Машэраў, усе ведаюць, вельмі хутка ездзіць — не менш, як 90 км у гадзіну.
— Ездзіць — па інструкцыі зверху, — патлумачыў мне мой візаві Валерый Сяргеевіч. — Ёсць інструкцыя ЦК КПСС. Бранірованы «ЗіЛ», і меней за 90 — нельга. Мала ці што, а раптам замах?!
Галоўнае, вядома, эканоміка. Чыя яна — гэта пытанне. Рэспубліканская прамысловасць фактычна аддадзена ў саюзнае падпарадкаванне. Беларусь — зборачны цэх.
Горад жыве параўнаўча няблага, трэба падняць вёску. На сельскую гаспадарку — асаблівая ўвага. Усё большых тэмпаў набірае меліярацыя, а між тым некаторыя сцвярджаюць, што балоты патрэбны не меней, чым меліярацыя.
Словам, задачы, якія стаяць перад рэспублікай, далёка не простыя. Зрэшты, простымі яны ніколі і не былі. А палітычнае рашэнне прымаць трэба.
19 студзеня. Заходзіў на работу да мяне Якаў Герцовіч — вядомы літаратурны крытык. Скардзіўся на тое, што не ўзнагародзілі ў сувязі з юбілеем, забылі. Я яго, як мог, супакоіў. Ён слухаў. Расказваў пра некаторыя моманты з гісторыі літаратуры, пра якія я, прызнацца, не ведаў. Пачытаў верш Я. Коласа:
Нас падзялілі. Хто? Чужаніцы,
Цёмных дарог махляры.
К чорту іх межы! К д’яблу граніцы!
Нашы тут гоні, лясы!
Якаў Герцовіч — чалавек, я пераканаўся, не подлы, ён шчыра верыць у ідэалы камунізму, у палітыку партыі. Гэта засталося ў яго з 20-х гадоў. Ён камсамолец той пары. Прызнаўся, аднак, што не паважае А. Фадзеева, хоць ён даўно ўжо на тым свеце.
— Чаму?
— Бабнік. Калі ты змагар за ідэю, дык пра баб забудзь, — патлумачыў Якаў Беніцыянавіч, папраўляючы на носе акуляры.
— ?
— Адну жанчыну, якая прыйшла ў СП скардзіцца, спыталі, адкуль у цябе дзіця? Яна адказала: «Главным образом от Фадеева». Вось так.
— Што тут скажаш?
21 студзеня. У «Маладосці» натрапіў на верш А. Сербантовіча з такімі прачулымі радкамі:
Давай, алень! Давай, што ёсць!
Хай снег сцякае па каленях…
І абганяе маладосць
Старое мудрае ўменне!
Сённяшнія творчыя дэбюты маладых часта бываюць цікавейшыя і нават больш удалыя, чым у папярэднікаў. У іх сіла і непасрэднасць пачуццяў. Таленавітыя сярод маладых ёсць.
22 студзеня. «Литературная газета» прапануе правесці ў Мінску сумесна з СП Беларусі сімпозіум па творах аб рабочым класе. Аддзел даў згоду.
23 студзеня. М. Танк нядаўна вярнуўся з Англіі. Расказаў там, што ў нас вельмі папулярны Байран. Англічане дзівіліся: там Байрана даўно забылі.
Гэта вельмі цікава. Ёсць, відаць, пэўныя прычыны. Англічане даўно ўжо не рамантыкі.
24 студзеня. Субота. Па суботах хаджу ў лазню. Яна тут блізка — на велазаводзе. У лазні сваё жыццё, свае дзівацтвы. Дзівакоў на свеце шмат. Мінулым разам прыйшоў быў чалавек на падпітку (што ні ў якім разе рабіць нельга!) і з патэфонам. Распрануўся, завёў патэфон, і ўсе, хто быў у прымыльніку, пачулі «Очи черные». Затым чалавек з патэфонам накіраваўся ў парылку. Адтуль данеслася «Купите бублички». «Мае дзве насалоды, — падумаў я, — ад гарачай пары і ад мілай музыкі. І цела пацее, і душа радуецца».
Вяртаючыся з лазні, зайшоў да «Пекера» і з прыемнасцю выпіў куфаль піва. Вырашыў пазнаёміцца з дырэктарам. Ён быў якраз у сваім кабінеце. Вясёлы, зычлівы яўрэй. Узрадаваўся, калі даведаўся, што перад ім яго пастаянны кліент. Можа, калі спатрэбіцца які дэфіцыт, дык звярнуся да яго.
Дзень паступова павялічваецца.
26 студзеня. Панядзелак. Сустрэў Пілатовіча з абдзёртым тварам. Павітаўшыся вусна, без поціску рук, размінуліся. Марцэлеў, які перад сакратаром ЦК прыгінаецца, са спачуваннем сказаў, што Станіслаў Антонавіч катаўся з жонкай на лыжах і ўпаў, зачапіўшыся за куст. Нічога не зробіш, закон сусветнага прыцягнення на пасады не зважае.
27 студзеня. С. займаецца скаргай міліцыянера на пісьменніка Д. Участковы міліцыянер і Д. не паладзілі паміж сабой, і Д. паабяцаў адпомсціць. Ён вывеў у сваім апавяданні адмоўнага персанажа (міліцыянера, які бярэхабар), даўшы яму прозвішча гэтага беднага ўчастковага. Апавяданне чыталася па радыё. Пайшлі размовы. Участковы рве на сабе валасы, склаў скаргу ў ЦК, у іншыя адрасы. С. збіраецца ехаць на месца, у раён, каб супакоіць пакрыўджанага.
Жорстка з боку пісьменніка Д.
30 студзеня. Чытаў «ЛіМ», часопісы. «ЛіМ» пры новым рэдактары (Л. Прокша) не стаў горшы.
Трошкі павялічыўся, стаў даўжэйшы дзень.
1 лютага. Ідучы паркам Горкага (да Лёні), сустрэў М. Лужаніна. У даўгім кажуху, паверх абшытым даматканым сукном і ў поясе перахопленым сырамятным рэменем, з цяжкім лясным кіем у руцэ, у цёплай, глыбока насунутай на галаву, шапцы. Падмарожвала, над вачыма навісалі заінелыя бровы. Аляксандр Амвросьевіч кіўнуў на маё прывітанне. Беражэ, відаць, горла. На холадзе не пагаворыш.