючыся. Усмешка ў Броўкі — свая, нутраная, ад душы. І мова адметная: кажа не горад, а мейсца. Любіць слова дакляраваць (замест абяцаць). Так гаварылі даўней, да вайны. Раней ён разумеў паэзію як услаўленне, апяванне. Зараз стаў больш удумлівы, лірычны.
16 ліпеня. Паўлу Ахрыменку стукнула 50. Чалавек вядомы, мае навуковыя працы. Але ў даведцы ад КДБ паведамлялася, што ў час акупацыі ён супрацоўнічаў у мясцовай газеце «Лубенскі веснік», таму пра юбілейныя ўзнагароды мовы не ішло. Можа, і пакрыўдзіўся.
21 ліпеня. ЦК прыняў пастанову «Аб дадатковых мерах па паляпшэнні навуковай распрацоўкі гісторыі ўсенароднай барацьбы ў Беларусі супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў у гады Вялікай Айчыннай вайны». Усё ляжыць у архівах, і ўсё гарачае.
23 ліпеня. Вечарам, пасля работы, адбылася сустрэча з вядомай гераіняй, якая падлажыла міну пад Кубэ, — Аленай Мазанік. Яна служыла ў Кубэ пакаёўкай і тое-сеё пра яго расказала. «Службовы кабінет гаўляйтэра, — тлумачыла яна, — месціўся ў гэтым будынку, дзе мы зараз з вамі знаходзімся, там, дзе зараз сядзіць Машкоў». Машкоў — гэта кіраўнік справамі ЦК, ён сядзіць на першым паверсе, у левым крыле.
А жыў Кубэ ў доме побач, дзе зараз знаходзіцца памяшканне Саюза пісьменнікаў. Там яго Мазанік і ўходала, адправіла на той свет. А да гэтага паміж імі маглі скласціся неблагія адносіны.
Што ні кажы — гераіня! Калі ўжыць далёкія, знакавыя асацыяцыі, дык можна Алену Мазанік параўнаць з біблейскай Юдзіф, якая, ратуючы свой народ, прыйшла ў шацёр да асірыйскага палкаводца Алаферна і забіла яго, навёўшы жах на ўсё яго войска.
24 ліпеня. Завяршыліся Дні польскай літаратуры. Госці пабывалі ў Мінску, Навагрудку, Баранавічах, Гродне, Хатыні, наведалі мясціны, звязаныя з жыццём і творчасцю А. Міцкевіча, Э. Ажэшкі. Усё, казалі, прайшло гладка, пазнавальна.
29 ліпеня. Хінецца да мяне Іосіф Скурко — добры хлопец і паэт. Запомніў яго верш «Полька на лён» і радкі з другога верша — «Спатканне з поўднем»:
Лакаматыў натруджана сапе,
Як конь, прыпусціць рыссю, то галопам,
Без стуку сонца увайшло ў купэ
І аб’яўляе: хутка Сімферопаль.
Характарам ён памяркоўны. Характар, напэўна, збліжае людзей больш, чым што іншае. Наведалі з Іосіфам яго бацьку Уладзіміра, які жыве ў Паставах, а заадно і брата Максіма Танка — Федзю — у Пількаўшчыне. Гэта хутар з дзвюх хат — старой і новай. Вакол лес. У садзе спеюць яблыкі. У траве стракочуць конікі. Чутно зязюльчына «ку-ку». Цішыня. Відаць, хутар і нараджае самавітых людзей. Думаю, што «хутарское» паходжанне адбілася і на чалавечай індывідуальнасці М.Танка, і на яго мастакоўскім фарміраванні.