«Тады чаму нічога няма?»...
Адмірал перабіраў варыянты і адкідваў іх адзін за другім. Знаёмства з гісторыяй Айкумены дазваляла яму рабіць абгрунтаваныя высновы.
Нешта не давала пасланцу добрай волі спакою, але што? Разабрацца ён ніяк не мог.
«Вайна? Уварванне?.. А дзе тады сляды баявых дзеянняў?»
Хартэсно ўважліва сачыў за вынікамі сканавання, усё больш здзіўлены пустэчай. Разведка адказу не дала.
— Сір, дазволіце выкарыстаць зонды? — звярнуўся да адмірала другі намеснік.
Навукова-даследчыя апараты дазвалялі «разглядзець» любую планету на глыбіню ў тысячу кіламетраў.
— Толькі акуратна! Не хачу, каб зямляне вырашылі, што мы спрабуем разведаць іх абарону!
— Зразумела, сір! Усё будзе зроблена ў лепшым выглядзе! — запэўніў Лаворгс і аддаў у мікрафон загад пачаць разведку.
«Ла-Гроа» «выплюнуў» тры зонды. Бліскучыя металічныя кроплі накіраваліся да планеты. Па меры скарачэння адлегласці паміж зоркалётам і Зямлёй хваляванне адмірала ўзмацнялася.
Навукова-даследчыя апараты замерлі ў ста тысячах кіламетраў ад арбіты планеты і пачалі перадаваць першыя дадзеныя.
— Гэта смецце, сір! — уразіўся капітан трэцяга рангу.
— Бачу, Лаворгс! — кіўнуў Хартэсно і ў рэшце рэшт зразумеў, што выклікала ў яго неспакой, — тэхнагенныя аб'екты, якія ўтваралі тоўстую скарынку.
— Агульная маса — шэсцьсот мільёнаў тон! — жахнуўся другі намеснік. — І цэлых тры слаі: дваццаці, адзінаццаці і васьмі кіламетраў таўшчынёй адпаведна. Гэта не лічачы мноства фрагментаў рознай масы... Жах!
Першы слой смецця размяшчаўся ў трыццаці шасці тысячах кіламетраў ад Зямлі, другі — у дзвюх тысячах, трэці — у чатырохстах кіламетрах ад паверхні. Няма чаго было і думаць пра тое, каб прабіцца скрозь іх да планеты. Разлікі штучнага інтэлекта паказвалі, што «Ла-Гроа» пратараніць усе тры слаі не зможа, а магутнасці супрацьастэроідных гармат на прабіванне дзіркі дастатковай для праходу зоркалёта памеру не хопіць.
На капітанскім мосціку павісла напружаная цішыня.
Прайшло не менш за вечнасць, перш чым адмірал сказаў:
— Лаворгс, няхай зонды правераць наяўнасць разумнага жыцця на планеце!
— Ёсць, сір! — адгукнуўся капітан трэцяга рангу і аддаў новы загад. Адказ прыйшоў праз некалькі хвілін: разумнае жыццё на Зямлі прысутнічала, але радавацца гэтай акалічнасці не даводзілася, бо чалавецтва вярнулася ў сярэднявечча. — Хто мог падумаць, што людскую цывілізацыю пераможа звычайнае смецце!..
Адмірал быў расчараваны — надзеі Асамблеі не апраўдаліся. Праляцець сто пяцьдзясят тысяч светлавых гадоў і нічога не знайсці...
Прысутнічала у гэтым злая іронія Універсума.
— Вяртаемся! — з цяжкім сэрцам загадаў Хартэсно.
— Так, сір! — не стаў пярэчыць Лаворгс. Капітан трэцяга рангу выдатна разумеў, што кандыдаты на ўступленне ў Асамблею разумных светаў Айкумены павінны яшчэ дарасці да Кантакту.
Самі, без старонняй дапамогі.
— Дыск з пасланнем пакінем на Месяцы. Няхай ён стане напамінам для будучых пакаленняў зямлян аб былой велічы чалавецтва!
— Думаеце, яны зноў змогуць вярнуцца да зорак, сір?
— Хочацца на гэта спадзявацца!..